مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۴۳
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۲۸۱
۱ شنبه ۲۳ آذر ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۴۳
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۴۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۶ آذر ماه ۱۳۳۱
فهرست مطالب:
- ۱ - تصویب صورت مجلس
- ۲ - بیانات آقای نایب رئیس و قرائت نامه آقای نخست‌وزیردر موضوع مذاکرات جلسه چهارم آذر
- ۳ - طرح وتصویب طرح سه فوری راجع باعلام اعتماد بدولت آقای دکتر مصدق در تعقیب جریان مذاکرات جلسه چهارم آذر
- ۴ - قرائت اسامی اعضای منتخبه از کمیسیونها جهت عضویت کمیسیون خاص رسیدگی به لایحه ازدیاد سهم کشاورزان و سازمان عمرانی کشور
- ۵ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت ونیم بعدازظهربریاست آقای مهندس احمدرضوی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
ویرایش۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (بشرح زیرتوسط آقای ناظرزاده قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: مکی - شاپوری - حمیدیه - را شد- اورنگ - صراف‌زاده - امامی اهری - مهندس رضوی
غائبین بی اجازه - آقایان: دکتر امامی - دادور - فتحعلی افشار - معتمددماوندی - محمدحسین قشقایی - دکتر فلسفی - قنات‌آبادی - مشار- مجتهدی - پورسرتیپ - دکتر مصباح‌زاده
دیرآمدگان با اجازه - آقایان: دکتر معظمی - میراشرافی - هرکدام ۱۵و۱
دیرآمدگان بی اجازه - آقای تولیت یکساعت و۱۵ دقیقه آقای شهاب خسروانی یکساعت ونیم
نایب رئیس - نسبت بصورت جلسه نظری هست؟
شمس قنات‌آبادی - صورت جلسه کی؟ ناظرزاده (منشی)- صورت جلسه روز ۵ شنبه ۶ آذرماه
نایب رئیس - شما که تشریف نداشتید
شمس قنات‌آبادی - آقا اجازه خواسته بودم
ناظرزاده - هنوز تصویب نشده
دکتر فقیهی شیرازی - آقای پورسرتیپ هم مریض بودند و اجازه خواسته‌اند.
نایب رئیس - چون نسبت بصورت جلسه نظری نیست صورت مجلس تصویب شد.
- بیانات آقای نایب رئیس و قرائت نامه آقای نخست‌وزیردر موضوع مذاکرات جلسه چهارم آذر
ویرایش۲- بیانات آقای نایب رئیس و قرائت نامه آقای نخست‌وزیردر موضوع مذاکرات جلسه چهارم آذر
نایب رئیس - بطوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مسحضراست نامه‌ای جناب آقای نخست‌وزیر راجع بدرخواست اجرای بعضی مواد آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی به هیئت رئیسه مجلس فرستاده بودند البته آقایان می‌دانند که اختیار اجرای آئین‌نامه بر طبق قانون با هیئت رئیسه مجلس شورای ملی می‌باشد (صحیح است) ولی چون جناب آقای نخست‌وزیر اظهارعلاقه کرده بودند که نامه ایشان بمنظور اطلاع آقایان نمایندگان در جلسه علنی مجلس شورای ملی خوانده شود اکنون قرائت خواهدشد در عین حال همانطور که عرض کردم موضوع نامه ایشان مطرح نخواهد بود (بوسیله آقای ناظرزاده بشرح زیرقرائت شد):
- ریاست محترم مجلس شورای ملی بطوری که استحضار دارند در موقع طرح سوالات آقایان نمایندگان از آقایان وزیران در جلسه سه شنبه چهارم آذرماه جاری در مجلس شورای ملی از طرف سوال کنندگان محترم مطالب و مذاکراتی عنوان شده که بهیچوجه با موضوع سوال و توضیح درباره آن وفق نمی‌دهد. صورت مجلس جلسه چهارم آذرماه حاکی است که اظهارات چند تن از آقایان نمایندگان محترم نه تنها در اطراف مطلبی نبوده‌است که از دولت توضیح آنراخواسته‌اند بلکه گفته‌های آنان اهانت آمیز و جنبه تهدید داشته‌است و مشمول قسمت دوم از ماده ۱۰۰ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی می‌باشد. ذکر این حقیقت بمورد است که شخص اینجانب و عده‌ای از وزرایی که سابقا در دولت اینجانب شرکت داشته‌اند مکرر در مجلس دوره شانزدهم از طرف بعضی از نمایندگان مورد تعرض و بی احترامی و حتی هدف دشنام و ناسزا قرارگرفتند آنروز چون تمام یک مملکت برضد مداخلات اجنبی بپا خواسته بود و سیاست بیگانه می‌خواست با حربه فحشا و هتاکی ایادی خود مرا از طی را ه و مقصودی که ملت رشید ایران خواهان آن بود باز دارد بدون کمترین توجه به آن جریانات شرم آور ماموریت و مسئولیتی که ملت انجام آنرا خواسته بود دنبال کردم و حتی در یک جلسه علنی پشت تریبون مجلس شورای ملی اظهارداشتم که: ما برای کشته شدن حاضریم و آماده‌ایم فحش و کلمات رکیک و الفاظ زشت کمترین انتظاریست که در این مبارزه بزرگ ملی داریم. در موقعی هم که یکی از وزیران کابینه وقت مورد تعرض و حمله یک نماینده در سرسرای مجلس قرارگرفت و بعضی از وکلا در جلسات بعد می‌خواستند فرمول عذرخواهی تهیه کنند اینجانب با چنین عملی شخصا مخالفت کرده و نگذاشتم آن نظریه را بمرحله عمل درآورند ولی امروز که حریف منتظر بزانو درآمدن ملت است اگر اصلاحاتی در داخل کشور صورت نگیرد و سازمانهای اداری بنفع سعادت مملکت جرح و تعدیل نشوند و افرادی از هر طبقه بنفع محرومین گذشتهایی نکنند و مجال کار مثبت برای دولت باقی نگذارند چگونه می‌توان با چشم امیدوار به آینده نگاه کرد؟ آقایان محترم می‌دانند که اصلاحات عمیق و ریشه دار همین که از مرحله حرف خارج و بعمل نزدیک شد چون بضرر مستقیم افرادی تمام می‌شود مخالفین سرسخت پیدا خواهدکرد که جز با یک دولت متکی بقدرت کامل قانون و مستظهر بعواطف ملت و پشتیبانی مجلس شورای ملی ادامه را ه برای او غیرممکن و محال است منظور از این مقدمات این نیست که از عملیات دولت کسی د رمجلس شورای ملی انتقاد نکند. و از راهنماییهای مفید و موثرخود آقایان نمایندگان محترم دولت را محروم گذارند ولی تصدیق خواهند فرمود که انتقاد و راهنمایی با توهین و تهدید تفاوت بسیار دارد و چون نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی نیز این قسمت دوم از ماده صد آئین‌نامه پیش‌بینی کرده‌است اینجانب هیچگونه توقع و انتظاری جز اجرای ماده مزبوردرباره آقایان نمایندگانی که در جلسه سه شنبه چهارم آذر ماه بوزرا و معاونین اهانت و تهدید کرده‌اند ندارد. نخست‌وزیر - دکتر محمد مصدق
دکتر شایگان - اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - بطوری که عرض کردم نامه آقای نخست‌وزیر مطرح نیست.
خلخالی - خواندنش هم لزومی نداشت هیئت رئیسه باید این کار را تمام می‌کرد.
دکتر شایگان - بنده عرض دیگری دارم
نایب رئیس - بفرمایید
- طرح وتصویب طرح سه فوری راجع باعلام اعتماد بدولت آقای دکتر مصدق در تعقیب جریان مذاکرات جلسه چهارم آذر
ویرایش۳- طرح وتصویب طرح سه فوری راجع باعلام اعتماد بدولت آقای دکتر مصدق در تعقیب جریان مذاکرات جلسه چهارم آذر
دکتر شایگان - طرحی از طرف عده‌ای از آقایان نمایندگان تهیه شده‌است با قید سه فوریت تقدیم هیئت رئیسه می‌شود و البته خصوصیتش این است که رفع این اشکال هم انشاء الله با این طرح خواهدشد.
نایب رئیس - قرائت می‌شود(بشرح زیر بوسیله آقای ناظرزاده قرائت گردید)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی. امضاء کنندگان تصمیم قانونی ذیل را با قید سه فوریت پیشنهاد می‌نماییم مجلس شورای ملی از جریان مذاکرات جلسه روز ۳ شنبه ۴ آذر در موقع طرح سوالات که برخلاف آئین‌نامه داخلی مجلس پیش آمد نموده‌است اظهار تاسف می‌نماید و کمافی السابق اعتماد و پشتیبانی کامل خود را بدولت جناب آقای دکتر مصدق اعلام می‌دارد. دکتر سنجابی. دکتر معظمی. نادعلی کریمی. ناظرزاده کرمانی. انگجی. دکتر شایگان. میلانی. پارسا. اخگر. اقبال. دکتر فاخر. مهندس زیرک‌زاده. شبستری. دکتر فلسفی. ذکایی. مراد ریگی. مجدزاده. دکتر مصباح‌زاده. وکیل‌پور. شهیدی. جلالی. خسرو قشقایی. شهاب خسروانی. مهندس حسیبی. دکتر فقیهی شیرازی. غروی. نجفی. معتمددماوندی. زهری. قنات‌آبادی. مدرس. (نریمان – و نریمان) (حاج سیدجوادی – و حاج سیدجوادی)
رفیع - اسم همه را بنویسید
ناظرزاده - این آقایان امضا کرده بودند و امضا آقایان خوانده شد.
نایب رئیس- چون این طرح با ۳ فوریت تقدیم شده وتصمیم قانونی است فی‌المجلس مطرح می‌کنیم فوریت اول مطرح است. نسبت بفوریت اول مخالفی هست؟
رفیع - اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - بفرمایید
رفیع - نسبت باین طرح هیچکدام از آقایان مخالفتی ندارند چند نفراز آقایان بودند امضا کرده بودند و عده‌ای نبودند امضا نکرده‌اند. بنده عقیده دارم که این طرح را طرح متفق علیه نام بگذاریم (صحیح است) چون یک مردی که مصدر کار است از هر طرف باید باو کمک کرد این آقای دکتر بقایی هم بهرصورت که بود چه در جریده چه در مجلس چه در کمیسیونهای مخصوص همه طور اظهار ارادت بایشان می‌کردند(صحیح است)
نایب رئیس - آقای فرامرزی
عبدالرحمن فرامرزی - عرض کنم همانطوری که جناب آقای رفیع فرمودند کاملا صحیح است ولی من خودم این طرح را امضا کرده بودم و بعد روی امضایم را زدم (ناظرزاده - صحیح است) برای این که با یک کلمه در اول که برخلاف نظامنامه یا عدم اجرای نظامنامه باشد ما اختلاف داشتیم یعنی اختلاف لفظی چون آقای ذوالفقاری که آن روز مجلس را اداره می‌کردند اول خواستند جلو بگیرند یکی از آقایان که نطق می‌کرد ایشان تذکر دادند که در نگام سوال از حدود سوال خارج نشوید و این را بصورت نطق قبل از دستوردرنیاورید این نظرایشان را آقای امامی اهری هم تذکر دادند که این ترتیب مذاکرات از نظامنامه خارج می‌شود آقایان این تذکرات را توجه نکردند و نظرداشتند مطالب مربوط به سوال است و این موضوع در مجلس ایجاد تشنج کرد آقای ذوالفقاری برای این که مجلس بهم نخورد و این تشنج پیش نیاید ناچارشدند کوتاه بیایند پس در اصل قضیه همانطوری که جناب آقای رفیع فرمودند هیچکس مخالف نیست همه مجلس موید دولت موجوداست و اگر چیزی باشد روی لفظ تدوین عبارتست که خود من یکی از آنها هستم چون اول من امضا کردم بعد سرآن کلمه اول امضایم را خط کشیدم (دکتر شایگان - اصلاح شده) حالا که اصلاح شده هیچکس مخالف نیست.
نایب رئیس - آقایانی که بافوریت اول این طرح موافقت دارند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. فوریت دوم مطرح است نسبت بفوریت دوم مخالفی هست؟ (اظهاری نشد) چون مخالفی نیست بفوریت دوم رای گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) فوریت دوم تصویب شد. فوریت سوم مطرح که یعنی درهمین جلسه امروز طرح شود مطرح می‌شود. نسبت بفوریت سوم مخالفی هست؟
حاج سیدجوادی - مخالفی نیست
دکتر بقایی - اجازه می‌فرمایید
نایب رئیس - مخالف فوریت سوم هستید (دکتر بقایی - مخالف مشروط) بفرمایید
دکتر بقایی -همانطور که آقایان نمایندگان محترم ملاحظه فرمودند باتفاق آرا بدوفوریت این تصمیم قانونی رای داده شد بفوریت سوم و اصل ماده هم بهمین ترتیب باتفاق آرا رای داده خواهدشد و در مقابل این عملی که مجلس نسبت به دولت می‌کند ما انتظار داریم همانطور که ما سه فوریت را بفوریت رای دادیم دولت جناب آقای دکتر مصدق هم مواد لازم را برای تسریع مجازات مسببین و مجرمین سی‌ام تیرماه را بفوریت تصویب بفرمایند و این موضوع را هرچه زودتر خاتمه بدهند (احسنت احسنت)
نایب رئیس - چون در واقع آقای دکتر بقایی توضیحی دادند و مخالفتی نکردند رای می‌گیریم آقایانی که با فوریت سوم که در واقع تصویب طرح است موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد و چون موقع گذشته و موضوع دیگری در دستورنداریم مجلس بعنوان تنفس تعطیل می‌شود آقایان اجازه می‌فرمایید خیلی معذرت می‌خواهم اشتباهی از طرف خودبنده شاید و باید باصل طرح رای گرفته شود طرح تقدیمی دومرتبه قرائت می‌شود و رای می‌گیریم. (بشرح سابق قرائت شد)
خلخالی - مذاکرات را اگر (جملات) بفرمایند بهتر است.
دکتر شایگان - اجازه می‌فرمایید
نایب رئیس - بفرمایید
دکتر شایگان – خداوند متعال الطافش شامل حال ملت ایران است بدلیل این که اشکالات فوق‌العاده‌ای پیش می‌آید ولی فهم و درایت نمایندگان ملت و دولت آن مشکلات را بحمدالله مرتفع می‌کند همه ما اذعان داریم که آقایانی که در اینجا صحبت می‌کنند هرگز منظورشان غیر از صلاح مملکت چیزی نبوده‌است (صحیح است) ولی انسان در موقع بیان همه جور ممکن است صحبت کند اما انسان کامل آن است که وقتی دید بیان او ممکن است نتایج خوبی نداشته باشد مردانه حاضربشود تسلیم حرف حق بشود (صحیح است) این طرحی را که شاید همه آقایان اگر حاضربوند امضا می‌فرمودند این طرح برای این نبود که به احدی از نمایندگان و بطریق اولی به هیئت رئیسه مجلس شورای ملی اهانتی بشود (صحیح است) (دکتر معظمی - برای تقویت هئیت رئیسه بود) بلکه همان طور که جناب آقای دکتر معظمی می‌فرمایند تقویت هیئت رئیسه مجلس بود که از این به بعد هر وقت بتوانند اگر مثلا بنده حرفی می‌خواهم اینجا بزنم که این حرف ممکن است موجب اشکال شود مرا متوجه کنند که آقا این صحبت را که توغرض نداری این صحبت را نکن و باین دلیل بود وقتی که دوستان آقای ذوالفقاری متوجه شدند که شاید این طرح موهم این باشد که آقای ذوالفقاری خوب مجلس را اداره نکرده‌اند من گفتم خیر ما طرح را طوری تنظیم می‌کنیم که موهم این امر نباشد آقای ذوالفقاری برای آن که در آنروز جلوگیری از تشنج بکنند و سوءتفاهمی ایجاد نشود و تصورنرود که آقای نایب رئیس جلوگیری می‌خواهند بکنند از سخنانی که این سخنان ممکن است نتیجه خوبی برای مملکت داشته باشد ایشان اغماض فرموند ولو این که ابتدا هم تذکری دادند و در این طرح که ملاحظه می‌فرمایید نوشته نشده‌است که خلاف آئین‌نامه را هیئت رئیسه مرتکب شده‌است نوشته‌اند مذاکراتی که برخلاف آئین‌نامه‌است نه این که عمل هیئت رئیسه برخلاف آئین‌نامه‌است بنده لازم دیدم که برای شبهه این عرض را بکنم (صحیح است) و چون مطلب دیگری در این باب ندارم و آقایان هم بحث لازم فرمودند و بحمدالله با حسن وجوه رفع مشکل شده‌است این است که بنده عرایضم را کوتاه می‌کنم و ختم می‌نمایم.
خلخالی - بنده یک تذکر کوچک دارم آن کلمه (مذاکرات) به (جملات زننده) تبدیل شود.
نمایندگان - رای رای
نایب رئیس - باصل تصمیم رای می‌گیریم آقایانی که با اصل طرح موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد.
- قرائت اسامی اعضای منتخبه از کمیسیونها جهت عضویت کمیسیون خاص رسیدگی به لایحه ازدیاد سهم کشاورزان و سازمان عمرانی کشور
ویرایش۴- قرائت اسامی اعضای منتخبه از کمیسیونها جهت عضویت کمیسیون خاص رسیدگی به لایحه ازدیاد سهم کشاورزان و سازمان عمرانی کشور
نایب رئیس - گزارشی که راجع به انتخاب اعضای کمیسیون خاص رسیده‌است قرائت می‌شود. (بشرح زیرقرائت شد):
راجع بانتخاب دونفر از کمیسیونهای مربوطه برای عضویت کمیسیون خاص (طبق ماده ۳۹ آئین‌نامه) جهت رسیدگی بلایحه ازدیاد سهم کشاورزان و سازمان عمرانی کشور اینک نتیجه انتخابات مزبور را ذیلا باستحضار میرساند. منتخبین:
- از کمیسیون کشاورزی - آقایان: ملک مدنی. هدی.
- از کمیسیون کشور- آقایان: حائری‌زاده. کریمی.
- از کمیسیون دارایی - آقایان: مهندس حسیبی. شوکتی.
- از کمیسیون را ه آقایان: دکتر ملکی. ذکایی.
- از کمیسیون برنامه آقایان: فرزانه. پورسرتیپ.
- از کمیسیون فرهنگ آقایان: دکتر سنجابی. دکتر فقیهی.
- از کمیسیون دادگستری آقایان: حاج سیدجوادی. مصدقی.
- از کمیسیون بهداری آقایان: کبهد. جلیلی.
- از کمیسیون اموراجتماعی آقایان: صفایی. ریگی.
نایب رئیس - منظوراین بود که از تشکیل این کمیسیون خاص برای رسیدگی بلایحه سهم کشاورزان آقایان مسبوق باشندالبته کمیسیون وظایف خودش را انجام خواهدداد موضوع دیگری فعلا دردستورنداریم.
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
ویرایش۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس - چون وقت گذشته‌است جلسه را ختم می‌کنیم و جلسه آینده روز سه شنبه ساعت ۹ صبح دستور لوایحی که داریم جلسه یکساعت و پنجاه وپنج دقیقه بعد از ظهر ختم شد.
نایب رئیس مجلس شورای ملی- احمد رضوی