مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۵۳
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۳۰۰
۲ شنبه ۱۵ دی ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۵۳
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۵۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۳ شنبه ۹ دی ماه ۱۳۳۱
فهرست مطالب:
- ۱- طرح صورت مجلس
- ۲ - بیانات قبل از دستور آقای نریمان
- ۳ - تقدیم لایحه اصلاحی ازدیاد سهم کشاورزان بوسیله آقای وزیر کشور
- ۴ - طرح سوال آقای خسرو قشقایی راجع بانتخاب انجمن‌های شهر و جواب آقای وزیر کشور
- ۵ - طرح سوال آقای شهیدی راجع به واقعه چهارم مهر اصفهان و جواب آقای وزیر کشور
- ۶ - طرح سوال آقای دکتر سنجابی راجع بانتقال و تبعید چند نفر از اعضای حزب ایران در درگز و جواب آقای وزیر کشور
- ۷ - طرح سوال آقای حائری‌زاده راجع به اوراق مشارکت از شرکت سابق نفت و جواب آقای معاون وزارت دادگستری
- ۸ - سوال آقای گنجه راجع به دستمزد کارگران راه آهن آذربایجان و جواب آقای وزیر راه
- ۹ - سوال آقای کریمی راجع به فیلم منتشره در ترکیه و جواب آقای وزیر امور خارجه
- ۱۰ - بیانات آقای نایب رئیس دائر به ابراز تاسف از سانحه هوایی اخیر
- ۱۱ - بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعلیق مجازات زندانیان
- ۱۲ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ۹ و چهل و پنج دقیقه صبح بریاست آقای مهندس رضوی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت مجلس
ویرایشنایب رئیس - غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیربوسیله آقای ناظرزاده (منشی) قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: صراف‌زاده - راشد - دکتر فلسفی - اورنگ - عبدالرحمن فرامرزی
غائبین بی اجازه - آقایان: دکتر امامی - محمدحسین قشقایی - دادور - شاپوری - میلانی - زهری - مشار - پارسا - دکتر ملکی.
دیرآمدگان با اجازه وزودرفتگان - آقایان: دکتر شایگان - حاج سیدجوادی - امامی اهری - ناصرذوالفقاری هرکدام ۱۵ دقیقه. دکتر طاهری ۳۰ دقیقه. خسرو قشقایی ۲ ساعت
دیرآمدگان بی اجازه و زود رفتگان - اقایان: شوکتی ۱۵ دقیقه. شهاب خسروانی ۳۰ دقیقه. مهندس زیرک‌زاده ۴۰ دقیقه. تولیت. دکتر کیان. منصف هرکدام چهل وپنج دقیقه. دکتر فاخر یک ساعت.
غائبین دررای - آقایان: دکتر بقایی یک رای. تولیت یک رای. دکتر مصباح‌زاده ۳ رای. دکتر کیان ۴ رای. شهاب خسروانی ۶ رای. منصف ۶ رای
نایب رئیس - نسبت بصورت مجلس جلسه قبل نظری هست؟ آقای ناظرزاده
ناظرزاده – در بیانات بنده یکی دو تا تصحیح عبارتی هست که اصلاح می‌کنم وبتندنویسی می‌دهم.
نایب رئیس – بسیار خوب آقای کهبد
کهبد – در صورت جلسه مختصراشتباهاتی است که با اجازه ریاست محترم تصحیح می‌کنم و باداره تندنویسی تقدیم می‌کنم ودر ضمن سوالی ازوزارت راه کرده‌ام راجع به واقعه‌ای که اتفاق افتاده که منجر به قتل ۲۳ نفربیگناه شده.
نایب رئیس - تقدیم سوال را باید در موقع ورود به دستوربفرمایید نسبت بصورت مجلس دیگر آقایان نظری ندارند. آقای مدرس
مدرس - آقای میلانی برای سرکشی به حوزه انتخابیه به تبریز مسافرت فرموده‌اند و گویا شرحی هم نوشته‌اند و خواهش کرده‌اند که جزوغائبین با اجازه محسوب شوند ضمنا در عرایضی که کرده‌ام مختصر اشتباهات چاپی هست که اصلاح می‌کنم وبه تندنویسی می‌دهم
نایب رئیس - آقای منصف
منصف - مثل اینکه بنده را درجلسه گذشته شش رای غائب نوشته‌اند. بنده بواسطه پیش آمدی که در بیرجند شده بود از مقام ریاست اجازه گرفتم که به تلگراف خانه بروم و متحصنین را از تحصن خارج بکنم این است که از مقام ریاست استدعا می‌کنم که غیبت بنده را اصلاح بکنند.
نایب رئیس – بسیار خوب منظور می‌شود چون عده برای رای کافی نیست تصویب صورت مجلس بعد اعلام می‌شود.
- بیانات قبل از دستور آقای نریمان
ویرایش۲- بیانات قبل از دستور آقای نریمان
نایب رئیس - آقای نریمان
نریمان - یکی ازاصول وقواعد اساسی ومسلم مشروطیت وحکومت مردم این است که اهالی کشور در امورمعاشی و سیاسی وطن خودشان مشارکت داشته باشندطریقه مشارکت مردم در این اموراین است که دوسال یکبارنمایندگانی انتخاب نموده به مجلس شورای ملی می‌فرستند تابدین وسیله در امورمعاشی وسیاسی کشورخود که خانه آنهاست مشارکت داشته باشند روی همین قاعده واساس که قانون اساسی مادراصل دوم ماده ۵ مقررمی‌دارد مجلس شورای ملی نماینده قاطبه اهالی مملکت ایران است که در امور معاشی وسیاسی وطن خود مشارکت دارند یکی ازمهمترین مسئله‌ای که بامورمعاشی مملکت ارتباط دارد موضوع جمع وخرج مملکت ویادرآمدوهزینه‌های عمومی است مجلس شورای ملی هرسال به نمایندگی ملت بودجه جمع وخرج کشور را تصویب وبه دولت اجازه می‌دهدمالیاتهاوعوارض معینی را ازمردم بگیرد وبمصارف معینی برسانداگر مجلس شورای ملی وظیفه خودرا در همین جاختم شده بداند ودروصول درآمدهای دولت ودرپرداخت مخارج مملکت نظارت وتفتیشی نداشته باشدمشارکت مردم در امورمعاشی وطن خودشان ناقص خواهد بود بودجه سالیانه کشور هرقدرخوب ودقیق ومتوازن تنظیم وازروی کمال مراقبت ازطرف مجلس شورای ملی رسیدگی وتصویب شده باشدوقتی مفیدمی تواندبودکه مجلس شورای ملی اطمینان حاصل کندکه درآمدهای منظوردربودجه در حدودقوانین وآئین نامه‌های مصوبه وصول شده بهیچ وجه تفریط نگردیده ودرست مطابق فصول ومواد بودجه بمصرف مخارج مفید رسیده ودیناری بیش ازاختیارات مصوبه پرداخت نشده باشد.
آقایان محترم که در آخرهرماه باتصویب یکدوازدهم اجازه وصول میلیونها پول را از این مردم بدولت هامی‌دهیم ویاباتصویب بودجه سالیانه اجازه می‌دهیم این پولهای آلوده باشد چشم بیوه زنان ومردمان لخت قطره قطره در این دریای بی انتهایی که خزانه دولت نام داردواردشده آیا می‌دانیم این پولها چطورمصرف می‌شود آیامی‌دانیم این حاصل دسترنج مردمان زحمنت کش ایران چگونه خرج می‌شود من کاری ندارم که دولتهایی ممکن است باشندکه مورداعتماد مردم ومجلس شورای ملی باشندمن حرفی ندارم که دولت فعلی طرف اعتمادمردم است بنده عرض می‌کنم قانون اساسی برای ماوظیفه وتکلیفی معین کرده‌است وآن نظارت وتفتیش در جمع وخرج مملکت است.
بنده عرض می‌کنم که تنهارسیدگی به بودجه کشور ودقت در ارقام ان وجلوگیری ازاعتبارات بیهوده کافی نیست مجلس شورای ملی موظف است بداند این بودجه که تصویب کرده این اعتباراتی که موافقت نموده چگونه عمل می‌شودمجلس شورای ملی مکلف است بداندکه آیا این مالیاتها طبق مقررات ازمردم گرفته می‌شود یاخیر مابایدبدانیم این پولهاچگونه مصرف می‌شود در جای خودخرج می‌شودگیرندگان وجه استحقاق دریافت انراطبق قانون دارندآیا ازاختیارات مصوبه تجاوز می‌شودیاخیر.
این است شمه ازنظارت نمایندگان مردم در جمع وخرج کشور باکمال تاسف بایدعرض کنم که در حال حاضرمجلس شورای ملی این وظیفه مهم خودرا انجام نمی‌دهد یک بودجه واعتباراتی را تصویب می‌کندوبدست دولتهامی‌دهدوآنرا بانصاف ومروت آنها واگذارمی‌کند تنهاتوجه باینکه دولت مورداعتمادی روی کار باشدکافی نیست باید به پیروی ازاصول قانون اساسی در جمع وخرج مملکت نظارت نموداعم از اینکه دولتها مورد اعتماد باشند یا نباشند اگرقانون اساسی برای نمایندگان مردم وملت وظیفه بسیارمهمی که عبارت ازنظارت در درآمد و مخارج است معین نمود در مقابل هم برای انجام این تکلیف ووظیفه دستگاه وسازمان لازم را هم پیش بینی کرده‌است. سازمانی ازطرف مجلس شورای مامورنظارت در جمع وخرج کشورورسیدگی به حساب دولت می‌باشد دیوان محاسبات است که بعلت اهمیت آنرابایدرکن پنجم مشروطیت نامید این رکن پنجم مشروطیت در حال حاضردارای آن اختیارات قانونی که اصول قانون اساسی مملکت برای آن مقررداشته نیست.
اصل صد و یکم قانون متمم قانون اساسی می‌گویداعضای دیوان محاسبات را مجلس شورای ملی برای مدتی که بموجب قانون مقررمی شود تعیین خواهدنمود.
اصل صد و دوم همان قانون چنین مقرر می‌دارد دیوان محاسبات ماموربه معاینه تفکیک محاسبات اداره مالیه وتفریغ حساب کلیه محاسبین خزانه‌است ومخصوصا مواظب است که هیچ یک ازفقرات مخارج معینه در بودجه ازمیزان مقرره تجاوزننموده تغییروتبدیل نپذیرد وهروجهی در محل خود بمصرف برسد وهمچنین معاینه وتفکیک محاسبه مختلفه کلیه ادارات دولتی رانموده اوراق سند خرج محاسبات را جمع آوری خواهد کرد وصورت کلیه محاسبات مملکتی را بایدبانضمام ملاحظات خود تسلیم مجلس شورای ملی نماید.
بطوریکه ملاحظه می‌فرمایید آن قسمت ازوظایف دیوان محاسبات که قانون نسبت به آن تاکید مخصوص نموده مراقبت در این است که هیچ یک ازفقرات مخارج معینه در بودجه ازمیزان مقرره تجاوزننموده تغییروتبدیل نپذیرد وهروجهی در محل خودمصرف برسد رسیدگی و تفتیش مخارج دومرحله دارد مرحله اول رسیدگی حوالجات صادره از قسمت ماهیت مخارج وآنهم قبل ازپرداخت است این مرحله بسیارمهم است زیرا اگر رسیدگی بخرج قبل ازپرداخت بعمل می‌آ]د پول بی جهت ازصندوق دولت خارج می‌شود این مرحله را در اصطلاح دیوان محاسبات تسجیلی حوالجات می‌نامند به این معنی که هیچ حواله به امضای وزیردارایی نمی‌رسدوبعهده خزانه داری کل صادر نمی‌شود مگرآنکه قبلا در دیوان محاسبات بدقت موردرسیدگی واقع ومعلوم گردد خرجی که پیشنهاد شده طبق مقررات مربوطه بوده ودربودجه مصوبه به محل اعتباری داشته واگردرازای خدمت داده مش ود این خدمت انجام شده ویا اگر درازای تحویل وفروش مالی است آن جنس ویامال به انباردولت تحویل شده وقس علیهذا وقتی که دیوان محاسبات بماهیت وکیفیت خرج وباین نکات رسیدگی نمودودرست بود آنوقت حواله را تسجیل می‌کند یعنی در مقابل اعتبار مربوطه ثبت کرده وانرابرای امضای وزیردارایی وپرداخت می‌فرستد واگرایرادی بودازتسجیل آن خودداری می‌کند به این ترتیب هیچ خرجی بدون رسیدگی ودقت واحرازصحت بعمل نمی‌آید واین رسیدگی ازطرف مقامی صورت می‌گیرد که ازطرف مجلس شورای ملی انتخاب ومامور شدهاست واین عملا دیوان محاسبات ودرواقع همان نظارت مجلس شورای ملی در مخارج است مرحله دوم رسیدگی بمخارج در موقع رسیدگی بحساب مخارج انجام شده را با حوالجات تسجیل شده تطبیق ورسیدگی می‌کندواطمینان حاصل می‌کند که حواله تسجیل شده بجاودرمحل خود مصرف شده باشد.
متاسفانه دیوان محاسبات فقط در یک دوره کوتاهی بین سالهای ۱۳۱۲ و۱۳۱۸ دارای اختیاراتی که قانون اساسی برای آن معین کرده‌است بودواز آن به بعد آن اختیارات ازوی سیلب شده وامروزجزیک آلت معطله وگل زننده‌ای نیست مادیوان محاسبات داریم که اسم آن را داشته باشیم تامردم خیال کنند در مخارج دولتی نظارت قانونی می‌شود این ماده اختیارات قانونی دیوان محاسبات ازواجبات است وانجام وظیفه نمایندگی ماراوادارمی‌کند که این اختیارات رافورا بدیوان محاسبات برگردانیم. به این جهت بنده با استفاده ازاطلاعاتی که در این امردارم وبهمچنین با در نظرگرفتن مطالعاتی که سال گذشته در موقع تصدی وزارت دارایی در این خصوص در جریان بوده وزمینه که حاضرشده طرحی باقیدیک فوریت برای اعاده اختیارات دیوان محاسبات وبرقراری استقلال داخلی دیوان مزبور تهیه شده که بامضاهای مقرره رسیده واینک تقدیم می‌شود.
چون صحبت ازقانون اساسی وحقوق افراد کشوربه میان آمد بی ضررنیست یک موضوعی که با این حق بستگی وارتباط کامل داردبعنوان تذکر عرض کنم وآن رعایت حقوق اجتماعی بانوان در قانون انتخابات است.
اصل هشتم قانون متمم قانن اساسی می‌گوید اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهندبود. چون بانوان ایرانی هم جزو اهالی مملکت ایران هستند بالطبع مشمول این اصل بوده در مقابل قانون انتخابات متساوری الحقوق می‌باشند.
اصل دوم قانون اساسی می‌گوید مجلس شورای ملی نماینده قاطبه اهالی مملکت ایران است که در امورمعاش وسیاسی وطن خود مشارکت دارند مطابق این اصل هم مشارکت اهالی کشوردرامور معاشی وسیاسی وطن خودشان بوسیله این انتخاب نمایندگان انجام می‌شود وبالطبع بانوان هم در این امورمشارکت دارندامیدوارم این نکات در تجدید نظر قانون انتخابات موردتوجه ورسیدگی واقع شود.
صفایی - خوب نبوداین مطلب به محیط مجلس کشیده شود والا ما هم برمی خیزیم در این زمینه صحبت می‌کنیم این جار و جنجال در خارج مجلس هست کافی است شما دیگر آنرا بمحیط مجلس نکشانید
نریمان - بنده در اظهار نظر آزادم شما هم اظهار نظر بکنید
صفایی - بسیار خوب پس می‌خواهید جار و جنجال بشود ما هم برمی خیزیم و اظهار نظر می‌کنیم
نایب رئیس - چون آقایان وزیران برای جواب سوالات تشریف آورده‌اند و لوایحی هم در دستور داریم برای اینکه کارها سرعت پیدا بکند بنده از آقای کبهد و آقای معتمددماوندی خواهش می‌کنم که از نطق قبل ازدستور امروز صرفنظر بکنند (صحیح است) (کهبد- اجازه بفرمایید حق ما محفوظ شود برای جلسه بعد) البته سعی می‌کنیم که در آینده جبران شود بنابراین وارد دستور می‌شویم واول دستور هم سوالات مطرح است (خسرو قشقایی – آقا لایحه تعلیق زندانیان) چون بدولت اطلاع داده شدهاست وآقایان وزیران شرحی مرقوم فرموده‌اند که قبلا سوالات مطرح شود که آقایان بتوانند برای رسیدگی کارها به وزارتخانه هایشان برسند آقای وزیر کشور بفرمایید
- تقدیم لایحه اصلاحی ازدیاد سهم کشاورزان بوسیله آقای وزیر کشور
ویرایش۳- تقدیم لایحه اصلاحی ازدیاد سهم کشاورزان بوسیله آقای وزیر کشور
وزیر کشور(آقای دکتر صدیقی)- چندی پیش لایحه افزایش سهم کشاورزان را تقدیم مجلس شورای ملی کردم بر اثر آزمایشی که در این چند ماه بعمل آمد اصلاحاتی در آن لایحه لازم شده و این اصلاحات صورت گرفت و حالا چون اصل لایحه در کمیسیون خاصی مطرح است استدعا می‌کنم که مقرر فرمایند این لایحه اصلاحی را در کمیسیون اساس بحث و مطالعه قرار بدهند و این جایگزین مواد آن لایحه‌ای بشود که چندی پیش تقدیم شدهاست
- طرح سوال آقای خسرو قشقایی راجع بانتخاب انجمن‌های شهر و جواب آقای وزیر کشور
ویرایش۴- طرح سوال آقای خسرو قشقایی راجع بانتخاب انجمن‌های شهر و جواب آقای وزیر کشور
نایب رئیس - لایحه اصلاح شده به کمیسیون ارجاع می‌شود آقای خسرو قشقایی سوالی از آقای وزیر کشور کرده‌اید بفرمایید
خسرو قشقایی - سوالی که بنده از آقای وزیر کشورکرده‌ام مربوط به انتخاب قانونی شهرداری‌های شهرهای بزرگ ایران و در درجه اول مربوط به تهران و آبادان است در این مواقع که خود دولت لوایح مفیدی میگذراندوقوانینی را خودش تصویب می‌کند بنده تصورمی‌کنم لازم بود توجهی بانجمن شهرهای ایران و بخصوص انجمن شهر تهران و آبادان بشود متاسفانه بغیر از شیراز در سایرشهرهای ایران توجهی به انتخابات شهرداری نشده ودر شهرشیراز که انتخابات شهرداری انجام شده نتیجه بسیارخوبی داده بطوریکه آقایان ملاحظه می‌فرمایند در این چند ماه گذشته که شیراز دارای انجمن مستقلی بوده پیشرفتهای محسوس حاصل شده جناب آقای دکتر فاطمی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید و بنده فکرمی‌کنم که اگر در سایرشهرها انجمن تشکیل شودخیلی موثرخواهدبود وهر روز شکایات زیادی به آقایان نمایندگان و وزارت کشور می‌رسد مرتب از دست شهرداری و عوارضی که تصویب می‌کنند و کارهای دیگر که مردم دارند مخصوصا طهران که پایتخت ایران است و یک میلیون و دویست هزار نفر جمعیت دارد و دارای صدها دبیرستان و دانشکده و دانشگاه می‌باشد و تمام مردم روشنفکر کشور در اینجاهستند و واقعا می‌شود گفت که شهر طهران علمدار آزادی ایران است و معنی ندارد که در پایتخت یک مملکتی انجمن شهر نباشد و بنده از آقای وزیر کشور خیلی تشکرمی‌کنم که دستور فرمودند گویا در ۵۰ نقطه کشور انتخابات شروع بشود بنده تقاضا می‌کنم در شهرهای بزرگ مخصوصا در شهر طهران و شهرکارگری آبادان انتخاب انجمن شهرداری را هر چه زودتر شروع بکنند (کریمی – و کرمانشاه) و کرمانشاه و تمام شهرهای بزرگ بزودی انتخاب انجمن شهرداری را شروع بکنند و آنوقت اختیارت مردم را همانطوریکه در قانون اساسی وحتی قانون اخیرکه تصویب کرده‌اند پیش بینی نموده بدست خودمردم بسپارند که برای شهرخودشان هرکاری که دلشان می‌خواهندبکنندکه دیگر نه وزارت کشوردرزحمت باشد ونه آقایان نمایندگان ودرضمن مردم شهرهای بزرگ هم از این حق قانونی خودشان استفاده بکنند و هر روز مزاحم شما و اقایان نمایندگان و حتی اسباب زحمت در خود شهرنشوند.
نایب رئیس - آقای وزیر کشور بفرمایید
وزیرکشور - بنده از جناب آقای قشقایی نماینده محترم تشکرمی‌کنم که این موضوع را در مجلس شورای ملی مطرح فرموده و سوال کردند برای اینکه بنده هم عرایضی در همین زمینه داشتم و از چندی پیش هم بعضی از آقایان نمایندگان محترم سوال می‌فرمودند و بنده بطور خصوصی جواب می‌دادم ولی این سوال وسیله‌ای شد که بطور عمومی توضیحاتی در این باب داده شود. بعد از آنکه لایحه قانونی شهرداری بتصویب جناب آقای نخست وزیر رسید و بوزارت کشور از برای اجرای ارجاع شد بلافاصله قریب ۵۰ جا را ما صورت برداشتیم وچون در لایحه هم مسطور است که پس از تهیه و فراهم گشتن وسائل باجرای قانون مبادرت بشود دستور دادیم که در ۵۰ جا اینکار را شروع بکنند و پس از آنکه مقدمات کار را فراهم کردیم و چند جا هم انتخابات شروع شد بار دوم قسمتهای دیگری را دستور دادم...
نایب رئیس - آقای وزیر کشورتامل بفرمایید اکثریت نیست (پس ازچند لحظه اکثریت حاصل شد) بفرمایید
وزیر کشور – دستور دادم که ۷۶ محل انتخابات انجمن شهر راشروع بکنند و اکنون در شهرها و قصبات مشغول اینکار هستند و خبری که از انجام این انتخابات بتدریج می‌رسد بنده بعرض مجلس شورای ملی خواهم رسانید تاکنون ۵ جا انتخاباتش تمام شده و همانطوریکه عرض کردم در ۷۶ جا این انتخابات الان در جریان است و مجموعا بحساب روز شماری که در لایحه قانونی منظور شدهاست ۴۲ روز حداقل برای اجرای این قانون لازم است و بنابراین بتدریج در این ۷۶ نقطه که شروع کرده‌اند انتخابات تمام می‌شود که یا بوسیله مطبوعات و یا اگر لازم شد در اینجا بعرض آقایان خواهدرسید. ولی جای این سوال هست که چرا ما در جاهای کوچک شروع کردیم ودر مراکز استانها وشهرهای بزرگ این عمل انجام نگرفته‌است علت را بنده توضیحا عرض می‌کنم برای این است که این لایحه قانونی شهرداری لایحه‌ای است که پس از مطالعات و یک سلسله تحقیقات تهیه شدهاست و چون یک لایحه اساسی است که در کلیه شئون شهرداری تاثیردارد نظر ما این بودکه اول آنرا در شهرهای کوچک به آزمایش بگذاریم که اگر در ضمن عمل به مشکلاتی و نقائصی برخوردیم آنرا بتدریج اصلاح کنیم تا وقتیکه لایحه را در شهرهای بزرگ اجرا می‌کنیم آن نقائص رفع شده باشد باین ملاحظه اول در جاهای کوچک شروع کردیم و امیدواریم که قریبا بتوانیم در شهرهای بزرگ و از جمله شهر تهران و شهر آبادان که جناب آقای قشقایی اشاره فرمودند این عمل را صورت بدهیم (خسرو قشقایی - انشاء الله) و بنده اطمینان می‌دهم که مقصود اساسی ما این است که کار را بدست مردم بسپاریم و بدین طریق هم کمکی کنیم برشد مردم در آنجا مردم مقاصد خودشان و رعایت و حفظ مصالح و منافع خودشان و هم آنکه یک اندازه‌ای کار خود را از جهت اداری سبک بکنیم بنده امیدوار هستم که قریبا منظور جناب آقای قشقایی و دیگر آقایان نمایندگان محترم بموقع عمل برسد و ما هم از این تعهدی که سپرده‌ایم بخوبی ازعهده برآئیم (قشقایی - متشکرم)
نایب رئیس - آقای قشقایی
خسرو قشقایی - بنده فقط می‌خواستم تذکری بدهم که آقای وزیر کشوراظهار لطف فرمودند و امیدوار هستم که هر چه زودتر در همه جا شروع بانتخاب شهرداری‌ها بفرمایند
- طرح سوال آقای شهیدی راجع به واقعه چهارم مهر اصفهان و جواب آقای وزیر کشور
ویرایش۵- طرح سوال آقای شهیدی راجع به واقعه چهارم مهر اصفهان و جواب آقای وزیر کشور
نایب رئیس - آقای شهیدی از وزارت کشور سوالی فرموده‌اید؟
شهیدی - بله راجع بوقایع چهارم مهر اصفهان سوال کرده‌ام
نایب رئیس - آقای وزیرکشور برای جواب سئوال آقای شهیدی حاضرید؟
وزیرکشور - بله از چندی قبل حاضر بوده‌ام
نایب رئیس - آقای شهیدی بفرمایید
شهیدی – مقدمتا باید عرض کنم که ما قوانین بسیار خوب و ظاهر فریبی داریم از قبیل قانون محاکمه وزار و قانون جلوگیری از رشاء و ارتشاء قانون جلوگیری از استعمال مسکرات علنی قانون مجازات مقدمین بر علیه امنیت کشور اما متاسفانه در عمل دیده‌ایم که هیچیک از این قوانین در مورد خود اجرا نشده و همیشه موجب نابودی ضعفا و بیچارگان بوده برای اینکه بموجب قانون محاکمه وزرا وزرایی که محاکمه شدند با یک محاکمه تشریفاتی تبرئه شدند آمدند یا سناتور شدند یا اینکه زمام امور را بدست گرفتند...
مهندس غروی - آقای شهیدی سوالتان چیست؟ اول سوال را بدانیم
شهیدی – حالا عرض می‌کنم موضوعی که خیلی حائز اهمیت است موضوع امنیت کشور می‌باشد که بنده از پشت این تریبون عرض کردم که دشمن و بیگانه سعی می‌کنند که مملکت را متشنج کنند ما یک قانون بسیار خوبی داریم و آن قانون مجازات مقدمین علیه امنیت داخلی کشور است که آن قانون البته اگر بموقع خود اجرا بشود مسلما از اغلب این تشنجات جلوگیری می‌شود. واقعه اصفهان یکی از همان وقایعی است که مسلم می‌دانید بتحریکات بیگانه رخ داده که در چهارم مهرماه در اصفهان اتفاق افتاده البته از آن تاریخ تا امروز شاید یکی دو سه ماه گذشته باشد و بعلت گرفتاری مجلس و گرفتاری آقایان وزیران جریانی که در آنجا وقوع پیدا کرده‌است تاکنون باطلاع آقایان نمایندگان نرسیده‌است. روز چهارم مهرماه در اصفهان ساعت ۶ بعد از ظهر عده‌ای در حدود ۲۵ یا ۳۰ نفر در چهارباغ با حضور رئیس شهربانی وقت و مامورین کلانتری در حالیکه کامیونهای سرباز برای حفظ امنیت در خیابانها مشغول گردش بوده به مغازه‌های مردم حمله می‌کنند و ۳۵ نقطه را در ظرف سه ساعت بکلی غارت می‌کنند از طرف مامورین هیچگونه مقاومتی نمی‌شود فقط پس از اینکه کلیه اموال مردم را از مغازه‌ها انتقال می‌دهند رئیس شهربانی وقت بعنوان پیروزی نهایی غارتگران یک تیر هوایی خالی می‌کند در نتیجه این غارتگری بیش ازشاید صد نفراز مردم زحمتکش اصفهان آواره در تهران و اصفهان به گدایی افتاده‌اند و هنوز هم نمی‌دانم وضع آنها در چه حالی است اطلاع دارم که جناب آقای وزیر کشور با حسن نیتی که دارند دستورات کافی داده‌اند اما شنیده‌ام که در اصفهان راجع باسترداد اموال غارت شده و سرمایه آنها که بکلی برده‌اند اقدامی نشده البته از لحاظ اصفهان یک چنین وقایعی بسیار اهمیت دارد برای اینکه اصفهان یک شهرصنعتی یک شهرکارگری یک شهری که حتی پیشوایان مذهبی در آنجا در نهضت اخیر ساعتها در زیر آفتاب سوزان فداکاری کرده‌اند قابل توجه‌است ممکن است در اصفهان این عمل خدای نخواسته در کارخانه‌هایی که بیش از ۶۰ هزار کارگر دارد اثر بکند و امنیت آنجا را مختل نماید این است که بنده از جناب آقای وزیر کشور که هم بحسن تدبیر و هم به پاکدامنی ایشان اعتماد دارم تقاضا می‌کنم که برای روشن شدن ذهن آقایان نمایندگان بفرمایند اولا نسبت به مرتکبین چه اقدامی فرموده‌اند و ثانیا نسبت به استرداد اموال یکعده تاجر بدبخت و کسبه اصفهان چه اقداماتی تا بحال شدهاست و ثالثا نسبت به یک میلیون خسارتی که بیک عده بیچاره در آنجا واردشده چه اقدامی بعمل آمده‌است تا بنده هم به مکاتباتی که هر روز با بنده می‌کنند جوابشان را بدهم. این سوال بنده بود.
نایب رئیس - آقای وزیر کشور بفرمایید
وزیر کشور - همانطوریکه جناب اقای شهیدی نماینده محترم اشاره فرمودند بعلت تحریکاتی که از طرف چند تن مردم ماجراجو و مفسد در روز چهارم مهرماه در اصفهان بعمل آمد واقعه ناگواری در اصفهان روی داد که بر اثر ان عده‌ای از مردم تاجرپیشه و بازرگان آنجا مورد صدمه واقع شدند و مقداری از اموال آنها بغارت رفت. روز چهارم مهرماه این حادثه پیش امد و پس از آنکه خبر بوزارت کشور رسید بلافاصله اقدامات شدید بعمل آمد و دستورهای لازم داده شد و بر اثر دستور وزارت کشور ۱۸ تن از ۲۰ تن اشخاصیکه مظنون بودند توقیف شدند و پس از محاکمات مقدماتی که در مقامات قضایی بعمل آمد آنها را تسلیم شعبه بازپرسی دادسرا کردند و تحت تعقیب کیفری واقع شدند دو نفر از اشخاصی که مظنون بودند متواری شدند سرهنگ مجاب رئیس شهربانی اصفهان از کار خود برکنار شد و بجای او سرهنگ میا منصوب گردید و سرگرد واله و سروان حریرچیان منتظر خدمت شدند و تحت تعقیب دادسرای اصفهان قرارگرفتند و امیدوارهستم که در مراجع و مقامات صالح پس از آنکه تحقیقات لازم بعمل آمد کسانیکه در این واقعه تاثیر داشته‌اند به کیفر عمل خود برسند و اگر تقصیری ثابت شد بر عهده مامورین انتظامی و مجازاتی بیش از آنچه تاکنون درباره آنها مجری شدهاست لازم بود البته وزارت کشور بوظیفه قانونی خود عمل خواهد کرد و فعلا آنچه لازم است عرض کنم این است که این آقایان برکنارند و منتظرخدمت وپس ازآنکه ترتیب کار آنها از طرف وزارت دادگستری داده شد هر حکمی که صادر شود بموقع اجرا و عمل گذاشته خواهدشد.
نایب رئیس - آقای شهیدی توضیحی داشتید؟
شهیدی - خیرعرضی ندارم
- طرح سوال آقای دکتر سنجابی راجع بانتقال و تبعید چند نفر از اعضای حزب ایران در درگز و جواب آقای وزیر کشور
ویرایش۶- طرح سوال آقای دکتر سنجابی راجع بانتقال و تبعید چن دنفر از اعضای حزب ایران در درگز و جواب آقای وزیر کشور
نایب رئیس - آقای دکتر سنجابی سوالی از وزارت کشور نموده بودید بفرمایید
دکتر سنجابی - عرض کنم سوالی که در چندی پیش بنده واقای مهندس حسیبی و آقای مهندس زیرک‌زاده از جناب آقای وزیر کشور کرده بودیم راجع به عمل خلاف قانونی است که در چندماه پیش یعنی در دوره حکومت چند روزه آقای قوام نسبت بچند نفراز رفقای حزبی ما در درگزشده‌است و هنوزهم آن اقدام غیرقانونی جبران نشده‌است توضیح این سوال این است که در آن چند روزه با سوء استفاده از قانون ۱۳۲۳ راجع به تشدید مجازات اشخاص بدسابقه و شرور کمیسیون امنیت محل تصمیم فوری اتخاذ می‌کند که عده‌ای از رفقای حزبی ما را از آن شهرستان منتقل یا تبعید کنند منتقل البته برای کسانی است که در خدمت دولت دارای شغلی هستند باید عرض کنم نسبت بانتقال در صورتیکه به ترتیب عادی و جاری باشد جای بحث و ایرادی نیست ادارات و وزارتخانه‌های مربوطه البته مجاز هستند وقتی که مقتضی دانستند یک ماموری را از یک نقطه‌ای به نقطه دیگری منتقل کنند ولی این که کمیسیون امنیت یک محل درباره انتقال ماموری رای بدهد این ترتیب عادی و جاری نیست زیرا انتقال برطبق نظر وزارتخانه مربوطه‌است کمیسیون امنیت محل وقتی رای می‌دهد استفاده از این قانون که راجع به مجازات اشخاص بدسابقه و شروراست یا سوء استفاده از این قانونی می‌کند و بهمین دلیل روی مقتضیات اداری نیست بلکه جهات دیگری منظوراست بهرحال این یک سوء استفاده و عمل خلاف قانونی بوده که در چند روزه آن حکومت اتفاق افتاد و از آن تاریخ تا حالا مع التاسف هنوز این اقدام غیرقانونی جبران نشده و این اشخاصیکه بناحق منتقل شده‌اند یا تبعیدشده‌اند هنوز بمحل خودشان برنگشته‌اند بخصوص اینها اشخاصی هستند که محل زندگیشان آنجا است خانواده هایشان انجاهستند و در ضمن هم باید به آقای وزیر کشور بنده این تذکر را عرض کنم اینها افرادی هستند که سوابق ممتد مبارزات در راه وطن پرستی دارند و در دوره‌های مختلف مورد تعقیب واذیت و آزار واقع شده‌اند از آن جمله بنده اسم چند نفر ازآقایان راعرض می‌کنم یکی از اینها آقای فخاری است که کارمند دارایی است و عضو۸ ساله حزب ایران بوده‌است و در موقع توقف قشون خارجی بدستور مامور سیاسی روسها بواسطه مبارزه با حزب توده تبعید شد و یک سال هم حبس گردید یکی دیگر آقای غلامرضا فغانی کارمند دارایی است از افراد کمیته حزب ایران بود که بارها بواسطه مبارزات خود دچار محرومیت شده و از طرف خارجیها در موقع اقامتشان بازداشت شده دیگری آقای زلفعلی دلیریان رئیس فرهنگ لطف آباد بود که بواسطه مبارزات میهن پرستانه اش در زمان روسها از درگزتبعید شده و حالا کمیسیون امنیت در مدت همان چند روزه حکومت غیر قانونی قوام اینها را بعنوان اشخاص چاقوکش و شرور تبعید کرده‌است و جای تاسف است که جناب آقای وزیر کشور حکومت قانونی آقای دکتر مصدق در این مدت اشخاصی را که بنا حق و با این سوابقی که الان عرض کردم تبعیدشان کرده‌اند نتوانسته‌اند نسبت به آنها اجرای حق و عدالت بکنند و بمحل خودشان برگردانند سوالی که بنده و آقایان دیگر از آقای وزیرکشور کرده بودیم این بود.
نایب رئیس - آقای وزیر کشور بفرمایید
وزیر کشور - در تاریخ اول خردادماه ۱۳۳۱ این تاریخ را عرض کردم برای اینکه یک تصحیح مختصیری با اجازه آقای دکتر سنجابی نماینده محترم در بیانشان شده باشداین مربوط به چندروز واقعه اخیر تیرماه نیست در تاریخ اول خرداد ماه ۱۳۳۱ ازطرف کمیسیون امنیت شهرستان درگز برای اینکه نسبت بچند تن از آقایان کارمندان آنجا از طرف فرماندار سوء ظنی حاصل شده بود کمیسیون مقرر داشت که این چند تن که سه تن از آنها کارمندان دولت هستند از شهر درگز بنقاط دیگر منتقل شوند اصولا بنده باید این نکته را تذکر بدهم که انتقال ماموری از محلی به محل دیگر تبعید نباید تلقی شود و برخلاف قوانین هم نیست کارمندان دولت را می‌توان از شهری به شهر دیگرمنتقل نمود (دکتر سنجابی - نه برحسب نظر شورای امنیت) ولی اصولا من با نظر جناب آقای دکتر سنجابی موافقم که اگر قرارشد انتقال صورت بگیرد نباید براساس اغراض و امیال و شهوات و کارهای خلاف قاعده باشد بلکه واقعا این انتقال یا باید صرفا بر اساس مصالح اداری باشد یا اگر لازم شد در پی تعقیب و یک رسیدگی صحیح باشد. کمیسیون امنیت اینکار را کرد و هنوز حقیقتا چون بنده باید حق بگویم بر من روشن نیست که حق داشت اینکار را بکند یانه؟ آیا اینها واقعا کاری برخلاف انتظامات وم صالح کرده بودند یانه؟ ولی از آنجا که اینهاراما افراد یک حزبی می‌شناسیم یعنی بما اینطور معرفی شده‌اند که این حزب سوابق خوب دارد.
البته با قرائن موجود بنده هم بنظرم رسیدکه باید هر چه زودتر باین موضوع رسیدگی شود این است که پس از آنکه بنده به وزارت کشور آمدم این موضوع وقوع یافته بود. بلافاصله پس از آنکه جناب آقای مهندس حسیبی و جناب آقای مهندس زیرک‌زاده و جناب آقای دکتر سنجابی به بنده یادآوری کردند من دستور تلگرافی دادم که باین موضوع رسیدگی کنند و در صورتیکه کاری برخلاف قاعده شدهاست فورا آن را جبران کنند و از این انتقال صرفنظر شود وقتی دستور تلگرافی بنده رسید استاندارد تغییرکرد و این امر معوق ماند بنده سرپرستی برای کار استانداری تعیین کردم و او به مشهد رفت و پرونده را تصورکرد که در حدود اختیار او نیست و در حق او نیست که رسیدگی کند سوال کرد و ضمنا یادآوری کرد که در صورتیکه وزارت کشور صلاح بداند این موضوع را بهمان کمیسیون امنیت درگز واگذارکند بنده جوابی اخیرا دادم و از سرپرست استانداری آنجا خواستم که خود او پرونده را از درگز بخواهد و باین کار رسیدگی کند و چون او خود شخص صالحی است و معتمد وزارت کشور است و مورد اطمینان بنده تصور می‌کنم که قریبا باین کار رسیدگی می‌کند و رای خود را برای ما خواهد فرستاد و بنده آنوقت می‌توانم تصمیمی که مقتضی باشد اتخاذ کنم و امیدوارهستم که این تصمیم چنانکه جناب آقای دکتر سنجابی انتظار دارند و اعتقاد دارند که آن اشخاص افراد صالحند تصمیم ما مقرون به نظر و مطلوب خاطر آقای دکتر سنجابی واقع باشد
نایب رئیس - آقای دکتر سنجابی
دکتر سنجابی – با کمال تاسف باید خدمت جناب آقای وزیر کشور عرض کنم که قانع نشدم (صحیح است)
میراشرافی - مواظب توضیح هم باشید
دکتر سنجابی – خریدار توبیخ هستم
وزیرکشور - ما از این حسابها نداریم
دکتر سنجابی – اولا جناب آقای وزیر کشورهمانطوری که خودتان متوجه شدید انتقال مامور وقتی که برحسب رای شورای امنیت باشد کمیسیون امنیت باشد خیلی ببخشیدبنده رفتم بجامعه ملل وقتی برحسب رای کمیسیون امنیت بشود این پیداست که جنبه اداری محض ندارد و باید وزارت خانه مربوطه اداره مربوطه درباره مامور محل اگر مقتضیات ایجاب بکند که منتقل بشوند اقدام بکند اما وقتی کمیسیون امنیت یک جایی نظری اتخاذ کرد معلوم است که مربوط به مقتضیات اداری نیست بلکه جنبه سیاسی دارد. کمیسیون امنیت در این موضوع صلاحیتش برطبق قانونی است آقای وزیر که راجع است به تشدید مجازات اشخاص شرور و بدسابقه بنده از جنابعالی سوال می‌کنم کارمندان یک وزارتخانه کارمندان فرهنگ را آیاجزو اشخاص چاقوکش و دزد و بدسابقه و شرور معمولا می‌گیرید؟... (وزیرکشور - معمولا خیر ولی ممکن است جناب آقای دکتر سنجابی) آیا ممکن است که واقعا تصورکنید که هفت هشت نفر اشخاص در یک شهرستان باشند که اینها فقط جزو اشخاص بد سابقه و شرور باشند که کمیسیون امنیت درباره آنها رای بدهد؟ مخصوصا کسی که سمت نمایندگی فرهنگ دارد اگر کسی که نمایندگی فرهنگ دارد بد سابقه و شرور است این را باید از خدمت دولت خارجش کنند نه اینکه از یک شهری بیک شهر دیگر بفرستند این عملی است که جنبه اداری ندارد و جنبه سیاسی دارد. ایشان نماینده فرهنگ لطف آباد بودند. برگردیم بسر موضوع شرارت بر جنابعالی باید این نکته معلوم شده باشد که در این شهرستان سرحدی درگز شرورترین فرد برجسته آنجا که بنده اصلا نمی‌دانم کیست ولی آنطور که در خراسان مشهوراست و شاید آقایان خراسانی که اینجا هستند بدانند شخصی است بنام صارم درگزی و شرارت و قتلهایی که این شخص انجام داده‌است تمام را مردم آنجا می‌دانند ولی متاسفانه و بدبختانه بنده باید عرض کنم که آنجا هم مثل بسیاری از بخشهای دیگر یک عده مالک و متنفذ محلی هستند در نتیجه اوضاع و احوال و مرور زمان مامورین آنجاها به تدریج گلچین می‌شوند بنفع یک اشخاص معین و مخصوصی که نمونه‌های متعدد و مختلف آن را بنده خودم دیده‌ام و الان می‌دانم و در مواقعش هم بجنابعالی تذکرداده‌ام. آنجاهم یک همچو منطقه ایست که مامورین محلی انجا بخصوص مامورین انتظامی آنجا در گذشته گلچین شده‌اند از برای متنفذین محل که اینها سوابق شرارت دارند این اشخاص نه برای مصلحت شما که دولت هستید نه برای مصلحت مردم آنجا بلکه برای مصلحت خودشان برای استیلای خودشان و تجاوز و تعدی بمردم آنجا و توسعه قدرت خودشان افرادی که آزادیخواه هستند افرادی را که وطن پرستند افرادی را که می‌خواهندحق و قانون در آنجا اجرا بشود و بنابراین قدرت آنها را محدود می‌کنند منافع آنها را محدود می‌کنند آن مامورین محلی که شاید با یکدیگرتماس منافعی هم داشته باشند طوری جلوه می‌دهند که این مامورین را بنام شرور و چاقوکش از آنجاتبعید کنند بنده تصور می‌کنم که واقعا برای دولت صحیح نباشد که یک مامور محلیش را بنام اشخاص بدسابقه از یکجا به جای دیگری منتقل کنند. الان اینها در خدمت دولت هستند و وظایف خودشان را انجام می‌دهند در عین اینکه بر حسب تصدیق کمیسیون امنیت و استانداری و وزارت کشور اینها بدسابقه و شرورند.
بنده از جنابعالی سوال می‌کنم که اگر اینها بدسابقه و شرورند چرا اینها را در خدمت دولت هستند؟ (صحیح است) و اگر نیستند و مردمانی هستند که برحسب اغراض محلی و مامورینی که واقعا بنده نسبت به درستی آنها تردید دارم اینهارا از جایی به جای دیگر فرستاده‌اند چرا باید جنابعالی اینها را در آنجا نگهدارید جنابعالی چرا باید این را اصلاح نفرمایید چرا باید چهار ماه بگذرد و اینکارجبران نشده باشد جنابعالی نباید اسیر کاغذ باشید نباید اسیر گزارشهای مامورین محلی باشید این گزارشها را با اینکه رفقایی دوستانی بشما تذکردادند و شما تسریع کردید تلگراف کردید و از آن تاریخ تا حال دو ماه می‌گذرد هنوز شما تردید دارید و هنوز آن تردید در شما وجود دارد که افرادی که منسوب به حزب ایران هستند و چندین نفر از آنها دفاع می‌کنند آیا واقعا اینها شرور هستند و آیا با اینکه بنده می‌آیم خدمت شما و می‌گویم که اینها شرور نیستند این حرف بنده برای جنابعالی سندیت ندارد و منتظرهستید که بخشدار آن محل و رئیس امنیه آن محل و رئیس شهربانی آن محل که خودشان نشسته‌اند رای داده‌اند آنجا و بنا به مصحلت آن صارم درگزی آنها را بیرون کرده‌اند اینها جواب بدهند شما روی همان فرمالیته که نخیر آقا ما اشتباه کرده بودیم شما باید تصمیم قاطع بگیرید و بگویید که یک حزبی که در راه ایران مبارزه می‌کند برای هدف جبهه ملی کوشش کرده‌است و سوابق خدماتش معلوم است و وقتی یک اشخاصی می‌گویند که سوابقشان بر شما معلوم است شما باید یک تصمیم قطعی بگیرید و تشخیص بدهید و یک چنین انتقالاتی که کمیسیون محلی می‌نشیند و دستور می‌دهد این انتقالات عادی نیست متاسفانه پنج ماه شش ماه است که از این موضوع می‌گذرد و هنوز تصمیم قاطعی گرفته نشده وحقیقتا جای آن است که بنده ازجنابعالی گله مند باشم.
نایب رئیس - آقای وزیر کشور
وزیرکشور - بنده عرض نکردم که بیانات جناب آقای دکتر مورد تصدیق و اعتماد بنده نیست ولی کمیسیون امنیت بتصدیق خودشان یک کمیسیونی است که یک وقت در یک مواردی بایداقدامی بکندوتصمیمی بگیرد. در این مورد دعوی جناب آقای دکتر این است که حق نداشتنداین عمل را بکنندبنده برای اینکه بدانم که حق داشته‌است یانه باید به مامورخودم در آنجارجوع بکنم وازاوبخواهم که اظهارنظرکند مامورمادرآنجا اول آقای قضایی بودکه فعلا در وزارت دادگستری وظیفه اش را انجام می‌دهد ومردیست که مورد اعتماد است منتهی اوقبل ازاینکه کارخودرا تمام کندوباین موضوع رسیدگی کندمنتقل شدبه تهران وبوزارت دادگستری مامورفعلی هم آقای شایان است که اوهم کاملا مورداعتمادمن است وازمامورین مجرب وباسابقه وپاکدامن وزارت کشور است ومن این کاررا باوواگذار کردم واورسیدگی می‌کندوپس ازاینکه معلوم شد کمیسیون امنیت محق نبوده‌است در اتخاذاین تصمیم بنده فورا البته بوظیفه اداری خودعمل خواهم کردواگرجناب آقای دکتر تصوربفرمایند که بنده قول ایشان را مورداعتمادقرارنداده‌ام این بی لطفی است ومن حق دارم ازایشان گله مند باشم جناب آقای دکتر بدانندکه دیرباوری البته خوب نیست ولی زودباوری هم البته عیب است وبنده معتدل هستم در این میان. وظیفه اداری من هم این است که ازماموری که در محل است تحقیق کنم وحاضرچیزی می‌بیندکه غایب نمی‌بیند. من ازاوسوال کردم وپس از اینکه جواب آمدالبته بطریقی که حق احقاق بشود وباطل ابطال عمل خواهم کرد. (احسنت)
- طرح سوال آقای حائری‌زاده راجع به اوراق مشارکت از شرکت سابق نفت و جواب آقای معاون وزارت دادگستری
ویرایش۷- طرح سوال آقای حائری‌زاده راجع به اوراق مشارکت از شرکت سابق نفت و جواب آقای معاون وزارت دادگستری
نایب رئیس - آقای حائری‌زاده سوالی از دولت کرده‌اند ودولت هم به آقای دکتر ملک اسمعیلی معاون وزارت دادگستری ماموریت جواب داده‌اند. بفرمایید آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده - قبل اینکه بسوال شروع کنم این شکل سوال وجوابی را که در مجلس پیش آمده من این را موافق اصول نمی‌دانم سوال را نماینده می‌نویسد ومی دهد بعد جوابش را می‌دهند اگر جواب قانع کننده نشد وزیر توضیحاتی می‌دهد در اطرافش و باز هم اگر وکیل قانع نشد باید استیضاح کند والامجلس جای گله گذاری نیست (صحیح است). یک قانونی در اواخر دوره ۱۶ از مجلس گذشت یک ماده واحده‌ای بود در زمان کابینه جناب دکتر مصدق همان اواخرمجلس که برئیس دولت دستور داده شد که یک کمیسیونی مرکب از نمایندگان مجلسین انتخاب بکند رئیس دولت با حضور دادستان کل و آن اوراقی که از بقایای دستگاه جاسوسی نفت باقی مانده بود و جناب دکتر بقایی و دوستان ایشان کشف کرده بودند و دست رویش گذاشته بودند آن اوراق رسیدگی بشود تفتیش بشود و اگر در آنجا اسنادی هست که کسانی جرمی مرتکب شده‌اند بوسیله محاکم تعقیب بشوند و اگر فقط ارتباطهایی هست که زیبنده یک ایرانی شریف نیست که یک همچو ارتباطی با دستگاه خارجی در ایران داشته باشد صورت آنرا باطلاع مجلس شورای ملی برسانند. یک همچو قانونی ماده واحده‌ای گذشت از مجلس سوال من این بود که آیا این کمیسیون تشکیل شده جناب نخست وزیر اعضای کمیسیون را که انتخاب کرده‌اند کیها هستند و این شش نفری که از شورا و سنا انتخاب شده‌اند چه اشخاصی بوده‌اند و عملی که آنها کرده‌اند چه بوده؟ گزارشی را که باید به مجلس بدهند چه شده؟ این توضیح هم لازم نداشت ولی چون مد شده که می‌آیند اینجا و حرف می‌زنند بنده هم پیروی کردم.
نایب رئیس - آقای دکتر ملک اسمعیلی
دکتر ملک اسمعیلی (معاون وزارت دادگستری)- بطوریکه جناب آقای حائری‌زاده فرمودند سوال در ۳ قسمت است یکی اینکه در تعقیب ماده واحده ۲۵-۴-۱۳۳۰ راجع به اوراق مکشوفه دستگاه جاسوسی کمپانی سابق نفت چه اقدامی شده؟ قسمت دوم سوال هم که ارتباط دارد با قسمت اول این است که آیاکمیسیون تشکیل شده یانه؟ کمیسیون مقرردرقانون مرکب از آقایان دکتر بقایی - دکتر طاهری – مخبرفرهمند نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و اقایان دادگر دیوان بیگی و دکتر حسابی نمایندگان سابق مجلس سنای سابق با حضورآقای حائری شاه باغ دادستان کل وقت دیوان کشورتشکیل شد. چندنفر از آقایان در جلسه حاضرشدند ولی حاضرین پس از چند جلسه چون مشاهده کردند که همه اوراق و اسناد و پرونده‌ها به زبان انگلیسی است و یا اینکه روی آنها یادداشتهایی بزبان انگلیسی است قرارشد که آقای اکرمی رئیس اداره دفتر بازرسی کل کشور وزارت دادگستری که در عین حال سمت مترجم رسمی زبان انگلیسی وزارت دادگستری را دارند باتفاق یکی از دادیاران دادسرای شهرستان تهران تمام این اسناد و اوراق را مرتب و منظم کنند مطابق اظهار این آقایان یعنی اقای اکرمی و نماینده دادستان قسمتی از اسناد و اوراق مکشوفه عبارت از تلگرافهایی است که بین تهران و آبادان و لندن در سالهای ۲۸و ۲۹و ۳۰ بین شرکت سابق نفت و مراکز مزبور مبادله شده و اغلب مربوط به دستورهایی است که راجع به قرارداد الحاقی داده‌اند یا اینکه نظریات خودشان را مبادله کرده‌اند یک قسمت دیگرعبارت از خلاصه مقالاتی است که در سنوات اخیر در جراید مرکز درجه شده و روی بعضی از انها با ماشین تحریر بزبان انگلیسی قید کرده‌اند که فلان مقاله بدستور شرکت نفت و یا اینکه فلان مقاله بالهام شرکت نفت درج شده و یا اینکه برای درج در روزنامه تهیه گردیده. این دو قسمت دیگر عبارت از خلاصه مذاکراتی است که بین اولیای شرکت نفت و نخست وزیران وزرای وقت وزرای دارایی بعمل آمده که بعضی از آنها در شورای امنیت خوانده شده و قرائت همین اسناد جناب آقای حائری‌زاده توجه بفرمایند قرائت همین اسناد و همچنین قرائت تلگرافات وزارت کشور راجع بدستور انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای ملی سبب شد که شورای امنیت به تقاضای انگلستان ترتیب اثر ندهد و با همین اسناد بود که بالاخره شورای امنیت اخذ تصمیم را موکول به رای دیوان بین المللی لاهه کرد و کار بجایی رسید که حتی قاضی انگلیس جناب آقای صفایی توجه دارند؟ کار بجایی رسید که قاضی انگلیسی هم در دادگاه لاهه حقا با یک بیطرفی کامل و یک حس عدالتخواهی بی نظیری بنفع کشور عزیز ما رای داد که اینجانب خودم را موظف می‌دانم از پشت تریبون مجلس شورای ملی ایران و بنمایندگی از طرف قضات ایران باین قاضی تبریک بگویم واقعا این قاضی بسایر قضات دنیا معنی قضاوت را فهماند اما در قسمت سوم سئوال که آثار عملی کمیسیونی که عرض کردم و محاکم چه بوده بعرض نمایندگان محترم می‌رساندکه بطور کلی این اسناد با ماشین تحریر تنظیم شده و برای اینکه آقایان از چگونگی این اسناد اطلاع کافی بدست بیاورند ممکن است هر موقعی که فرصت دارند و مقتضی می‌دانند برای ملاحظه و مشاهده بوزارت دادگستری تشریف فرماشوند یا بازهم همان طوریکه در ابتدای امر ب تشریک مساعی آقایان نمایندگان محترم اقدام شده اگر نظری داشته باشند باز در اجرای آن اقدام بشود.
نایب رئیس - آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده - جواب نماینده دولت بنده را قانع نکرد لذا آن ماده واحده را می‌خوانم و بعدا توضیح می‌دهم که مجلس و جامعه از سئوال بنده و عملی که شدهاست روشن بشود در تاریخ ۲۵ تیرماه ۳۰ ماده واحده‌ای از مجلس گذشته‌است باین عبارت اوراقی که از شرکت سابق نفت بدست آمده‌است باید کلا در اختیار کمیسیون منتخب از طرف آقای نخست وزیر.... این کمیسیون روی اعتمادی که مجلس بجناب نخست وزیر داشته باختیار ایشان گذاشته شدهاست که هرکس را ایشان شایسته می‌دانند و طرف اعتمادشان هستند انتخاب بکنند و کمیسیون از دادستان کل و شش نفر از نمایندگان مجلسین که سه نفر از مجلس شورای ملی آنها که بیشتر مورد اعتماد شان هست و سه نفراز سنا قراربگیرد و دادستان کل مکلف است ظرف یک ماه با حضورهیئت مزبور باوراق مکشوفه مراجعه و آنچه منطبق قانون مجازات عمومی است بوسیله دادیاران دیوان کشورکه در این مورد کلیه اختیارات قضات تحقیق را دارند به محاکم عمومی مراجعه نمایند و آنچه جرم نیست ولی دلیل ارتباط نامشروع ایرانیان با شرکت سابق نفت است بوسیله وزارت دادگستری در جلسه علنی مجلس شورای ملی اعلام خواهدشد این پرسش من یک قسمت جوابش را ایشان مرحمت فرمودند که کسانی که در مجلسین طرف اعتماد جناب نخست وزیر بودند برای رسیدگی باین اوراق که خیانتکار را از خدمتگذار صرافی بکنند و تشخیص بدهند. معرفی فرمودند خوب جناب دکتر طاهری در مجلس شورای ملی طرف اعتماد ایشان بوده‌است آقای دکتر بقایی هم که کاشف بوده باید باشند چند نفردیگر هم در آنجا بوده‌اند این عمل شده و جناب دکتر مصدق بنا بوظیفه خودشان اشخاص طرف اعتماد خودشان را برای کشف حقیقت انتخاب فرموده‌اند اما یک وظیفه‌ای داشته‌است وزارت دادگستری که آن مقداری که جرم تشخیص می‌دهد محاکم تعقیب بکنند و آن قسمتهایی را که جرم تشخص نمی‌دهد ولی ارتباط اشخاص است با آندستگاه فساد آنها را باطلاع مجلس شورای ملی برساند که مردم بفهمند آیا حائری‌زاده با این دستگاه کمپانی نفت مربوط بوده. مشاور آنها بوده؟ راهنمایی می‌کرده یا عمرو بوده‌است. اینها را حقیقت را مردم بفهمند و روشن بشود این کمیسیون برای ماست مالی کردن نبودکه بنشینند ببینند اگر دوستی رفیقی اسمش یا اوراقی از او انجاهست از بین برود یا مسکوت بماند این کمیسیون برای پرده برداشتن از کثافت کاریهای سابق بود نه برای مسکوت گذاشتن و یا ماست مالی کردن حتی اختیار داده شد به معاونین دادستان دیوان کیفر که اینها اختیار دادستان شهرستان را دارند و همه جورتعقیب هم می‌توانند بکنند و این بیانی که جناب آقای معاون محترم فرمودند حاکی است که اوراق و اسنادی که در محاکم عمومی بتوانند اشخاص را تعقیب کنند تا بحال کشف نشده انگلیسی است ترجمه نشده فلان است ولی گزارشی که چه اشخاصی ارتباط داشته‌اند کدام روزنامه‌ها ارتباط داشته‌اند آیا روزنامه باختر ایشان (خطاب به آقای وزیر امور خارجه) بوده یا روزنامه‌ای که کسان دیگر می‌نوشته‌اند مربوط بوده‌است اینها باید روشن بشود جامعه باید بداند نه اینکه این اسناد در کیسه‌ای برای تهدید یا ماست مالی آنجا بماند باید قضایا روشن بشود حقیقت مکشوف بشود که جامعه خوب و بد را بشناسد که فردا اگر من دفاع کردم از یک نفری جز عوامل انگلیسها بود و ملت ایران با او مبارزه می‌کردمعلوم بشود که من مدافع یک نفر اجنبی پرست هستم واین را بعقیده من وزارت دادگستری قصورکرده حالا از وزارت دادگستری مقصد من جناب لطفی یا جناب معاون ایشان که آن روزها نبوده‌اند نیستند اصلا وزارت دادگستری بوظیفه خودش عمل نکرده‌است.
نایب رئیس - آقای معاون وزارت دادگستری بفرمایید
معاون وزارت دادگستری - مطالبی که جناب آقای حائری‌زاده نماینده محترم فرمودند بسیار صحیح است ولی بنده عرض کردم که این اسناد انگلیسی است و با ماشین تحریر تنظیم شده و بنده خاطرم هست در یک روزنامه‌ای در همان موقع خواندم که ازآقای حائری شاه باغ دادستان وقت دیوانعالی کشور سوال کرده بودند که از این اسناد چه فهمیدید؟ چه اشخاصی رابطه با ممالک بیگانه داشته‌اند ایشان بطوری که در روزنامه بنده خواندم عینا عبارتش این بودجواب داده‌اند که بجدم من نمی‌توانم باشخاص چیزی بگویم و تهمت باشخاص وارد بکنم این اسناد همانطوریکه بنده عرض کردم الان در وزارت دادگستری محفوظ و مهر و موم شدهاست حتی در اطاقی که قفسه‌های این اسناد است آنجا قفل مخصوصی روز اول زدند که باین کلیدها باز نمی‌شود مستحفظ هم برایش گمارده‌ایم ممکن است اقایان تشریف بیاورند آنجا ملاحظه بفرمایید میل دارید اسناد را اینجا می‌آورم و اگرهم مصحلت می‌دانید که بدون اینکه این اسناد دلایل محکم و روشن داشته باشیم نسبت بخیانت اشخاص در این جا ذکرکنیم باز هم حرفی نیست اگر آقایان تشریف آوردید و این اسناد را دیدید و صلاح هم دانستید بنده هیچ حرفی ندارم و خیال می‌کنم که هیچ قصوری هم از طرف کسانی که قبل از بنده و جناب آقای لطفی در وزارت دادگستری بوده‌اند واقعا نشده‌است.
- سوال آقای گنجه راجع به دستمزد کارگران راه آهن آذربایجان و جواب آقای وزیر راه
ویرایش۸ - سوال آقای گنجه راجع به دستمزد کارگران راه آهن آذربایجان و جواب آقای وزیر راه نایب رئیس - آقای گنجه‌ای سوالی ازآقای وزیرراه داشتید بفرمایید
گنجه‌ای - سوال اینجانب از وزارت راه مربوط به دست مزد کارگران راه آهن آذربایجان است آقایان استحضار دارند که مطابق قانون مخصوص یعنی قانون کار حداقلی برای دست مزد کارگران در تمام کشور تعیین شده وحالا موردعمل است (مهندس حسیبی – هنوز مورد عمل نیست قربان) آقای مهندس حسیبی توجه بفرمایید این از آن مطالبی است که نمی‌شود گفت می‌فرمودید ما قصورکردیم می‌فرمودید که شماها نمی‌گویید و قصورمی‌کنید حق اینها ضایع می‌شود پارسال و پیارسال بنده راجع باین مطلب باوزیرراه وقت مکررصحبت کردم که آقا دلیل ندارد در تمام کشور برای دولتی یک ترتیب ونظمی داشته باشدولی متاسفانه نسبت به دستمزد کارگران راه آهن آذربایجان که شاید از حیث قوای جسمانی بهتر اگر نباشند کمتر از سایر کارگران نیستند تبعیض قائل شوید واین تبعیض و اشتباه یک قسمت عمده کارها وقوانینی که در اینجا وضع می‌شود در آذربایجان اگر مورد استفاده اهالی باشد بعمل در نمی‌آید مجری نیست و این یکی از اینکارها بود و این بیچاره‌ها پرونده‌ای که شاید دو سه من اوراقش باشد در وزارت راه دارند و هنوز کسی بداد اینها نرسیده‌است در زمان وزارت آقای بوشهری بنده باز رفتم آنجا و این مطلب را طرح کردم و تقاضاکردم که اقلا حداقل مزدی که می‌دهید درباره اینها هم بدهید دستمزد روزانه حداقل مطاب قانون ۳۴ ریال است در سایر نقاط بنگاه راه آهن ۳۸ ریال حداقل مزد را می‌دهند ولی در آذربایجان بیش از ۲۶و ۲۷ و ۲۸ ریال نیست البته برای کارگری که محروم از همه چیزاست و در یک نقاط صعب و سخت زندگی می‌کند و هیچگونه تشویق ندارد روزی ۸ قران و ۶ قران یک مبلغ فوق العاده قابل توجهی است زمان وزارت آقای بوشهری بنظرم اقدامی فرمودند ۲ ریال بدستمزد آنها اضافه شد ولی هنوز به ان حداقل قانونی نرسیده بنده تقاضایم این است که جناب آقای وزیر راه توجه بفرمایند که از همین امروز حداقل دستمزد باین کارگران داده شود و مطابق حسابی هم که شدهاست سالیانه شاید بیش از بیست سی هزارتومان تفاوت آن نیست ولی تاثیر روحی این مطلب آنهم درباره کارگر بیچاره پریشان مستاصل در یک نقاط مرزی البته خیلی مهم است و قابل توجه‌است.
نایب رئیس - آقای وزیر راه
وزیر راه - در پاسخ سوال جناب آقای گنجه نماینده محترم مجلس شورای ملی نسبت به دستمزد کارگران و عملیات ناحیه راه آهن آذربایجان مراتب زیر را به عرض می‌رساند:
درناحیه راه آهن آذربایجان ۳۰۷ نفر کارگروعملع باحقوق روزانه ۲۵ ریال مشغول بکاربوده‌اند که ازسه ماه پیش دستمزدآنها به ۲۸ ترقی داده شده با صرفه جویی‌هایی که در اثرجلوگیری ازپرداخت اضافه کارهای اداری بعمل آمد ازتاریخ ۱۵ آبان ۳۱ جمعامبلغ ۱۵۷۰۰۰ ریال در ماه به دستمزدکارگرانی که کمترازحد اقل میزان قانون کارحقوق دریافت می‌داشتند بترتیبی که عینا بعرض می‌رسد اضافه شد.
ناحیه آذربایجان ۳۰۷ نفراز۲۸ ریال به ۳۰ ریال دستمزدروزانه.
بقیه نواحی راه آهن ۸۱۸ نفراز ۳۰ ریال به ۳۴ ریال دستمزدروزانه.
۲۷۹ نفراز ۳۱ ریال به ۳۴ ریال دستمزدروزانه.
۵۵ نفراز۳۲ ریال به ۳۴ ریال دستمزد روزانه.
۲۲۱ نفراز ۳۳ ریال به ۳۴ ریال دستمزدروزانه.
با آنکه دستمزد کارگران ناحیه آذربایجان ۵ ریال جمعا افزوده شده بود ولی این ترتیب بحداقل دستمزدی که طبق قانون کار برای آن محل (یعنی ۳۰ ریال) رسیده بود. معهذا از نقطه نظر یکسان نموده دستمزدها در کلیه نواحی راه آهن دستورداده شداز۱۵ آیانماه ۳۱ به دستمزدها در کلیه نواحی راه آهن دستورداده شده از ۱۵ آبانماه ۳۱ به دستمزد کارگران ناحیه آذربایجان نیز۴ ریال اضافه شود که جمع دستمزدشان به ۳۴ ریال مثل سایر نواحی رسیده و تفاوتی بین حقوق این کارگران با کارگران سایرنواحی وجودنداشته باشد
- سوال آقای کریمی راجع به فیلم منتشره در ترکیه و جواب آقای وزیر امور خارجه
ویرایش۹- سوال آقای کریمی راجع به فیلم منتشره در ترکیه و جواب آقای وزیر امور خارجه
نایب رئیس - آقای گنجه‌ای
گنجه - بنده خواستم باین وسیله ازآقای وزیر راه تشکرکنم (صحیح است) واین نکته را هم یادآوری کنم که این کارگران ایران راه آهن آذربایجان از قدیمی ترین کارگران ایران هستند زیرا این راه آهن قبل از راه آهن سراسری موجود بود وا ین کارگران هم در همان موقع منتقل شده‌اند و تقاضایم این است که در سال جاری یعنی از سال آینده نسبت به آنها توجه بشود که به نسبت سایر جاها که می‌گویند حداقل دستمزد آنها ۳۸ ریال است مال اینهاهم برسد.
نایب رئیس - آقای کریمی سوالی ازآقای وزیر خارجه کرده‌اند بفرمایید آقای کریمی.
کریمی - عین سوال را بنده برای اطلاع آقایان نمایندگان محترم می‌خوانم بعدالعنوان طبق اخبارواصله اخیرا در کشور دوست وهمجوار ما ترکیه تبلیغاتی علیه ایران بوسیله فیلمها و جرائد منتشر شده خواهشمنداست مقررفرمایید از جناب آقای وزیرخارجه سوال شود در صورت صحت شایعه چه اقدامی معمول گردیده. کریمی.
این عین سوالی است که بنده بوسیله مجلس شورای ملی از وزارت خارجه کردم گرچه این مطلب زیاداحتیاج به توضیح ندارد ولی ازلحاظ تشریفات شایدلازم باشد چندکلمه‌ای بعرض آقایان برسانم بشهادت تاریخ ملت ایران هروقت برحسب تصادفات واتفاقات وپیش آمدهایی دچارحمله بیگانگان شدهاست در اثرروح شهامت ووطن پرستی که در فردفرد این ملت وجود داشته وهست ولوبقیمت جان تمام ملت ایران هم تمام شدهاست کوشیده‌اند واستقلال خودشان را حفظ کرده‌اند وملت ایران بشهادت تاریخ بزرگترین افتخارات رادارد حمله مغول حمله اعراب حمله اسکندر وسایرحملاتی که باین مملکت شدهاست همیشه بایک نهضت ملی عمومی ملت ایران روبروشده‌است وناچاربه شکست بیگانگان وحفظ استقلال ایران خاتمه یافته‌است اخیرادراین دوسالی که ملت ایران در مقابل تجاوزات بیگانگان مخصوصا ایادی شرکت سابق واقع شه که دست باین نهضت ملی زد از دولت همجوارودوست وهمکیش خودترکیه انتظارکمک ومساعدت داشت متاسفانه علاوه برآنکه این دولت همجوار بماهیچگونه کمکی نکردبلکه برای خوش آیند دولت انگلستان تا آنجا که توانست بوسیله روزنامه‌ها وبوسیله تبلیغات برعلیه ملت ایران اقدام کرد اخیرا بطوریکه در روزنامه‌ها چندی قبل منتشر شده بود در ترکیه یک فیلمی تهیه کردند که این فیلم کاملا یک جعل تاریخی است در این فیلم شاه اسمعیل صفوی راکه ازبزرگترین سلاطین صفوی وازپادشاهان غیورورشید وشجاع ایران است بطورموهنی در صحنه نمایش در آورده‌اند وآن واقعه چالدران رابنفع دولت ترکیه و با شکست ایران بیک وضع فوق العاده موهنی نمایش دادند (پورسرتیپ - غلط کردند) بنده می‌خواستم بنام فردی ازافرادملت ایران ازپشت این تریبون ملت ترک بگویم آیا ازتمام مبارزات دولت صفویه باترک بادولت عثمانی فقط همان واقعه چالدران رابخاطردارند که مردم رشید تبریز بیش ازچهارشب مجال بقشون عثمانی ندادند وآنهارا ازشهر وخانه خود بدون دخالت قشون بیرون راندند ولی حملات پادشاهان صفویه وتصرفات شهرهای خود را فراموش کردند مگر همین شاه اسمعیل دوسال قبل از واقعه چالدران بغداد و سایر شهرهای عراق عریب را که آن موقع جزدولت عثمانی بودتصرف نکرد؟ مگرنامه‌های تاریخی سلاطین آل عثمان در دست مانیست که ازپادشاهان ایران زنهار خواسته‌اند مگرشاه عباس کبیر چند بار قشون ایران را تا پشت در وازه‌های ترکیه نراند؟ چرا می‌بایستی یک دولتی اجازه بدهد که در مملکتش حقاق تاریخی زیرپا گذاشته ویک موارد مجعولی را نمایش دهندمن جزخوش رقصی برای دولت انگلستان باین اعمال چیزدیگری نمی‌توانم نام بگذارم. چون بعضی از رفقا بمنظور حفظ روابط سیاسی تقاضا کرده‌اند که بنده دامن صحبت را فراچینم بنده بعرایضم خاتمه می‌دهم (احسنت) و از نماینده دولت تقاضامی‌کنم که در پشت این تریبون شرح بدهند ببنیم در مقابل این این عملیات خلاف رویه و غیر دوستانه چه عملی کرده‌اند (احسنت)
نایب رئیس - آقای وزیرامورخارجه
وزیرامورخارجه (آقای دکتر فاطمی) - بنده از نماینده محترم جناب آقای کریمی متشکرهستم که این مطلب را طرح کردند ویک فرصتی به بنده دادند که اینجابعضی مطالب را بعرض آقایان برسانم عرض کنم مسائلی که در داخله یک کشوراتفاق می‌افتدنمی بایستی تمام اینهارامتوجه یک دولتی کرده وبنده شرم دارم که به آقای کریمی بگویم کاریکاتورهایی ازجرایدایران به مورد اعتراض مقامات دولت ترکیه قرارگرفت وهیچوقت اینها رانباید بحساب ملت ایران گذاشت (صحیح است) واعمالی هم که در آنجاگاهی در مطبوعات گاهی در فیلم دیده شدهاست این راهم نباید بحساب دولت دوست ایران ترکیه گذاشت در پاسخ جناب آقای نادعلی کریمی نماینده محترم مجلس شورای ملی راجع به تبلیغاتی که در کشوردوست وهمجوار ما کشورترکیه برعلیه ایران بوسیله انتشار مقالات در بعضی جراید بانشان دادن فیلمهای موهن انجام می‌شود باستحاضر نمایندگان محترم مجلس شورای ملی می‌رساند:
بطورکلی بایدعرض شودکه روابط دوکشور دوست وهمجوار براصول ومبانی دوستی وصمیمیت وحسن همجواری استواربوده وازطرف اولیای دوکشور سعی وکوشش لازم در تحکیم روابط مودت آمیز موجوده بعمل می‌آید گاهی در بعضی ازجراید دو کشور مقالاتی دیده می‌شودکه برخلاف مبانی مذکوره‌است اطمینان قاطع حاصل است که مقالات مذکور ناشی از افکار و نظر ملت و دولت ایران و ترکیه که سالها است برای تحکیم روابط دوستی و همجواری کوشش مبذول داشته اندنبوده بلکه عناصر معدودی سعی دارند روابط موجوده بین دو کشور را تیره سازند بدیهی است که محض انتشار چنین مقالاتی اولیای دو کشور اقدام لازم را در تعقیب موضوع بعمل می‌آورند اما موضوع نمایش فیلمی که نماینده محترم به آن اشاره فرمودند بانهایت تاسف باید عرض کنم که در تاریخ ششم آبان سال جاری تگرافا از سفارت کبرای شاهنشاهی در آنکارا بوزارت امورخارجه اطلاع رسید که در سینماهای ترکیه فیلمی بنام (یاوزسلطان سلیم) که ازصحنه‌های جنگ تاریخی چالدران تهیه گردیده و قسمتهای زننده نسبت بایران در آن می‌باشد بمعرض نمایش عمومی گذاشته شدهاست بمحض وصول تلگراف به سفیرکبیر شاهنشاهی در آنکارا دستور داده شده شخصا وزیر امورخارجه ترکیه را ملاقات و رسما نسبت به نمایش فیلم یاوزسلطان سلیم اعتراض نماید در تهران اهم ازسفیرکبیرترکیه خواسته شداقدام فوری برای جلوگیری ازادامه نمایش فیلم مذکور یاقطع قسمتهای زننده آن بعمل آورد
در تاریخ ۳۰-۸-۳۱ طبق تلگرافی که از سفارت کبرای شاهنشاهی در آنکارا واصل گردید کفیل وزارت امور خارجه ترکیه به سفیر کبیر ایران اظهارداشته که اولا درباره حذف قسمتهای زننده فیلم مورد بحث اقدام لازم شدهاست ثانیا انتشار پاره‌ای از جراید که مورد اعتراض دولت شاهنشاهی بوده‌است وابسته باحزاب اقلیت ملت بوده که میل دارند برای دولت مشکلاتی ایجادنمایند و اقدام لازم برای جلوگیری از این قبیل انتشارات نیز بعمل آمده‌است ضمنا کفیل وزارت خارجه ترکیه به سفیرکبیر شاهنشاهی برای تشیید وتحکیم روابط حسن موجودمطالب دوستانه دیگراظهارداشته‌اند باین مطلب بایداضافه کنم که مخصوصا آقای سفیرکبیر ترکیه در تهران در چندین مورد که بابنده ملاقات کردند اظهارتاسف کردند وقول دادند که در حذف آن قسمتهای این فیلم ودرجلوگیری ازنمایش آن تسریع بعمل بیاورند واتفاقا ایشان هیچ فروگذارنکردند وبنده می‌خواهم عرض کنم که الان روابط دوکشور بسیارصمیمانه‌است واگرآقایان نمایندگان مطالبی در این باب اظهارمی فرمایند حاکی از روح وطن پرستی واحساسات پاک ایشان است و هیچیک از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی نسبت بدولت همجوار ما ترکیه نظرسوء و غرضی ندارند (صحیح است)
نایب رئیس - آقای کریمی
کریمی - البته بنده ازطرح این مطلب وسوال از دولت نظری نداشتم جز این که خاطر محترم آقایان نمایندگان از جریان مسبوق باشد و ضمنا نتیجه عمل را بدانیم بطوریکه جناب آقای دکتر فاطمی فرمودند آنچه وطیفه بوده‌است عمل شده و آنها هم حفظ روابط دوستی را مرعی داشته‌اند وملاحظه کرده‌اند چیزی که فحوای بیانات ایشان توانستم بفهمم این است که اگر بعضی مخالف خوانی‌هایی می‌شود ازطرف ملت ترک نیست ازطرف یکعده اخلالگر است که بنفع دولت استعمارگر انگلستان بعضی مطالب را منتشر می‌کنند بنده نمی‌دانم رای شورای بین المللی را هم جزهمین آرا باید دانست نه رای ملت ترک
نایب رئیس - البته در اثنای مذاکرات نسبت به مطالبی که مربوط به ممالک خارجه‌است در عین حال که باید حقایق گفته شودرعایت پاره‌ای نکات هم لازم است جمله‌ای از آقای پورسرتیپ شنیده شد که موجب تاسف بنده و آقای وزیر خارجه بود تصورنمی‌کنم منظورایشان توهین بوده‌است آقای پورسرتیپ
پورسرتیپ - بنده منظورم جاعلین بودند یعنی آنهایی که فیلم را تهیه کرده‌اند نه دولت و ملت ترکیه
نایب رئیس - حالا اگر آقایان اجازه می‌فرمایند یکربع تنفس می‌دهیم و بعد از تنفس ادامه خواهیم داد
(سی وپنج دقیقه قبل از ظهرجلسه بعنوان تنفس تعطیل و ده دقیقه قبل از ظهر مجددا تشکیل گردید)
- بیانات آقای نایب رئیس دائر به ابراز تاسف از سانحه هوایی اخیر
ویرایش۱۰- بیانات آقای نایب رئیس دائر به ابراز تاسف از سانحه هوایی اخیر
نایب رئیس - بنده لازم می‌دانم راجع به سانحه هوایی اخیر تاسف مجلس شورای ملی را اظهارکنم (صحیح استع) البته شرکت ما در سوگواری خانواده‌های محترمی که خواه ایرانی و خواه خارجی در نتیجه این سانحه عزادار شده‌اند بواسطه همدردی که همیشه در ایرانیان بوده‌است بدیهی است و این تایید بنده هم امیدوارم موجب تسلیت آنها بشود (صحیح است) در عین حال لازم می‌دانم دولت را هم متوجه و متذکر بسازم که برای رفع اینگونه حوادث پیش بینیهای آینده تا آنجا که ممکن است از وسایل فنی استفاده بکنند (صحیح است) مخصوصا نظارت شدیدی نسبت به کلیه شرکتها و مخصوصا شرکت هواپیمایی برقرار بدارند وب جای هزینه‌های تجملی و غیر لازم وادار بکنند شرکت را که وسایل فنی کافی و لازم در اختیار خود داشته باشند
مکی - جناب آقای رئیس دولت را هم خواهش می‌کنم متوجه کنید مخصوصا راجع به مهندس کریم ساعی لایحه مستمریش را بردارند بیاورند برای اینکه چند تا طفل صغیردارد و هیچ چیزهم ندارد که این بچه‌ها بلاتکلیف نمانند و کمیسیون بودجه هم می‌گذراند چون در حین انجام وظیفه از بین رفته‌است (صحیح است)
- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعلیق مجازات زندانیان
ویرایش۱۱- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعلیق مجازات زندانیان
نایب رئیس - در دستورمجلس لایحه تعلیق زندانیان است پیشنهادات مطرح بوده‌است قسمتی هم ازپیشنهادات خوانده شدهاست وموردشورقرارگرفته دنباله آن را ادامه می‌دهیم وقبل ازاینکه اولین پیشنهاد رابخوانند بنده توجه مجلس شورای ملی را البته به لزوم رعایت اختصار در توضیحات مربوط به پیشنهادها جلب می‌کنم والبته این عرض بنده هم در حدودنظامنامه‌است (صحیح است) پیشنهاد آقای دکتر فلسفی قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
- اینجانب پیشنهاد می‌کنم که کلمه عمداز جمله محکومین به قتل عمد در ماده واحده حذف شود.
نایب رئیس - آقای دکتر فلسفی
دکتر فلسفی - عرض کنم که در این لایحه فقط قتل عمدرا مستثنی داشته‌اند و قتل غیرعمد را مشمول این ماده واحده دانسته‌اند البته بنده با این لایحه مخالف نیستم ولی اولی عیب مملکت ما ناامنی ودزدی است (صحیح است) خیلی ازموارد پیش آمده‌است که در جریان تحقیق در عمل یک قتل عمد را بصورت یک قتل غیرعمد در آورده‌اند وحالا با این قانن مامی آئیم برای همان اخف مجازاتی راهم که برای آن متهم تعیین شده برایش قانون میگذراینم وتخفیفی قائل می‌شویم این بعقیده بنده یک ظلمی است برای اینکه یک قاتل غیرعمد اگربراثریک اشتباه منجربه یک قتل یک بینوایی شدهاست بایدبه مجازات برسد وبنده عقیده دارم که این جریان در واقع یک ترویج آدم کشی است توضیحی هم نمی‌دهم
نایب رئیس - پیشنهاد جنابعالی پیشنهاد حذف است توضیح را دادید در موقع رای آخرهم می‌توانید پیشنهاد تجزیه بدهید. آقای دکتر مصباح‌زاده
دکتر مصباح‌زاده (مخبرکمیسیون دادگستری)- بنده توضیح می‌دهم پیشنهادشان را ممکن است پس بگیرند آقای دکتر فلسفی نماینده محترم توجه نفرمودند که بین قتل عمدوغیرعمد خیلی فرق است در مورداول قصد وسوء نیست وخطرناکی متهم محرزاست در موردقتل عیرعمد این قتل در نتیجه بی مبالاتی عدم احتیاط وبدون هیچ گونه سوء نیتی اتفاق می‌افتد ومجازات قتل غیرعمدازشش ماه تاسه سال است در صورتیکه مجازات قتل عمد اعدام است یک کسی بدون اینکه بخواهدمرتکب جرمی شده باشد در اثراشتباهی مرتکب یک جرمی شدهاست این البته مستحق یک تخفیفی است اما اینکه فرمودید که قتل عمدرا بصورت غیرعمد در می‌آورند این اصلاممکن نیست برای اینکه اینها دونوع جرم متفاوت است آن کسی که قاتل عمد باشد بعللی برای دادگاه تخفیف قائل بشودوتخفیف مجازات بدهدو تخفیف مجازات یک موضوع جداگانه‌ای است بنده فکرمی‌کنم که آن کسی که سوء نیت نداشته ودرنتیجه اشتباه وبی مبالاتی مرتکب عملی شدهاست آن اندازه خطرناک نیست که مورد استثنا قرار بگیردوخیال می‌کنم که اگر پیشنهادشان را مسترد بفرمایند خیلی بهتراست (صحیح است)
دکتر فلسفی - اجازه بفرمایید من پیشنهادم را اصلاح کردم
نایب رئیس - در هرصورت پیشنهاد سرکار بوضع فعلی قابل طرح در اینجا نیست
دکتر فلسفی - باینصورت قتل عمد و غیرعمد هر دو باشد
نایب رئیس - آنهم صورت حذف دارد (فلسفی - صورت حذف ندارد) بنابراین ممکن است جزو پیشنهادات آینده خوانده شد.
آقای ناظرزاده مخالفید بفرمایید
ناظرزاده - مقصوداز ماده واحده بطورکلی ارفاقی بود درباره یک عده اززندانیان ومامخصوصاقتل عمدرا ذکرکردیم تا اشخاصی که آدم کشته‌اند به کیفری که قانون برایشان تعیین کرده برسندولی راجع به قتل‌های اتفاقی وقتل‌های غیرعمدباید متوجه بودکه یک نفرممکن است خودش بیش ازخانواده مقتول ازپیش آمدقتل عیرعمد متاسف ومتاثرباشد واین قتل غیرعمد بیشترشامل کسانی می‌شودکه وسائل نقلیه دارند وراننده وشوفربوده‌اند وبعلاوه در قانون تشدید مجازات رانندگان که چندی پیش تصویب شدنهایت سختگیری راکرده‌اند نسبت به اشخاصی که در نتیجه سهل انگاری مرتکب قتل شده‌اند وچون این بخشودگی برای یکدفعه‌است وبرای زندانیان فعلی است ودر آینده دیگرکسی مشمول آن نمی‌شود ودراین قتل‌های غیرعمد بسیارمواردهست که اگرخودتان آقای دکتر فلسفی اطلاع پیدامی کردید متاثرمی شدید خانواده هایشان به زحمت افتاده‌اند (دکتر فلسفی - خانواده‌های کسانی را هم که کشته شده‌اند در نظربگیرید) آنهاهم بزحمت افتاده‌اند خانواده آنهاهم که قتل غیرعمد بدستشان اتفاق افتاده بزحمت افتاده‌اند بنابراین بنده استدعامی‌کنم ازآقای دکتر فلسفی که ارفاق بفرمایند وپیشنهادشان را پس بگیرند.
نایب رئیس - آقای دکتر فلسفی به پیشنهادتان باقی هستید؟ (دکتر فلسفی - بلی) پس پیشنهادآقای دکتر فلسفی یکباردیگرقرائت می‌شود ورای می‌گیریم. (بشرح زیرخوانده شد)
- کسانی که قتل عمد کرده‌اند مشمول تخفیف نخواهندشد (دکتر فلسفی - بنده پیشنهادم را اصلاح می‌کنم که بجای قتل عمدنوشته شود قتل عمد وغیرعمد)
نایب رئیس -آقایانی که با این پیشنهاد موافقندقیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) ردشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل بماده واحده اضافه شود
- تبصره - زندانیانی که در دادگاه بدوی محکوم ولی محکومیتشان به مرحله قطعی نرسیده‌است مشمول ماده واحده خواهندبود. دکتر مظفربقایی کرمانی - خسرو قشقایی
نایب رئیس - آقای دکتر بقایی
دکتر بقایی - بنده این پیشنهاد و دو پیشنهاد دیگر که در این لایحه تقدیم کرده‌ام از لحاظ تجربه‌ای است که خودم اززندان دارم ومدتی در انجابودم وآشناهستم باین جهت خواهش می‌کنم نمایندگان محترم باین نکته توجه بفرمایند یک اشخاصی هستند که فرض بفرمایید سه سال است گرفتارزندان شده اندیک عملی مرتکب شده یا پرونده‌ای برایش ساخته‌اند بهرحال پس ازآنکه سه سال در زندان مانده‌است آمده‌اند در محکمه بدوی این شخص را محکوم کرده‌اند به پنج سال حبس بعد در جریان محاکمه بایدبرود باستیناف یا دادستان استیناف داده یاخودمدعی استیناف داده مدتی هم باین ترتیب طول می‌کشدممکن است در استیناف این شخص تبرئه شودیاحکمی که داده می‌شودکمتر از آن محکومیت محکمه بدوی باشد بنده پیشنهاد کردم که اینگونه اشخاصی که در مرحله بدوی محکوم به حبس شده باشند در صورتیکه مدت محکومیتشان گذشته باشدمشمول این تعلیق قانونی بشوند (دکتر مصباح‌زاده - اگر آن پیشنهاد دیگرجنابعالی تصویب شوداین مطلب حل شدهاست) پس اجازه بفرماییدآن پیشنهاد دیگرم را بخوانم بنده یک پیشنهاد دیگری تقدیم کرده‌ام که آقای خسرو قشقایی هم امضا فرموده‌اند قرائت می‌کنم برای آقایان پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده افزوده شود کلیه زندانیانی که تاتاریخ تصویب این قانون در زندان بسرمی برند وهنوزتکلیفشان معین نشده‌است پس ازصدر حکم محکومیت مشمول مقررات این قانون خواهندبود(مهندس حسیبی - نفهیمدم دومرتبه بخوانید) (مجددا ناطق پیشنهاد خودرا قرائت کرد) علت این پیشنهاد این است که اشخاصی هستندکه سه سال چهارسال در زندان مانده‌اند هنوز تکلیفشان معلوم نشده‌است ازطرفی تاتکلیفشان معلوم نشود نمی‌توانیم بگوییم ولشان بکنند ازطرف دیگرممکن است یکسال دیگرطول بشکد تا اینکه تکلیفشان معین شود چون نظری که دولت گرفت ومجلس شورای ملی موافقت خواهدکردبا این تعلیق این نظریک نظرارفاقی است نسبت به کلیه زندانیان عدالت ونصفت هم حکم می‌کند که ما این ارفاق را نسبت به کلیه کسانی که الان در زندان هستند بکنیم ازطرف دیگرنمی خواهیم یک تاریخی تعیین بکنیم که مثلا کسانی که تا یکسال دیگر تکلفشان معین می‌شود مشمول این قانون خواهندبود باین جهت بنده پیشنهاد کردم کسانی که الان یعنی تاتاریخ تصویب این قانون در زندان هستند یک عده‌ای که تکلیفشان معین شده مشمول این قانون می‌شوند یک عده‌ای هستندکه چون تکلیفشان تعیین نشده یعنی دادگستری فرصت نکرده بکارآنهارسیدگی کنداینهاهروقت تکلفشان تعیین شد ولواینکه یکسال دیگرباشد ازارفاقی که این قانون نسبت به زندانیان فعلی کرده برخوردار شوند وتقاضامی‌کنم که آقایان محترم باین پیشنهاد توجه بفرمایند
نایب رئیس - این پیشنهاد با آن پیشنهاد تلفیق شده آقای دکتر ملک اسمعیلی
دکتر ملک اسمعیلی (معاون وزارت دادگستری) - عرض می‌شود روزیکشنبه بنده ضمن عرایضم درباره عفووتعلیق وآزادی مشروطی عرایضی کردم که سه نفرازآقایان در خارج ازبنده توضیح خواستندکه مقصود از این توضیحات چه بود بنده خواستم ازآقایان استدعاکنم که پیشنهاداتشان را در حدوداین قانن بدهندفلسفه نوشتن این لایحه این بودکه زندانها پرشده وفعلا هم مامحل دیگری نداریم تازندان بسازیم (دکتر شایگان - بسیارفلسفی بدی است) وفسادممکن است در اثرکثرت جمعیت به دیگران سرایت کند اصولا این لایحه را روی این فلسفه نوشتند (ناظرزاده - موارد دیگر هم در نظربودچندین مورد بود این هم یکی بود) اجازه بفرماییدبنده عرایضم تمام شود بعدا اگرآقایان قانع نشدید بفرماییدبعد در خارج بعضی ازآقایان به بنده فرمودند که اینجا تعریف مسائل عملی را کرده‌ام بنده خواستم حضورآقایان نمایندگان محترم عرض کنم که ارسطومی گوید علم اخلاق تذکراست یعنی وقتی در علم اخلاق چه در اخلاق مذهبی چه در اخلاق اجتماعی وچه در اخلاق فردی که سه فصل مهم اخلاق است وقتی می‌گویندمال مردم را نبرجنایت مکن این تذکراست واسم علم را نمی‌شود رویش گذاشت برای آقایان نمایندگان محترم هم بنده همان کاری را که ارسطوراجع به اخلاق کرده کردم یعنی تذکردادم نمی‌خواستم مطلب علمی در اینجابیان کنم راجع به پیشنهادی که آقای دکتر بقایی فرمودند بنده بایک اصلاحی موافقت می‌کنم وآن اینست همانطوری که عرض کردم چون فلسفه این لایحه اصولا بیرون کردن تعدادزیادی اززندانیان است که مستحق بیرون آمدن هم هستندنه اینکه مستحق نباشند (فرامرزی - توی این قانون که چنین چیزی نیست) فلسفه اش را عرض کردم وقانونگذار وقتی یک قانونی می‌نویسد اصولا فکرش معلوم است بهمین مناسبت وقتی اشکال در قانون پیش می‌آید می‌گوید بروید ببینید مقصودقانونگذار چه بوده بنده مقصودقانونگذارراعرض می‌کنم بنده این اصلاح را اینطور قبول می‌کنم کلیه زندانیانی که تاتاریخ تصویب این قانون در زندان بسرمی برند(چون منظورماخالی کردن زندانها بود آنها باینوسیله بیرون می‌آیند عده‌ای هم که در زندانها بسر می‌برند وهنوزتکلیفشان تعیین نشده‌است) پس ازصدورحکم محکومیت قطعی غیرازمواردی که در این لایحه قانونی مستثنی شدهاست مشمول مقررات این قانون خواهندبودوباین وسیله نظر جناب آقای دکتر بقایی و جناب آقای خسرو قشقایی آن پیشنهاد دوم جناب آقای دکتر بقایی تامین خواهدشد (صحیح است)
نایب رئیس - قبول فرمودید آقای دکتر بقایی؟
دکتر بقایی - عرض کنم یک کلمه توضیح عرض می‌کنم در همین جهت دوم که جناب آقای دکتر ملک اسمعیلی فرمودند بنده نوشته بودم (مشمول مقررات این قانون) مشمول همان مستثنیات هم که در این قانون است می‌شد ولی راجع به محکومیت قطعی چنانچه ایشان موافقت بفرمایندروی کلمه قعطی باشد یعنی محکومیت بدون هم همان حالت را داشته باشد (امامی اهری - نه این صحیح نیست وتطبیق نمی‌کند) نظرآقایان اینست که تطبیق کند بنده قبول می‌کنم که قطعی هم باشد.
نایب رئیس - توجه بفرمایید کسی بعنوان مخالف صحبت نکرده چند نفر از آقایان تقاضای صحبت کرده‌اند ولی آقای نبوی مقدمند وآقای فرامرزی آقای مهندس حسیبی (حسیبی - بنده عرضی ندارم با این اصلاحی که جناب آقای دکتر ملک اسمعیلی کردند) آقای نبوی وقتشان را دادند به آقای فرامرزی آقای فرامرزی بفرمایید
فرامرزی - جناب آقای دکتر بقایی اینجا یک مطلبی فرمودند که از جنبه اخلاقی بسیارصحیح هست ومتاثرکننده هم هست برای اینکه وقتی آدم فکرمی‌کند بحال یک زندانی که پشت میله‌های زندان ایستاده وچشمش باین فضاوباین آسمان واین مردم می‌افتد وآن زندانی که فکرمی کندآیاروزی ممکن است من این سعادت را پیداکنم که مثل این مردمی که توی صحرا وتوی بیابان وده راه می‌روندوهیچ میله آهنی ودیوارآهنی مانع آنهانیست ودستش ازهمه جا کوتاه است وبانتظارنشسته که یا روز جمعه‌ای یاروزتعطیلی یک نفربرود ازاوضاع بپرسد یا اوبپرسد در دنیایی که من ازاومحرومم چه خبراست این صحیح امافکری به حال ان خانواده‌ای که پدرش یابردارش کشته شده وهیچگونه امیدی به رجعت اوراندارد مدت سه سال است پنج سال تویش نیست که اوبرگردد وفکری بحال جامعه‌ای که بایدزندگی کند ودائما در ده در شهر در کوچه و در خانه در معرض تجاوزاست وامنیت ندارد آنهم بایدکرد آنهایی که قانون مجازات وضع کرده‌اند آنهاهم حتما احساسات داشته اندآنهاهم حتما روح داشته‌اند آنهاهم حتما متاثرمی شده اندولی دیده‌اند بدون مجازات بشرنمی تواند زندگی کند کما اینکه خداوندهم در قران کریم فرموده ولکم فی القصاص حیوه یا اولی الالباب خداونداین خطاب را به صاحبان عقل کرده یعنی این عقلا ای کسانی که فکرمی‌کنید تعقل می‌کنید بدانید بدون اینکه مجازات در میان شما باشد شما نمی‌توانید زندگی بکنیدویا اگر چنانچه فقط برویم روی اینکه فردی را ببنیم در زحمت هست ودررنج هست وجامعه‌ای را ببینیم که اگرآن فرد آزادشد وملاک عمل آن شد که اگرکسی مرتکب قتل وجنایت شده به آن ترتیب اثرندهند این جامعه همیشه دستخوش تجاوز ونا امنی است الان در این مملکت بخداقتل بقدرشکستن یک استکان اهمیت ندارد جنایت بقدر هیچ چیز توی این مملکت اهمیت ندارد وعلتش روح ارفاقی هست که در ماهاهست (شمس قنات آبادی - آن ارفاق را در مورد دزدی‌ها و جنایت‌های بزرگ می‌کنند این مطلبی که مطرح شده مربوط به یک مشت بیچاره وبدبخت است) الان عرض می‌کنم من خودم باین لایحه رای می‌دهم ولی یک مطلبی که اینجا آقای معاون وزارت دادگستری فرمودند که آن کفیل سابق وزارت دادگستری وقتی لایحه را آوردند به کمیسیون دادگستری ومن آنجاعضوبودم همین حرفی را زدند که ایشان زدند دولت زندان ندارد ومی‌خواهد زندانی‌ها را آزادبکند شما فکراین کاررابکنید که یک عده زیادی ازجانیها اصلا گیر نمی‌آیند ودست قانون به آنها نمی‌رسد یک چندنفری ک یعنی ازهرده تا هربیست تا که یکی هم گیرآمدچون دولت زندان ندارد آزادشان می‌کنند فکری بحال جامعه بکنید که نتیجه اش چه می‌شود ان مطلبی که جناب آقای دکتر بقایی فرمودند پیشنهاد ایشان ازلحاظ قانون اصلا عملی نیست تایک نفر آدم تمام مراحل قضائیش طی نشود یعنی تا ازتمیز نگذرد اصلا او محکوم نیست من از این جهت با پیشنهاد ایشان مخالفم برای اینکه این آنارشیسم وهرج ومرجی که در این مملت بحداعلایش هست اعلاتر می‌کند زیادتر می‌کند فکری بحال این جامعه هم بکنید وهمه رای بدهید (امامی هری - قطعی را قبول کردند) قبول کردند؟ بسیارخوب
نایب رئیس - آقای دکتر ملک اسمعیلی بفرمایید ولی توجه بفرمایید که می‌خواهیم به نتیجه هم برسیم
دکتر ملک اسمعیلی - عرض کنم که بازیک مسئله علمی اینجامطرح شد وبازمجبورم ارسطو را اینجا یادکنم وآن این است که جناب آقای فرامرزی نماینده محترم مطالبی فرمودند که خیلی بجا بود که در مملکت نبایدمجرمین را به زندان فرستاد وبعدباحل ارفاق بیرون آورد که تمام مجرمین فکرکنندکه آدم می‌کشیم یک روزهم لایحه‌ای می‌برند ومارا آزادمی‌کننداول توجه بفرمایید که مجرمین بردودسته‌اند مجرمین بالذات کریمینل نهCriminel-ne بقول لئون بروزو علمای دیگر مجرمینی هستند که بالذات مجرمند وازارتکاب جرم لذت می‌برند ما اینهارا در این لایحه استثنا کردیم (فرامرزی - تشخیص باکیست کی آنهارا استنثاکرده؟) باوزارت دادگستری وپرونده انهاووضع عمل آنها در زندان آقامجرمینی داریم که در اثرفسادومحیط زندانی شده‌اند یعنی توجه بحال آنها ازنظرفرهنگ وسایرامورنشده وبه زندان رفته‌اند مانسبت باینها که مستحق ارفاقند فقط خواستیم ارفاقی بشود بنده در عرایض روزیک شنبه عرض کردم که در تمام دنیای متمدن امروززندانی کردن مجرم را مقدارش را تعیین نمی‌کنند چون فکرمجازات امروز برای اصلاح مجرمین است نه برای انتقام کشیدن بایدآنها را به زندان فرستاد بعد از مدتی که فهمیدند اصلاح شده بیرون آورد انجا زندانها رابصورت مدرسه در آورده‌اند (فرامرزی - پس قانون را اینجوربنویسید) یک لایحه‌ای فعلا به مجلس آمده که عده‌ای مستحق ارفاق در زندانند وباینوسیله می‌خواهندآنهارا آزادکنند البته بسته به رای آقایان نمایندگان محترم است که با این امر موافقت بفرمایند یا موافقت نفرمایند بنده عرض دیگری ندارم.
فرامرزی - بنده یک توضیحی می‌خواهم بدهم راجع به یک مطلب
نایب رئیس - آقای قنات آبادی پیشنهاد تنفس داده‌اند. (فرامرزی - مخالفم) بفرمایید آقای قنات آبادی
شمس قنات آبادی - به مخالفت آقای فرامرزی نخواهد رسید برای اینکه بنده عرایضم را که کردم پیشنهادم را پس می‌گیرم چندین مرتبه روی این موضوع صحبت می‌شدکه چون زندانها پرشده ما این لایحه را تنظیم کردیم وآوردیم من می‌خواهم عرض کنم من باین لایحه بخاطراینکه زندانهاپرشده رای نمی‌دهم (ناظرزاده - هیچکس رای نمی‌دهد) آقای فرامرزی بشررا همیشه با شلاق اداره نمی‌کردند شما قوانین ادیان وشرایع را نگاه کنید همان مقداری که خداوند بشررا تهدید می‌کند بعذاب وعقاب بعدش لطف می‌کند ومی بخشدوخوداین بخشیدن وهمین عمل گذشت کردن بسیارموثراست در وجودآن کسی که مرتکب یک بزه یاجنایتی شده الان در دنیا یک عده زیادی ازعلما این عقیده را دارند که اگریک جنایتکاری را گذشت بهش بکنند وتوجهش بدهندباین گذشت در روحیه اش تاثیرمی‌کندویک آدم سالم خوبی تحویل جامعه داده می‌شود ما می‌گوییم مجلس این هارامی بخشد برای اینکه اینها خوب بشوند ویک فردمفیدی تحویل جامعه داده شوندکه آنها بفهمندبرای این قسمت آنهارابخشیدیم نه برای تنگی زندان نه اینکه اینهابگویندکه وقتی زندان خوب شد وگشادشد دومرتبه مارامی گیرنداصلا این فکر مردوداست که چون جای زندان تنگ است ما اینهارامی بخشیم اگرآقایان بخاطرداشته باشند آقای دکتر مصدق روز اول زمامداریشان به زندان تشریف بردند این فکر در مغزایشان پیداشدکه باعفو وبخشش یک بهبودی در ارواح این افرادی که در اثر محیط ایجادشده بود بوجودبیاید پیشنهاد تنفسم راهم پس می‌گیرم.
عبدالرحمن فرامرزی - بنده هم پیشنهاد تنفس می‌دهم
نایب رئیس - این ترتیب صحیح نیست آقایان روی پیشنهاد تنفس می‌آیند صحبت می‌کنند بعد پیشنهادشان را پس می‌گیرند با این ترتیب که نمی‌شود کارکرد (فرامرزی- معلوم می‌شود این بام دوهوادارد) پیشنهاد اصلاح شده آقای دکتر بقایی خوانده می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل را به ماده واحده اضافه شود کلیه زندنیانی که تاتاریخ تصویب این قانون در زندان بسرمی برند وهنوزتکلیفشان معین نشده‌است پس ازصدورحکم محکومیت قطعی بغیر ازمواردی که در این قانون استثنا شدهاست مشمول مقررات این قانون خواهندبود. - دکتر بقایی. خسرو قشقایی
نایب رئیس - آقایانی که با این پیشنهاد موافقندقیام کنند(عده کمی برخاستند) ردشد آقای فرامرزی خواهش می‌کنم پیشنهادتان را پس بگیرید (فرامرزی - فعلا عرضی ندارم) پیشنهاد آقای نریمان خوانده می‌شود(بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم در جمله دوم ازماده واحده بعدازکلمات (درظرف یکسال) جمله ازتاریخ تصویب این قانون اضافه شود ودرنتیجه جمله باین شکل در خواهدآمد.
محکومین به جرم ارتشاء واختلاس وکلاهبرداری وخیانت در امانت در صورتی از مقررات این قانون استفاده خواهندنمودکه اصل مال یا قیمت آنرادرظرف یکسال ازتاریخ تصویب این قانون تسلیم نمایند. - نریمان
دکتر شایگان - این تحصیل حاصل است واین معنی حاصل است
وکیل پور - بنده مخالفم
نایب رئیس - آقای وکیل پور شما با این ترتیب مخالفید؟
وکیل پور - بله عرض کنم اینجایک جمله شرطیه هست که اگرمحکومین به جرم ارتشاء واختلاس وکلاهبرداری وخیانت در امانت در ظرف یکسال که حالاهمه اش راجناب اقای نریمان ازتاریخ تصویب این قانون معین کرده‌اند اصل مال یا تمام قیمت آنراردکردند مشمول این قانون خواهندبودحالابنده یک پیشنهادی کرده‌ام این جمله شرطیه در صورتی تالیش محقق می‌شودکه مقدمش محقق شده باشد یعنی اگر شما یک نفرزندانی داشته باشیدکه تعهدهم بکند تازمانی که شاهی آخرآنرا تادیه نکرده شما نمی‌توانید او را آزاد کنید یعنی قاضی که ماموراست این قانون را تطبیق بامواردخودش بکند گرفتاراین محظور می‌شودکه آن دقیقه‌ای بایدحکم آزادی این شخص را بدهدکه تاشاهی آخر را تادیه کرده بنده یک پیشنهادی کردم که اگر بوجه اطمینان بخشی تعهدتسلیم بکند آن موقع مشمول این لایحه بشود در صورتیکه این تعهدمورد قبول نشود یکعده‌ای می‌مانند در زندان ممکن است که در ظرف یکسال هم مدت زندانیشان هم سرآمده باشد وهیچ نوع ارفاقی در مورداین قبیل افراد نخواهدشده این است که من می‌خواهم استدعاکنم ازجناب آقای نریمان که این پیشنهادشان را پس بگیرند تا موقعی که پیشنهاد بنده مطرح شد آنوقت نسبت به آنچه عرض کردم موافقت فرموده وآنرا تصویب بفرمایند برای ارفاق بحال کسانی که در زندان مانده‌اند وبهیچوجه نمی‌توانندازاین قانون استفاده کنند(نریمان - به شرطی که مبدء معلوم باشد بنده حرفی ندارم پس می‌گیرم) در پیشنهاد بنده مبدء معلوم شده
نایب رئیس - پیشنهاد آقای نریمان را قرائت کنید (پیشنهاد آقای نریمان بشرح زیرقرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی
- پیشنهاد می‌کنم در قسمت اول ماده واحده مربوط به تعلیق مجازات زندانیان بجای کلمه (فعلا) جمله در تاریخ تصویب این قانون گذاشته شود - نریمان.
- جمله اصلاح شده این خواهد بود
- ماده واحده: کلیه اشخاصی که بعلت ارتکاب جنحه یا جنایت محکوم شده ودرتاریخ تصویب این قانون زندانی می‌باشند به استثنای محکومین به قتل عمدهرگاه در مورد جنحه نصف ودرمورد جنایت دوثلث ازمدت مجازات درباره آنان اجرا شده یابشود ازبقیه مدت مجازات مقرره معاف می‌شوند.
نایب رئیس - اشکالی ندارد خود قانون هم همین را گفته (دکتر شایگان - توضیح واضح است)
مخبرکمیسیون دادگستری - فعلاهم همان تاریخ تصویب است
نریمان - این در قانون قید شود بهتراست چون فعلا این قانون جاری است این تاریخ را حساب کند بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نایب رئیس - همان توضیح جنابعالی که تعیین تاریخ است ومعنایش همین خواهد بود که در تاریخ تصویب این قانون پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای نریمان به شرح زیرخوانده شد)
- پیشنهاد می‌کنم جمله (درظرف پنجسال) ازقسمت آخرماده واحده حذف وبجای آن جمله (باردیگر) گذاشته شود. - نریمان
- قسمت آخر ماده که بترتیب فوق اصلاح شده چنین خواهدشد.
- کسیکه بموجب این قانون ازبقیه مدت مجازات معاف می‌شود هرگاه باردیگر مرتکب جنحه یا جنایت شود علاوه بر مجازات آن جرم بقیه مدت مجازات هم که از آن معاف شده در مورد او اجرا خواهدشد.
نایب رئیس - آقای نریمان
نریمان- مقصود از این ماده ارفاقی است درباره اشخاصی که مرتکب جنحه وجنایت شده‌اند برای بار اول حالا چرا ما این ارفاق را محدود به پنجسال بکنیم که در ظرف ۵ سال اگر مرتکب جنحه و جنایت شد معاف نباشد و اگر بعد از ۵ سال مرتکب شد معاف خواهدبود (امامی اهری - آن جنبه قانونی دارد) فلسفه اش درست نیست یعنی اگر ۵ سال و یکروز شد معافش کنند و اگر کمتر شد معاف نکنند؟
امامی اهری - در قانون جزاهست که اگردهسال گذشت اعاده حیثیت می‌شود وبعلاوه رسیدگی به جنحه وجنایت هم مدتی دارد و بعد مرور زمان می‌شود
نایب رئیس - آقای نریمان پس گرفتید؟ (نریمان - نخیرآقا) (حاج سیدجوادی - اگرپس نگرفتندبنده مخالفم)
نایب رئیس - بفرمایید
حاج سیدجوادی - یعنی آقای نریمان می‌خواهند بفرمایند که در طول عمرش هروقت اگر مرتکب جنایت یاجنحه شده وآن عمل جنایت یا جنحه را اگرمرتکب شده بازمشمول بشودونتیجه آن باقیمانده بخشودگی را بهش تحمیل کنند یا آن محکومیتی که بعدادراثر آن جنایت برایش پیدا می‌شود واین البته قانون را ازحیثیت وصورت می‌اندازد (مجدزاده - مروززمان را ازبین می‌برد) این تهدیدکردن کامالا تاثیرمی‌کنند در ظرف ۵ سال حالا این ۵ سال را اگرکم می‌دانید ده سالش بکنید ولی بدون قید و بند لطفی ندارد (قنات آبادی - احسنت)
نایب رئیس - پیشنهاد آقای نریمان یکباردیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای نریمان بشرح سابق خواهد شد)
نایب رئیس - آقایانیکه باین پیشنهاد موافقت دارند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد آقای ذکایی قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای ذکایی بشرح زیرقرائت شد)
- اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که محکومین به سارقین مسلح ازمعافیت مستثنی شود. - ذکایی
نایب رئیس - آقای ذکایی(عده ازنمایندگان - حرف درستی است توضیح لازم ندارد تصویب می‌کنیم)
ذکایی - بعد از شهریور ۱۳۲۰ در نتیجه تهاجم قوای بیگانه واختلال نظم کشوراسلحه زیادی در دست سارقین وغارتگران وماجراجویان افتادوفعلاهم مقدارکثیری در دست آنها باقیمانده وغالبا نامنی‌هایی که در اطراف واکناف کشور بوجود آمده بادست همان سارقین مسلح است که باید برای حفظ امنیت کشور شدیدترین مجازات درباره آنها اجرا شود وفعلاعده‌ای از این سارقین مسلح هستندپس ازآنکه گرفتاروتسلیم دادگاه شده اندبا انواع وسائل خودرا رها ساخته وبه اتکای اسلحه‌هایی که در دست دارند مجددا مرتکب سرقت وشرارت گردیده وباعث ایجاد نا امنی شده‌اند چون این موضوع با امنیت کشور بستگی دارد بنابراین استدعادارم جناب آقای معاون وزارت دادگستری با این پیشنها موافقت فرمایند که سارقین مسلح از این معافیت مستثنی بشوند.
جمعی از نمایندگان - صحیح است
اخگر - صحیح نیست
نایب رئیس - آقای اخگرمخالفید؟ (اخگر - بلی) بفرمایید
حاج سیدجوادی - پیشنهاد صحیحی است
اخگر - توضیح عرض کنم ملاحظه می‌فرمایید که صحیح نیست (حاج سیدجوادی (توضیح هم بفرمایید بازصحیح است) بنده توجه آقایان را جلب می‌کنم که بدانند سارقینی که بعنوان سارق مسلح تعقیب شده‌اند در محاکم دادگستری تعقیب نشده‌اند که یقین داشته باشید که توجه کافی شده وحقیقتا اینهاسارق مسلح بوده‌اند (پورسرتیپ - سارق مسلح که اعدام می‌شود) اینهادرمحاکم دادرسی ارتش محاکمه شده‌اند محاکم دادرسی ارتش ماهم ازحیثت قضایی تابحال هنوزناقص است اشخاصی که تابحال ماموررسیدگی باین کارهابوده‌اند بدون آنکه بخواهم بگویم مقصودی داشته‌اند اطلاعی ازموراد قانون نداشته‌اند ونتوانسته اندحکم صحیحی صادرکنندبسیاری ازاشخاص باین عنوان در اینجامحکوم شده‌اند که اصلا مرتکب اینکار نشده‌اند (بعضی ازنمایندگان - شما چه می‌دانید) بنده می‌دانم بنده چندین سال است که اطلاع دارم اصلش معلوم نیست که سارق مسلح بوده محکوم شده وروی این حساب می‌خواهیدرای بدهید که سارق مسلح معافیت نداشته باشدولی این در صورتی است که آن سارق مسلح بوده وحکمی که صادرشده درست صادرشده باشد اساس این است که در اصل این احکامی که صادرشده‌است تردیدهست بسیاراشخاص بیگناه بجای سارق مسلح محکوم شده‌اند الان شما که نمی‌دانید که کجامی‌خواهند اینها را مشمول این عفوی بکنید الان ماگفتیم اشخاصی که قتل کرده‌اند وآدم کشته‌اند از این قانون بهره مند نباشند ولی برعکس اینکه گذشت بایستی این توجه احساسی وارفاقی رادراین مورد داشته باشیدبسیارپیش امده‌است که یک کس دزدی کرده‌است دزدرا مامور گرفته پولش را گرفته مالش را گرفته ولش کرده یک بیچاره بیگناهی که داشته میرفته گرفته گفته این سارق مسلح است گرفته اندحبس کرده‌اند حبس شدید کرده‌اند بدون رسیدگی (حاج سیدجوادی - ماکه خبر نداریم) بنده که خبردارم عرض می‌کنم که باین مناسبت همانطوری که در کمیسیون دادگستری بررسی شد واین قانون نوشته شد موافقت بفرمایید که همان استثنای قاتل کنارگذاشته شود ومابقی هم مشمول ارفاق بشوند.
مکی - قاضی آقای دکتر بقایی گفت که رئیس ستاد بمن گفت که یکسال محکومش کن محکومش کرده‌اند
امامی اهری - احکام محاکم ارتش هم فرجام آن می‌رود به دیوان کشور
اخگر - فرجام هم اگر بفرمایید بخواهد باید با تصویب اعلیحضرت باشد حق فرجامشان راهم گرفته‌اند.
نایب رئیس - توجه بفرمایید موضوع باید با رای مجلس ختم شود پیشنهاد آقای ذکایی در حقیقت این خواهدبود که استسثناء شامل قاتلین عمد وسارقین مسلح باشد آقایانیکه با این پیشنهاد موافقت دارند قیام بفرمایند (اکثرنمایندگان برخاستند) تصویب شد پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای معتمددماوندی بشرح زیرقرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی
- تبصره زیررا به ماده واحده پیشنهاد می‌نماید.
- تبصره - دولت مکلف است یکی ازجزائر جنوب ایران راکه صلاح بداند جهت ایجادزندان برای زندانیانی که ازدوسال به بالامحکوم می‌شوندوهمچنین کلیه محکومینی که در کمیسیون تشدید مجازات محکوم به حبس ویاتبعیدونیز کلیه محکومینی که به نحوی ازانحاء محکوم به تبعیدمی گردند اختصاص دهد وکلیه وسائل جهت ایجادآبادی ازلحاظ وسائل زراعتی ومدارس حرفه وغیره را در زندان مزبور در اختیار زندانیان آنجا بگذارد. - معتمددماوندی
نایب رئیس - آقای معتمددماوندی
معتمددماوندی - یک مختصرعنایتی بفرماییداین لایحه‌ای که برای عفو زندانیان آورده‌اند متاسفانه آقایانی که سروکار بادادگستری داشته‌اند با آنها هیچگونه مشورتی نشده وحق این بودکه با آنهامشورتی بشودجناب آقای فرامرزی توجهی بفرمایید این زندانیانی که اززندان بیرون می‌آیند قطعابدانید که به فاصله خیلی کمی برمی گردند به زندان بنده مدت‌های مدیدی در دادسراهای مختلف کارکرده‌ام بازپرس بوده‌ام دادیاربودم اجرا احکام بابنده بودمی دیدم که می‌نوشتیم به زندان که حسن امروز زندانش تمام شده اگرمرتکب جرم دیگری نشده اورامرخص کنید می‌نوشتیم ولی می‌دیدیم که حسن دوسه روزدیگر بایک پرونده دیگر به دادسرا برمی‌گشت چرا؟ برای اینکه زندان مامحل نشوونماوتعلیم انواع واقسام جنایت است وبنده پیشنهادی دادم الان اینهامستاصلند الان هستندیک عده زیادی ازاینهاکه بالاپوش ندارند در این زمستان و کار وحرفهای هم جزدزدی وسرقت وجنایت ندارندقطعامرتکب جرمی می‌شوندبرای اینکه زندان بازنان به آنها می‌دهد (حاج سیدجوادی - حالاچه بایدکرد؟) اگراینهابیرون می‌امدند اززندان وبکار معینی گماشته می‌شدند امکان این داشت که یک قسمت عمده اینها به زندان برنگردند وهمانطورکه جناب آقای دکتر ملک اسمعیلی فرمودند یک قسمت ازاینها مجرمین بالذات هستندکارشان فقط دزدی است کارشان فقط جنایت است
یکی ازنمایندگان - مجرم بالذات نداریم
معتمددماوندی - چرا ازدزدی ازآدم کشی ازجنایت کیف ولذت می‌برند (اخگر - اسمشان چیست) اسمهایشان چه عرض کنم آقایانیکه اینجا پیشنهاد کردند هیچ فکر نکرده‌اند که دوباره زندانهایی که می‌سازند بازپرمی شود اقلایک فکری برای اینها بکنید چنانچه در تمام دنیاجناب آقای حاج سیدجوادی (حاج سیدجوادی -بله قربان) این فکربنده در تمام دنیاعملی شدهاست در آمریکاملاحظه بفرمایید جاهای مخصوص برای زندانیهاساخته‌اند که شهری است آنجا موضوع زندان وسلول نیست که یکعده‌ای در آنجا در این سلولهادراین حبسهای مجرد وحبسهای تاریک زندگی کننداین موضوع دیگرازدنیارخت بربسته اینها را دسته دسته می‌کنند ودردرجه اول در نقاط مختلف یک مدارسی برای آنها تهیه کرده‌اند وآنهارابکارمی گمارند وحتی اخیردرروزنامه‌ها خواندم که در آن زندانها ازدواج هم می‌کنند (حاج سیدجوادی - به به) در یک قسمتهایی زراعت می‌کنند باوسائل مکنیکی واین زندانی وقتیکه ازآنجا می‌آید بیرون دارای سرمایه‌ای است ویک حرفه دارد نجاری آموخته الکتریکی یادگرفته یک مقداری هم پول بهش می‌دهنداین آدممی آیدبیرون وشروع می‌کند بکارکردن بنده فکرکردم که دولت یکی ازجزائر جنوب را یایکی ازجزائری که خودشان صلاح بدانندانتخاب کنندبرای اینکار یک مدارس حرفه‌ای هم مثل نجاری الکتریکی آهنگری وسایرقسمتهای دیگر دائرکنند واینهادران مدارس تحصیل کنند (حاج سیدجوادی - راجع بحوزه انتخابیه آقای مخبرکمیسیون بفرمایید) خواستم استدعاکنم که آقایان باین پیشنهاد رای بدهند که بسیار پیشنهاد مفیدی است
نایب رئیس - آقایان توجه بفرمایند در ماده ۱۲۰ آئین نامه می‌نویسد که نمایندگان می‌توانند نسبت به هریک ازمواد پیشنهاد کنند مشروط براینکه آن پیشنهاد مربوط به لایحه باشد (صحیح است) البته تاسیس یک موسسه‌ای بنام تبعیدگاه یا زندان در یک جزیره موضوع قابل توجهی است ولی این را باید در موقعی که لایحه سازمان زندان می‌آید یادربودجه بدهندچون اینجاگمان نمی‌کنم وارد باشد
معتمددماوندی - در همین جاهم برای ساختن زندان پیش بینی شده ولی بنده پیشنهاد نکردم که زندان بسازند
نایب رئیس - پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود این پیشنهاد فقط خوانده می‌شود (پیشنهاد آقای فرامرزی بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم ماده واحده بطریق ذیل اصلاح شود.
- ماده ۱- کلیه اشخاصی که بعلت ارتکاب جنجه یاجنایت محکوم شده فعلا زندانی می‌باشند باستثنای محکومین به قتل عمدهرگاه در مورد جنحه نصف ودرمورد جنایت دوثلث ازمدت مجازات درباره آنان اجرا شده ویابشود ازبقیه مدت مجازات مقرره معاف می‌شوند کسیکه بموجب این قانون ازبقیه مدت مجازات معاف می‌شود هرگاه مجددا مرتکب جنحه یاجنایت شود علاه برمجازات آن جرم بقیه مدت مجازات هم که از آن معاف شده در مورد اواجرا خواهدشد.
- ماده ۲- دولت مکلف است در بودجه سال ۱۳۳۲و۱۳۳۳ و۳۴ اعتبارساختمان ده زندان در استان‌های مختلف کشور وتکمیل زندانهای فعلی پیش بینی بکنند. - عبدالرحمن فرامرزی
نایب رئیس - آقای فرامرزی توضیحی دارید بفرمایید
فرامرزی - بعضی ازآقایان بمن گفتندکه شما برخلاف عقیده خود پیشنهاد دادی برای اینکه اول مخالفت کرده‌ای وحالا پیشنهاد ادی اینطورنیست عرض کنم که یک وقتی ممکن است در اصل یک کسی مخالف باشد ولی وقتی که دید یک عملی اجرا می‌شود سعی می‌کند که همه از آن استفاده کنند در اصلش البته من مخالف هستم برای اینکه این آقای دکتر ملک اسمعیلی یک توضیحاتی دادند که خیلی دلم می‌خواست لایحه آنطورباشداینهایی که ایشان فرموند کاملا اخلاقی کاملا صحیح وکاملا منطقی بوده ولی توی لایحه اینهانیست وحرفهای ایشان در اینجاقانون نخواهدشد قانون یک الفاظ خشکی است که از آن توضیحی که آقای معاون وزارت دادگستری دادند وآن روح عالی ولطیفی که ایشان داشتندمتاسفانه توی آن نیست واما آن پیشنهادی که من داده‌ام حالا هم می‌خواهم پس بگیرم برای اینکه پیشنهادی که آقای وکیل پورداده‌اند بهتراز پیشنهاد من است اینجا شما که خواستیدارفاق بکنید به زندانی‌های فعلی یکعده‌ای را تعلیق کرده‌اید به یک چیزی که آن چیزحاصل نخواهدشد اگرآنچه که اختلاس کرده یارشوه گرفته داد آزادمی شود آن کسی که رشوه گرفته ویا آن کسی که اختلاس کرده صدتومان پانصدتومان هزارتومان وبعدازپنجسال محکوم شده به پانصدهزارتومان محکومیت به پانصدهزارتومان رانداردکه الان بدهد در ظرف یکسال هم لابد نمی‌تواند بدهد پس این در زندان می‌ماند عرض کردم که پیشنهادم را پس می‌گیرم برای اینکه پیشنهادی که آقای وکیل پورکرده‌اند بهتراز پیشنهاد من است
نایب رئیس - پیشنهاد آقای نبوی قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای نبوی بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده پس ازکلمه باستثنای محکومین به قتل عمداضافه شود (ومحکومین به راهزنی) وکسانی که سابقه محکومیت دارند. - نبوی
نایب رئیس - آقای نبوی
نبوی - از اینکه مشمولین این قانون زیادنباشند آقایان وحشت نکند وقتی که یک قانونی در مجلس می‌گذردبایدهمه اطراف کارها را توجه بکنیم عده‌ای الان در زندانندولی هیچ توجه نمی‌کنید که بیست میلیون مردم که مردم آرام وراحتی هستندبایدراحت باشند رعایت اینهارابایدکرد مثل اینکه ما امروز رحمت محض شده‌ایم بنده این پیشنهادی راکه کردم از این جهت است که این کاری که مامی‌خواهیم بکنیم واین لایحه‌ای که تقدیم شده بصورت طرح به مجلس این طرح نه از این جهت است که آقایان فرمودند که چون زندان کوچک است وجابرای زندانیهانیست لذا ما این قانون را آورده‌ایم این نظربهیچوجه صحیح نیست اگرما این نظر را صحیح بدانیم نتیجه اش این خواهد شد که اگرما این زندانهای کوچک راهم نمی‌داشتیم اصلا حکم مجازات ازدادگستری صادر نمی‌شود چون ما جایی که بتوانیم زندانیهارادرآن جا جابدهیم نداشتیم این فکرصحیح نیست نظرماکه می‌خواهیم اینهارا آزادکنیم این است که اینهایک اشخاصی هستند که یکبارمرتکب جرم شده‌اند وحالاکه می‌خواهیم این قانون را تصویب کنیم اینهامردمانی هستندکه ممکن است پشیمان شده باشند واصلاح شده باشند ودیگرمرتکب جرم نخواهند شده بهتراست که حالا اینها آزاد شوندبامیدی که برای اجتماع ضرری نخواهندداشت پس کسی که سابقه محکومیت جزایی ندارد امید است که اصلاح شودولی آنهایی که سابقه محکومیت جزایی دارندومرتکب جرم شده‌اند شما اگرحالا اینهارا آزادکنید زحمت مردم رافراهم کرده‌اید بایدفکرمامورین کشف جرم راهم آقایان بکنند که ازهزاریکی ازگناهکاران را اینها می‌توانندبگیرند واینهاراباهزار زحمت ومرارت موفق شده اندازشان اقراربگیرندوبه زندان بفرستندلذابنده پیشنهاد کردم که یکی ازجرائمی که آقایان می‌دانند راهزنی است راهزنی برای مملکت وکشورمضراست ومتاسفانه این جرم همیشه در مملکت مابوده من خواستم استدعاکنم ازآقایان که راهزنان را آزادنکنند وآنهایی هم که سابق دارنداینهاهم را موافقت بفرمایندآزادنشوند چون آزادشدن اینهاکار لغوی است چون بازمرتکب جرم می‌شوند چنانچه در گذشته شده‌اند.
نایب رئیس - آقای امامی اهری فرمایشی دارید؟
امامی اهری - نظیر این پیشنهاد در جلسه گذشته ضمن پیشنهاد آقای مدرس ردشده‌است وبنابراین موردی برای اینکه پیشنهاد نمی‌ماند
حاج سیدجوادی - قسمتی از این تصویب نشده وقسمتی هم در تبصره راجع به تبصره سارق مسلح تصویب شده وسابقه دارش ردشده‌است
نایب رئیس - توضیحی دارید بفرمایید
نبوی - نه سابقه دارش رد شده ونه راهزنش تصویب شده این که آقا پیشنهاد کردند سارق مسلح غیرازراهزن است سارق مسلح ممکن است توی شهر باشند بنده پیشنهاد کردم آنکه سابقه راهزنی دارد مشمول این معافیت نشود چون وقتی باین درجه رسیداین دیگر اصلاح نخواهدشد وکسانی هم که سابقه محکومیت جزایی دارندچند دفعته مزه زندان را چشیده‌اند وزندانی شده‌اند تصورنمی‌کنم اصلاح شوند.
نایب رئیس - آقای امامی اهری جنابعالی بعنوان مخالف صحبت می‌فرمایید
امامی اهری - آقایان اگرتوجه داشته باشند در جلسه قبل آقای مدرس پیشنهادی کرد مبنی براینکه اشخاصی که سابقه محکومیت دارندمشمول این معافیت نشوندتوضیحاتی هم بنده دادم ومجلس هم ردکردو پیشنهاد راهم وقتی که مجلس رد کرد دیگرمطابق آئین نامه نمی‌شود رای گرفت چون آقای مدرس هم چنین پیشنهاد را داده‌اند که سابقه محکومیت در آن بود وردشد بنابراین مطابق آئین نامه نمی‌شود رای گرفت وعقیده‌ام این بودکه آقای نبوی پیشنهادشان را اصلاح بفرمایند وموضوع راهزنی را هم چون اعم است مانعی ندارد
نایب رئیس - آقای نبوی با اینکه پیشنهاد مربوط به مجرمین با سابقه در جلسه گذشته ردشده پیشنهاد جنابعالی محدود می‌شود به همان راهزنی حالارای می‌گیریم بنابراین پیشنهادشان را بخوانید (پیشنهاد آقای نبوی بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده پس از کلمه باستثنا محکومین بقتل عمد اضافه شود (و محکومین به راهزنی) - نبوی
نایب رئیس - آقایانی که با این پیشنهاد موافقت دارند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
ویرایش۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس – اگر آقایان اجازه بفرمایند چون ساعت یک بعد از ظهر است جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسه آینده صبح پنجشنبه ساعت ۹ و ربع دستورهم بقیه لایحه زندانیان و بعدا لایحه اتوبوسرانی.
(مجلس یکساعت بعدازظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - احمدرضوی