مقدمه

  به امید پسند لطف قبول می‌زنم بوسه، می‌کنم تقدیم  
  چه کند بینوا، همین دارد اثر خامهٔ محقر خویش  
  محضر «صدر» پاک خیراندیش برگ سبزی است تحفهٔ درویش[۱]  

این تألیف محقر و مختصر را به محضر انور معارف‌پرور وزیر بینظیر و سیاسیدان صائب‌التدبیر، حضرت اجل اشرف حاجی میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان[۲]، تقدیم نمودم تا نام نامی و عنوان گرامی آن ادیب وحید و سخنسنج یگانه به شرف معنی این کتاب و داد، و افتخار تاریخی مؤلف بیسواد او بیفزاید.

امید که حسن توجه و لطف قبول خودشان را دریغ نفرمایند. حضرت اجل اشرف می‌دانند که بنده در ایران ملاک نیستم، وظیفه خور نمی‌باشم، حامل امتیاز و لقب نبوده‌ام، استدعا و تمنایی از احدی ننموده‌ام، در این صورت از تهمت متملقی و توبیخ مغرضی باک ندارم. مضامین کتاب بهترین دلیل بیغرضی و حقگویی تقدیم‌کننده، و کمال آزادی واستحقاق پذیرندهٔ معظم می‌باشد.

۱۲ ربیع‌الاول ۱۳۲۲[۳]

عبدالرحیم‌ابن شیخ‌ابوطالب‌نجار‌تبریزی


  1. ابیات این قطعه ظاهراً در موقع چاپ پس و پیش شده و قاعدتاً باید به ترتیب زیر باشد:
      به امید پسند و لطف قبول اثر خامهٔ محقر خویش  
      می‌زنم بوسه، می‌کنم تقدیم محضر صدر پاک خیراندیش.  
      چه کند، بینوا همین دارد. برگ سبزی است تحفهٔ درویش.  
  2. امین السلطان اتابک در ده سالهٔ آخر حکومت ناصرالدین شاه، وزیراعظم و سپس صدراعظم بود، و یک سال پس از قتل ناصرالدین شاه، خلع شد. ولی پس از سه سال مجدداً در ۱۳۱۷ صدراعظم شد، که صدارتش تا ۱۳۲۱ هجری قمری طول کشید. پس از مشروطیت نیز در ربیع‌الاول ۱۳۲۵ قمری از جانب محمدعلی شاه نخست وزیر شد، ← → و در ۲۱ رجب همان سال به دست آزادیخواهان کشته شد. او در زمان استبداد با قدرت تمام صدارت می‌کرد و مظهر استبداد بود، ولی در جریان جنبش مشروطیت به جلب محبت بعضی از مشروطه خواهان منجمله ملکم موفق شد. طالبوف از سابق با او دوستی و مراوده داشت.
  3. تاریخ چاپ کتاب ربیع‌الاول ۱۳۲۳ می‌باشد و در ۱۳۲۲ اتابک صدراعظم نبوده.