| | | | | | |
|
ایا دیده تا روز شبهای تاری |
|
بر این تخت سخت این مدور عماری |
|
|
بیندیش نیکو که چون بیگناهی |
|
به بند گران بسته اندر حصاری |
|
|
تو را شست هفتاد من بند بینم |
|
اگرچه تو او را سبک میشماری |
|
|
تو اندر حصار بلندی و بیدر |
|
ولیکن نهای آگه از باد ساری |
|
|
بدین بیقراری حصاری ندیدم |
|
نه بندی شنیدم بدین استواری |
|
|
در این بند و زندان به کار و به دانش |
|
بیلفغد باید همی نامداری |
|
|
در این بند و زندان سلیمان بدین دو |
|
نبوت بهم کرد با شهریاری |
|
|
ز بیدانشی صعبتر نیست عاری |
|
تو چون کاهلی سر به سر نیز عاری |
|
|
چرا برنبندی ز دانش ازاری؟ |
|
نداری همی شرم ازین بیازاری! |
|
|
بیاموز تا دین بیابی ازیرا |
|
ز بیعلمی آید هم بیفساری |
|
|
تو را جان دانا و این کار کن تن |
|
عطا داد یزدان دادار باری |
|
|
ز بهر چه؟ تا تن به دنیا و دین در |
|
دهد جان و دل را رهیوار یاری |
|
|
خرد یافتی تا مرین هردوان را |
|
به علم و عمل در به ایدر بداری |
|
|
ز جهل تو اکنون همی جان دانا |
|
کند پیشکار تو را پیشکاری |
|
|
ازین است جانت ز دانش پیاده |
|
وزین تو به تن جلد و چابک سواری |
|
|
به دانش مر این پیشکار تنت را |
|
رها کن از این پیشکاری و خواری |
|
|
عجب نیست گر جانت خوار است و حیران |
|
چو تن مست خفته است از بیش خواری |
|
|
جز از بهر علمت نبستند لیکن |
|
تو از نابکاریت مشغول کاری |
|
|
تو را بند کردند تا دیو بر تو |
|
نیابد مگر قدرت و کامگاری |
|
|
چه سود است از این بند چون دیو را تو |
|
به جان و تن خویش می برگماری؟ |
|
|
به تعویذ بازو چه مشغول گشتی؟ |
|
که دیوی است بازوت خود سخت کاری |
|
|
من از دیو ملعون گذشتن نیارم |
|
تو از طاعت او گذشتن نیاری |
|
|
گذاره شدت عمر و تو چون ستوران |
|
جهان را بر امیدها میگذاری |
|
|
بهاران به امید میوهی خزانی |
|
زمستان بر امید سبزهی بهاری |
|
|
جهانا دو روئی اگر راست خواهی |
|
که فرزند زایی و فرزند خواری |
|
|
چو میخورد خواهی بخیره چه زایی؟ |
|
وگر می فرود آوری چون برآری؟ |
|
|
ربودی ازین و بدادی مر آن را |
|
چو بازی شکاری و آز شکاری |
|
|
به فرزند شادی ز پیری پر انده |
|
تو را هم غم الفنج و هم غمگساری |
|
|
درختی بدیعی ولیکن مرین را |
|
درخت ترنج و مر آن را چناری |
|
|
یکی را به گردون همی برفرازی |
|
یکی را به چاهی فرو میفشاری |
|
|
نمانی مگر گلبنی را، ازیرا |
|
گهی تر و خوش گل گهی خشک خاری |
|
|
چو دندان مار است خارت، برآرد |
|
دمار از کسی کهش به خارت بخاری |
|
|
اگر جاهل اندر تو بدبخت شد، من |
|
بدین از تو الفغدهام بختیاری |
|
|
تو بیعلت عمر جاویدی از چه |
|
همی خواهی از خلق عمر شماری؟ |
|
|
گنهکار را سوی آتش دلیلی |
|
کمآزار را سوی جنت مهاری |
|
|
به دانش حق جانت بگزار، پورا |
|
چنان چون حق تن به خور میگزاری |
|
|
ز مار و ز طاووس و ابلیس قصه |
|
ز بلخی شنودی و نیز از بخاری |
|
|
تو ماری و طاووس و ابلیس هر سه |
|
سزد کاین سخن را به جان برنگاری |
|
|
چو طاووس خوبی اگر دین بیابی |
|
وگر تنت بفریبد آن زشت ماری |
|
|
تو را عقل طاووس و، مار است جهلت |
|
تن ابلیس، بندیش اگر هوشیاری |
|
|
حقیقت بجوی از سخنهای علمی |
|
فسانه چو دیوانه چون گوش داری؟ |
|
|
به چشمت همی مار ماهی نماید |
|
ازیرا تو از جهل سر پر خماری |
|
|
چو از شیر و از انگبین و خورشها |
|
سخن بشنوی خوش بگریی به زاری |
|
|
امیدت به باغ بهشت است ازیرا |
|
که در آرزوی ضیاع و عقاری |
|
|
بیندیش از آن خر که بر چوب منبر |
|
همی پای کوبد بر الحان قاری |
|
|
بدان رقص و الحان همی بر تو خندد |
|
تو از رقص آن خر چرا سوکواری؟ |
|
|
چرا نسپری راه علم حقیقت؟ |
|
به بیهودهها جان و دل چون سپاری؟ |
|
|
به راه ستوران روی می به دین در |
|
به چاه اندر افتادی از بس عیاری |
|
|
سخن بشنو از حجت و باز رهشو |
|
بیندیش اگر چند ازو دل فگاری |
|