ناصر خسرو (قصاید)/ای گرد گرد گنبد طارونی

by ناصر خسرو

	ای گرد گرد گنبد طارونی			یکبارگی بدین عجبی چونی؟
	گردان منم به حال و نه گردونم			گردان نه‌ای به حال و تو گردونی
	گر راه نیست سوی تو پیری را			مر پیری مرا ز چه قانونی؟
	زیرا که روزگار دهد پیری			وز زیر روزگار تو بیرونی
	اکنونیان روان و تو برجایی			زیرا که نیست جسم تو اکنونی
	درویش توست خلق به عمر ایراک			از عمر بی‌کناره تو قارونی
	درویش دون بود، همه دونانند			اینها و، بر نهاده به تو دونی
	هر کس که دون شمارد قارون را			از ناکسیش باشد و مجنونی
	فرزند توست خلق و مر ایشان را			تو مادر مبارک و میمونی
	بر راه خلق سوی دگر عالم			یکی رباط یا یکی آهونی
	ای پیر، بر گذشته جوانی چون			دیوانه‌وار غمگن و محزونی؟
	دیوی است کودکی، تو به دیوی بر،			گر دیو نیستی، ز چه مفتونی؟
	پنجاه و اند سال شدی، اکنون			بیرون فگن ز سرت سرا کونی
	گوئی که روزگار دگرگون شد			ای پیر ساده‌دل، تو دگرگونی
	سروی بدی به قد و به رخ لاله			اکنون به رخ زریر و به قد نونی
	گلگون رخت چو شست بهار ازور			بگذشت گل بگشت ز گلگونی
	مال تو عمر بود بخوردی پاک			آن را به بی‌فساری و ملعونی
	اکنون ز مفلسی چه نوی چندین			بر درد مالی و غم مغبونی؟
	آن کس که دی همیت فریغون خواند			اکنون به سوی او نه فریغونی
	وان را که نوش و شهد و شکر بودی			امروز زهر و حنظل و طاعونی
	با تو فلک به جنگ و شبیخون است			پس تو چه مرد جنگ و شبیخونی؟
	هرشب زخونت چون بخورد لختی			چیزی نمانی ار همه جیحونی
	گر خون تو نخورد به شب گردون			پس کوت آن رخان طبرخونی؟
	مشغول تن مباش کزو حاصل			نایدت چیز جز همه وارونی
	از حلق چون گذشت شود یکسان			با نان خشک قلیه‌ی هارونی
	جان را به علم و طاعت صابون زن			جامه است مر تو را همه صابونی
	خاک است مشک و عنبر و تو خاکی			گرچه ز مشک و عنبر معجونی
	ملکت نماند و گنج برافریدون			ایمن مباش اگر تو فریدونی
	افزونیی که خاک شود فردا			آن بی‌گمان کمی است نه افزونی
	کار خر است خواب و خور ای نادان			پس خر توی اگر تو همیدونی
	مردم ز علم و فضل شرف یابد			نز سیم و زر و از خز طارونی
	از علم یافت نامور افلاطون			تا روز حشر نام فلاطونی
	با جاهلان از آرزوی دانش			با قال و قیل و حیلت و افسونی
	از جهل خویشتن چو خود آگاهی			پس سوی خویشتن فتنه و شمعونی
	دانا به یک سال برون آرد			جهل نهفته از تو به هامونی
	تو سوی خاص خلق سیه‌سنگی			گر سوی عام لولوی مکنونی
	علم است کیمیای بزرگی‌ها			شکر کندت اگر همه هپیونی
	شاگرد اهل علم شوی به زان			کاکنون رهی و چاکر خاتونی
	مردم شوی به علم چو ماذون کو			داعی شود به علم ز ماذونی
	ذوالنونی از قیاس تو ای حجت			دریاست علم دین و تو ذوالنونی