نفت و گاز - برنامه عمرانی چهارم
| برنامه‌های عمرانی کشور | تصمیم‌های مجلس | برنامه عمرانی چهارم ۱۳۴۷ - ۱۳۵۱ |
فصل هفتم - نفت و گاز - کل اعتبارات برای برنامه‌های توسعه صنعت نفت در دوره برنامه چهارم ۸۱ میلیارد ریال است که ۲۸،۵ میلیارد ریال آن را شرکت ملی نفت ایران وبقیه را کنسرسیوم و شرکتهای مختلط نفتی دیگر پرداخت خواهند کرد. پیش‌بینی هزینه‌های تقریبی شرکت ملی نفت ایران طی سالهای ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۱ در حدود ۲۹،۲ میلیارد ریال می‌باشد که با کسر ۷۳۸ میلیون ریال رقم‌مربوط به سال ۱۳۴۶ به ۲۸،۵ میلیارد ریال بالغ خواهد گردید.
میزان کل سرمایه گذاری در صنعت گاز چنانکه در جدول شماره ۳ آمده بالغ بر ۲۴،۸ میلیارد ریال خواهد بود، از ۲۴،۸ میلیارد ریال مذکور ۲۱،۶۳ میلیارد ریال از محل اعتبارات عمرانی تأمین خواهد گردید و بقیه از درآمدهای اختصاصی شرکت ملی گاز ایران تأدیه خواهد شد.
هدف‌های کلی نفت در برنامه چهارم
ویرایش۱ - هدف‌های کلی و اساسی توسعه صنعت نفت در برنامه چهارم در سه موضوع زیر خلاصه می‌شود:
الف - توسعه صنعت نفت کشور و ازدیاد درآمد حاصل از آن.
ب - تأمین مواد نفتی مورد نیاز در داخل کشور.
ج - گسترش عملیات شرکت ملی نفت در خارج از کشور.
۲ - در زمینه توسعه صنعت نفت چنانچه برنامه‌های مشخص شرکت ملی نفت در مورد توسعه و اکتشاف منابع جدید موفقیت‌آمیز باشد تولید نفت خام‌که در آخر برنامه سوم حدود ۱۴۳ میلیون متر مکعب بوده‌است در پایان برنامه چهارم به حدود ۲۷۹ میلیون متر مکعب خواهد رسید.
برای رسیدن به هدف فوق‌الذکر برنامه‌های تفحص و اکتشاف تهیه شده‌است تا میزان ذخائر ثابت شده نفتی حتی‌الامکان افزایش یابد.
در زمینه صادرات در نظر است که تا سال ۱۳۵۰ مقدار ۲۰ میلیون تن نفت خام اضافی از کنسرسیوم برای فروش به بازارهای خارج از بازارهای‌کنسرسیوم دریافت شود.
۳ - اقدامات لازم در زمینه تصفیه و توزیع مواد نفتی مایع به شرح زیر خلاصه می‌گردد:
الف - تعدیل نسبت مصرف روز افزون فرآورده‌های میان تقطیر از قبیل نفت سفید و نفت گاز و جایگزین نمودن مصرف آن با گازهای مایع و طبیعی.
ب - استفاده بیشتر از نیروی برق در تلمبه‌خانه‌های خطوط لوله و جایگزین نمودن مصرف سوخت مایع با نیروی برق در نقاطی که نیروی برق ارزانتر وسهلتر به دست می‌آید.
ج - توزیع و پخش مواد بر اساس طرح توزیع مستقیم از پالایشگاه به مراکز عمده مصرف و جلوگیری از انبارسازی و حمل و نقل مضاعف - ایجادپالایشگاه در شیراز - آذربایجان یا خراسان با توجه به ایجاد تعادل بین منابع مختلف انرژی.
د - اقدام در جهت حمل نفت خام از میدانهای نفتی جنوب به مناطق شمالی کشور به منظور تصفیه و برداشت و مصرف فرآورده‌های آن در داخل کشور.
ه - اقدام در جهت افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی حاصل از پالایشگاه آبادان و افزایش فرآورده‌های نفتی پالایشگاههای دیگر کشور به همان میزان‌جهت رفع احتیاجات روز افزون داخلی.
و - ایجاد و تأسیس کارخانه‌هایی به منظور تولید فرآورده‌های ویژه نفتی از قبیل روغن‌ها حلالها و آسفالتها.
و - توسعه حمل و نقل و توزیع مواد با خطوط لوله به منظور اطمینان در اجرای برنامه‌های نفت‌رسانی در مواردی که این عمل موجب صرفه‌جویی درهزینه حمل مواد نفتی گردد.
ح - شرکت ملی نفت ایران تعداد فروشگاههای نفت را در روستاها توسعه داده و تعداد آنها را در جریان برنامه چهارم تا ۱۵ هزار واحد افزایش خواهدداد. ازدیاد مصرف فرآورده‌های نفتی روستاها در دوره فوق‌الذکر حدود ۱۸۳۲۰۰۰ متر مکعب برآورد می‌گردد.
۴ - اقداماتی که به منظور دست‌یابی به بازارهای بین‌المللی به عمل خواهد آمد به شرح زیر است:
الف - ایجاد شرکتهای مختلط نفتی به منظور پی‌بردن به میزان منابع نفتی کشور و کوشش در راه دست‌یابی به بازارهای بین‌المللی و سهیم شدن درفروش نفت خام.
ب - ایجاد یا مشارکت در ایجاد پالایشگاه و تأسیساتی که ماده خام آن از نفت یا مواد نیمه تمام پالایشگاههای کشور تأمین گردد.
ج - اقدام شرکت ملی نفت ایران به عملیات حمل و نقل و بازاریابی در عرضه بین‌المللی به منظور نیل به هدف فوق.
اعتبارات عمرانی صنعت نقت
ویرایشاعتبارات عمرانی صنعت نفت در برنامه چهارم
۵ - کل اعتبارات برای برنامه‌های توسعه صنعت نفت در دوره برنامه چهارم ۸۱ میلیارد ریال است که ۲۸،۵ میلیارد ریال آن را شرکت ملی نفت ایران وبقیه را کنسرسیوم و شرکتهای مختلط نفتی دیگر پرداخت خواهند کرد.
پیش‌بینی هزینه‌های تقریبی شرکت ملی نفت ایران طی سالهای ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۱ در حدود ۲۹،۲ میلیارد ریال می‌باشد که با کسر ۷۳۸ میلیون ریال رقم‌مربوط به سال ۱۳۴۶ به شرح زیر معادل ۲۸،۵ میلیارد ریال خواهد گردید:
- ۱ - اکتشاف و استخراج ۳۷۵۰ میلیون ریال
- ۲ - پالایش ۴۲۴۵ میلیون ریال
- ۳ - پخش و فروش ۳۶۸۵ میلیون ریال
- ۴ - خطوط لوله ۴۵۴۷ میلیون ریال
- ۵ - امور اجتماعی و رفاهی ۵۳۱ میلیون ریال
- ۶ - بازپرداخت وام سالهای قبل ۱۰۰۰۰ میلیون ریال
- ۷ - مشارکت خارج از کشور ۱۵۰۰ میلیون ریال
- ۸ - پرداخت وام پالایشگاه مدرس ۱۰۰۰ میلیون ریال
................................................
جمع ۲۹۲۵۸ میلیون ریال
سرمایه‌گذاری مربوط به سال ۱۳۴۶ خورشیدی ۷۳۸ میلیون ریال
جمع مربوط به مدت برنامه چهارم ۲۸۵۲۰ میلیون ریال
۶ - منابع تأمین هزینه‌های شرکت ملی نفت ایران و سرمایه‌گذاری کل در صنعت نفت در برنامه چهارم به شرح جداول شماره ۱ و ۲ است.
جدول: دوره ۲۲ - جلد ۴ - صفحه ۲۱۷۷
جدول: دوره ۲۲ - جلد ۴ - صفحه ۲۱۷۸
هدف برنامه چهارم در صنعت گاز
ویرایش۷ - با توسعه صنعت پتروشیمی و مصرف روز افزون گاز جهت تولید انرژی در دنیا استفاده هر چه بیشتر از این فرآورده مورد توجه می‌باشد.
هدف برنامه چهارم در صنعت گاز عبارت است از حداکثر استفاده از گاز به عنوان یکی از منابع طبیعی و به کار بردن روز افزون آن در مصارف عمومی وصنعتی کشور و توسعه توزیع و مصرف آن.
= برنامه و طرحهای مشخص صنعت گاز
ویرایش۸ - برنامه‌ها و طرحهای مشخص صنعت مزبور به قرار زیر خواهد بود:
الف - ادامه طرح شاه‌لوله گاز ایران.
ب - افزایش ظرفیت دستگاههای گاز گچساران و تعمیر اساسی دستگاهها و خط لوله.
ج - ایجاد یک ده آزمایشی در امر استفاده از گاز طبیعی در دهات واقع در مسیر شاه‌لوله گاز به منظور به کار انداختن توربین برق و تأمین آب.
د - لوله‌کشی گاز شیراز.
ه - ایجاد خط لوله ۱۶ اینچی به منظور حمل گاز از گچساران به شیراز و تخصیص خط لوله ۱۰ اینچی فعلی برای حمل نفت خام به پالایشگاه شیراز.
و - لوله‌کشی گاز اهواز.
ز - گسترش فروش گاز مایع.
ح - گازرسانی و ایجاد شبکه‌های توزیع در شهرهای واقع در مسیر شاه‌لوله گاز اصفهان - تهران - قم و کاشان.
ط - طرح استفاده از گاز طبیعی "چاه بورو" در بندر عباس.
ی - تهیه گاز طبیعی مایع به منظور صدور به خارج.
ک - بررسی امکان استفاده از منبع گاز سراچه به منظور تأمین احتیاجات موسمی طرح شاه‌لوله گاز از نظر ذخیره‌سازی.
ل - استفاده از گاز طبیعی میدانهای نفتی غرب کشور (نفت شاه، تنگه بیجار) به منظور تأمین مصارف داخلی مناطق غربی و شمال غربی ایران.
م - استفاده از منابع نفتی تحت اکتشاف و استخراج مانند گرگان - سرخس مغان و فلات قاره بحر خزر در صورت برخورد به منابع گاز قابل بهره‌برداری.
اعتبارات عمرانی صنعت گاز در برنامه چهارم
ویرایشاعتبارات عمرانی صنعت گاز در برنامه چهارم
۹ - میزان کل سرمایه گذاری در صنعت گاز چنانکه در جدول شماره ۳ آمده بالغ بر ۲۴،۸ میلیارد ریال خواهد بود، از ۲۴،۸ میلیارد ریال مذکور ۲۱،۶۳ میلیارد ریال از محل اعتبارات عمرانی تأمین خواهد گردید و بقیه از درآمدهای اختصاصی شرکت ملی گاز ایران تأدیه خواهد شد.
جدول: دوره ۲۲ - جلد ۴ - صفحه ۲۱۸۱