قانون مربوط به موافقت بین دولت شاهنشاهی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
| قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی | تصمیم‌های مجلس | مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و سوم |
| قوانین و قراردادهای انرژی اتمی مصوب مجلس شورای ملی |
قانون مربوط به موافقت بین دولت شاهنشاهی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پروتکل موافقتنامه سه جانبه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده امریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایران - مصوب ۲۸ اسفند ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۲۴ اسفند ۱۳۵۲ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۱۰ فروردین ۱۳۵۳ به توشیح محمدرضاشاه پهلوی رسید.[۱]
قانون مربوط به موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پروتکل تعلیقی موافقتنامه‌سه‌جانبه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
مصوب ۱۳۵۲٫۱۲٫۲۸
ماده واحده - موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راجع به تضمین‌های مربوط به پیمان منع گسترش سلاحهای‌هسته‌ای مشتمل بر یک مقدمه و نود و هشت ماده و پروتکل تعلیقی موافقتنامه سه جانبه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا وآژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت اعمال اقدامات تأمینی که در تاریخ ۵۲٫۳.۲۹ در وین به امضاء رسیده‌است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب‌آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن موافقتنامه ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ روز چهارشنبه ۱۳۵۲٫۱۱٫۲۴ در جلسه روز سه‌شنبه‌بیست و هشتم اسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و دو شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
موافقتنامه بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به منظور اجرای اقدامات حفاظتی طبق پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌ای
ویرایشنظر به این که ایران عضو پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌ای (که ذیلاً پیمان نامیده می‌شود) می‌باشد که در تاریخ اول ژوئیه ۱۹۶۸ در لندن - مسکوو واشنگتن برای امضاء مفتوح و از تاریخ ۵ مارس ۱۹۷۰ لازم‌الاجراء گردید.
نظر به این که بند اول ماده ۳ پیمان مذکور به قرار زیر است:
هر دولت فاقد سلاحهای هسته‌ای که طرف پیمان می‌باشد متعهد می‌گردد که تا اقدامات حفاظتی را طبق موافقتنامه‌ای که با آژانس انرژی اتمی بر مبنای‌اساسنامه آژانس و سیستم حفاظتی آن مورد مذاکره قرار داده و منعقد خواهد نمود صرفاً به منظور تحقق انجام تعهدات خود تحت پیمان مذکور برای‌جلوگیری از انحراف استفاده از انرژی اتمی در راه مقاصد صلح‌آمیز و سوق آن به سوی سلاحهای هسته‌ای و سایر وسایل انفجار هسته‌ای اجراء نماید.
اقدامات حفاظتی لازم طبق این ماده با توجه به منبع یا مواد قابل انفجار هسته‌ای در مرحله تولید - آماده‌سازی یا استفاده در هر وسیله‌ای هسته‌ای مهم‌و یا خارج از این گونه وسائل به عمل خواهد آمد.
اقدامات حفاظتی لازم طبق این ماده در مورد کلیه منابع یا مواد قابل انفجار هسته‌ای که در کلیه فعالیتهای صلح‌آمیز هسته‌ای در داخل سرزمین چنین‌دولت، تحت قلمرو قضائی آن یا تحت نظارت آن دولت در هر کجا اجراء خواهد گردید.
نظر به این که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (که ذیلاً آژانس نامیده می‌شود) طبق ماده ۳ اساسنامه خود مجاز است چنین موافقتنامه‌هایی را منعقد نماید. علیهذا دولت ایران و آژانس به شرح زیر توافق نمودند:
قسمت اول - تعهد اساسی
ویرایشماده ۱ - دولت ایران متعهد می‌شود طبق بند اول ماده ۳ پیمان اجرای اقدامات حفاظتی را طبق شرایط این موافقتنامه در مورد همه منابع یا مواد قابل‌انفجار هسته‌ای در کلیه فعالیتهای هسته‌ای صلح‌آمیز در سرزمین خود، تحت قلمرو قضایی یا تحت کنترل خود در هر کجا صرفاً به منظور رسیدگی به‌این که از این مواد در ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر وسایل انفجار هسته‌ای استفاده نشود تقبل نماید.
اجرای اقدامات حفاظتی
ویرایشماده ۲ - آژانس می‌تواند و موظف خواهد بود که اجرای اقدامات حفاظتی را طبق شرایط این موافقتنامه در مورد کلیه منابع یا مواد قابل انفجار هسته‌ای‌در کلیه فعالیتهای هسته‌ای صلح‌آمیز در سرزمین ایران، تحت قلمرو قضایی یا تحت نظارت آن در هر کجا صرفاً به منظور رسیدگی به این که چنین موادی‌برای ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر وسایل انفجار هسته‌ای به کار نرود تأمین نماید.
همکاری بین دولت ایران و آژانس
ویرایشماده ۳ - دولت ایران و آژانس برای ایجاد تسهیل در امر حفاظت مذکور در این موافقتنامه با یکدیگر همکاری می‌کنند:
نحوه انجام حفاظت
ویرایشماده ۴ - حفاظت مذکور در این موافقتنامه به نحوی اجراء خواهد گردید که متضمن موارد زیر باشد:
الف - جلوگیری از ممانعت در امر توسعه اقتصادی و تکنولوژی ایران یا همکاریهای بین‌المللی در زمینه فعالیتهای هسته‌ای صلح‌آمیز شامل مبادلات‌بین‌المللی موادهسته‌ای.
ب - جلوگیری از مداخله بی‌جهت در فعالیتهای هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و مخصوصاً در کار وسائل تسهیلاتی - و
ج - هماهنگی با مدیریت خردمندانه مورد لزوم برای رهبری اقتصادی و سالم فعالیتهای هسته‌ای.
ماده ۵ -
الف - آژانس هر گونه اقدام احتیاطی را برای حفظ اسرار بازرگانی و صنعتی و سایر اطلاعات محرمانه که طی اجرای این موافقتنامه از آن آگاه‌می‌گردد به عمل خواهد آمد.
ب -
(۱) - آژانس هیچ یک از اطلاعاتی را که در مورد اجرای این موافقتنامه کسب نموده منتشر یا به هیچ دولت - سازمان و یا شخصی منتقل نخواهدنمود، مگر این که اطلاعات مخصوصی در مورد اجرای اقدامات حفاظتی به هیأت و آن دسته از اعضای آژانس که به علت وظایف رسمی حفاظتی خودبه این گونه اطلاعات احتیاج دارند فقط تا حدودی که مورد نیاز آژانس برای انجام مسئولیتهای خود در اجرای این موافقتنامه می‌باشد داده شود.
(۲) - ممکن است خلاصه اطلاعاتی در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه بر حسب تصمیم هیأت و موافقت دولتهایی که‌مستقیماً با این اطلاعات ارتباط دارند منتشر گردد.
ماده ۶ -
الف - آژانس در اجرای اقدامات حفاظتی طبق این موافقتنامه پیشرفتهای تکنولوژی را در زمینه حفاظت کاملاً در نظر خواهد داشت و برای‌اطمینان از حداکثر بهره‌برداری از مخارج و اجرای اصل حفاظت مواد هسته‌ای مشمول حفاظت و طبق این موافقتنامه به نحوی مؤثر با استفاده از وسایل‌و سایر تکنیکها در بعضی نقاط سوق‌الجیشی تا حدودی که تکنولوژی فعلی و آینده اجازه می‌دهد از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد.
ب - برای اطمینان در حداکثر بهره‌برداری از مخارج برای مثال از وسایلی به شرح زیر استفاده به عمل خواهد آمد:
(۱) - مراقبت در تعیین منطقه توازن مواد به منظور محاسبه.
(۲) - تکنیکهای آماری و نمونه‌گیری غیر منظم برای سنجش مقدار مواد هسته‌ای - و
(۳) - تمرکز اقدامات پژوهشی در مراحل مربوط به سوخت مانند تهیه - آماده‌سازی - استعمال یا ذخیره مواد هسته‌ای که از آن سلاحهای هسته‌ای یاسایر وسایل انفجار هسته‌ای سهولت قابل ساخت است و کاهش این اقدامات در مورد سایر مواد هسته‌ای مشروط بر این که این موضوع مانع اجرای‌حفاظت از طرف آژانس طبق این موافقتنامه نگردد.
سیستم ملی کنترل مواد
ویرایشماده ۷ -
الف - دولت ایران یک سیستم محاسبه و کنترل در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه به وجود خواهد آورد.
ب - آژانس باید اقدامات حفاظتی را به نحوی اجراء نماید که هنگام رسیدگی بتواند اطمینان حاصل کند انحرافی در استفاده‌های صلح‌آمیز در مصرف‌مواد هسته‌ای برای ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر وسائل انفجار هسته‌ای به وجود نیامده‌است. تحقیقات آژانس ضمناً شامل سنجشهای جداگانه وملاحظاتی طبق روشهای تعیین شده در قسمت دوم این موافقتنامه خواهد بود.
آژانس در تحقیقات خود کارآیی فنی سیستم ایران را کاملاً در نظر خواهد داشت.
تهیه اطلاعات برای آژانس
ویرایشماده ۸ -
الف - به منظور مراقبت در اجرای اقدامات حفاظتی به نحو مؤثر طبق این موافقتنامه دولت ایران بر حسب شرایط قسمت دوم این موافقتنامه‌و اطلاعاتی در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت و کیفیت وسائل مربوط به حفاظت این قبیل مواد برای آژانس تهیه خواهد نمود.
ب
(۱) - آژانس می‌تواند حداقل اطلاعات مربوط به مسئولیتهای خود را طبق موافقتنامه مطالبه نماید.
(۲) - اطلاعات مربوط به وسائل به میزان حداقل مورد نیاز برای حفاظت مواد هسته‌ای با توجه به حفاظت طبق این موافقتنامه تهیه خواهد شد.
ج - در صورتی که دولت ایران تقاضا نماید آژانس آماده خواهد بود اطلاعات خاص را در مورد متعلقات ایران مورد آزمایش قرار دهد.
بازرسان آژانس
ویرایشماده ۹ -
الف -
- ۱ آژانس رضایت دولت ایران را در مورد انتخاب و اعزام بازرسان آژانس به ایران تأمین خواهد نمود.
- ۲ - در صورتی که دولت ایران چه هنگام پیشنهاد یک نفر بازرس و چه هر وقت دیگری با انتخاب مزبور مخالف باشد آژانس بازرس یا بازرسان دیگری‌را به دولت ایران پیشنهاد خواهد نمود.
- ۳ - در صورتی که در نتیجه خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسان منتخب آژانس امر بازرسی که طبق این موافقتنامه لازم‌الاجرا است دچار وقفه‌گردد موضوع از طرف دبیر کل برای رسیدگی و اقدام مقتضی به هیأت ارجاع خواهد شد.
ب - دولت ایران اقدامات لازم را برای حصول اطمینان از انجام وظیفه بازرسان به نحو مؤثر طبق این موافقتنامه به عمل خواهد آورد.
ج - بازدیدها و فعالیتهای بازرسان آژانس به نحو مشروحه ذیل انجام خواهد گرفت:
- ۱ - کاهش اشکالات و مزاحمت‌ها از لحاظ فعالیتهای هسته‌ای صلح‌آمیز مورد بازرسی به حداقل ممکن - و
- ۲ - حفظ اسرار صنعتی یا هر گونه اطلاعات محرمانه دیگر که بازرسان از آن آگاه می‌گردند.
مزایا و مصونیتها
ویرایشماده ۱۰ - دولت ایران طبق شرایط مربوطه موافقتنامه در مورد مزایا و مصونیتهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نسبت به آژانس (شامل اموال - وجوه‌و دارائیهای آن) و بازرسان و سایر مأمورینی که وظایفی طبق این موافقتنامه انجام می‌دهند، عمل خواهد نمود.
پایان حفاظت
ویرایش(مصرف یا رقیق شدن مواد هسته‌ای)
ماده ۱۱ - حفاظت مواد هسته‌ای طبق رأی آژانس مبنی بر مصرف یا رقیق شدن مواد مذکور به نحوی که دیگر برای هیچ گونه فعالیت هسته‌ای از نقطه‌نظر حفاظتی قابل استفاده نباشد یا در واقع اصلاح‌ناپذیر گردیده باشد پایان می‌یابد.
انتقال مواد هسته‌ای به خارج از کشور
ویرایشماده ۱۲ - دولت ایران طبق شرایط مندرج در قسمت دوم این موافقتنامه به خارج از ایران قبلاً قصد خود را دائر به انتقال مواد هسته‌ای مشمول حفاظت‌طبق موافقتنامه به خارج از ایران به آژانس اعلام خواهد نمود. آژانس هنگامی به حفاظت مواد هسته‌ای طبق این موافقتنامه پایان می‌دهد که کشوردریافت‌کننده مسئولیت آن را طبق شرایط مندرج در قسمت دوم این موافقتنامه به عهده بگیرد. آژانس در مورد هر انتقال در مورد اجرای حفاظت مجددمواد هسته‌ای انتقال‌یافته در هر کجا که ممکن باشد سوابقی نگهداری خواهد نمود (شرایط مربوط به مواد هسته‌ای که قرار است در فعالیتهای غیرهسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد).
ماده ۱۳ - هر گاه مقرر شود از مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه در فعالیتهای غیر هسته‌ای استفاده شود مانند استفاده درسرامیک‌سازی و غیره قبل از انجام این امر دولت ایران و آژانس برای خاتمه حفاظت در مورد چنین موادی ترتیب لازم را اتخاذ خواهند نمود.
عدم اجرای حفاظت در مورد مواد هسته‌ای که قرار است آنها در فعالیتهای غیر صلح‌آمیز استفاده شود
ویرایشماده ۱۴ - در صورتی که دولت ایران تصمیم بگیرد از مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه در یک فعالیت هسته‌ای که طبق این موافقتنامه‌مشمول حفاظت نمی‌باشد استفاده نماید اقدامات زیر انجام خواهد گرفت:
(الف) - دولت ایران نوع فعالیت خود را به آژانس اطلاع خواهد داد و موارد زیر را روشن خواهد نمود:
- ۱ - استفاده از مواد هسته‌ای در یک فعالیت نظامی غیر ممنوع منافاتی با تعهدی که ممکن است دولت ایران تقبل کرده باشد و حفاظت آژانس بر اساس‌آن بایستی اجراء گردد تا مواد فقط در فعالیتهای هسته‌ای صلح‌آمیز مورد استفاده قرار گیرد ندارد.
- ۲ - طی مدتی که حفاظت اجراء نمی‌گردد مواد هسته‌ای برای تهیه سلاحهای هسته‌ای یا سایر وسایل انفجار هسته‌ای به کار نخواهد رفت.
(ب) - دولت ایران و آژانس ترتیبی خواهند داد که حفاظت طبق این موافقتنامه فقط در مدتی که مواد هسته‌ای در چنین فعالیتی به کار می‌رود اجراءنگردد. این ترتیبات حتی‌الامکان مدت و وضعیتی را که طی آن حفاظت اجرا نخواهد شد روشن خواهد نمود. به هر حال به محض این که مواد هسته‌ای‌مجدداً در فعالیتهای صلح‌آمیز به کار رود حفاظت طبق این موافقتنامه شروع خواهد شد.
آژانس از کل مقدار و ترکیبات این مواد حفاظت‌نشده در ایران و از هر گونه صدور آن مطلع خواهد شد - و
(ج) - هر گونه ترتیباتی با توافق آژانس اتخاذ خواهد گردید. این توافق هر چه زودتر به عمل خواهد آمد و ضمناً فقط به موضوعاتی از قبیل شرایط‌ضمنی و موقتی و شرایط اقدام و ترتیب گزارشات ارتباط دارد و شامل هیچ گونه تصویب یا اطلاعی در مورد فعالیتهای هسته‌ای نمی‌شود و ارتباطی به‌استفاده از مواد هسته‌ای در این گونه فعالیتها ندارد.
امور مالی
ویرایشماده ۱۵ - دولت ایران و آژانس مخارجی را که در اجرای مسئولیتهای مربوطه خود تحت موافقتنامه حاضر متحمل می‌شوند - پرداخت خواهند نمودلیکن چنانچه متعاقب درخواست خاصی از جانب آژانس - دولت ایران یا افراد تحت قلمرو قضایی آن متحمل مخارج فوق‌العاده‌ای شوند آژانس مخارج‌مزبور را پرداخت خواهد نمود مشروط بر این که قبلاً در این خصوص توافق به عمل آمده باشد. در هر حال پرداخت مخارج هر گونه اندازه‌گیری یانمونه‌گیری فوق‌العاده‌ای که ممکن است از طرف بازرسان تقاضا گردد به عهده آژانس خواهد بود.
مسئولیت شخص ثالث در مقابل خسارات هسته‌ای
ویرایشماده ۱۶ - دولت ایران اطمینان خواهد داد که هر گونه حمایتی شامل بیمه یا سایر تأمینات مالی که ممکن است طبق قوانین و مقررات ایران از شخص‌ثالثی که در مقابل خسارات هسته‌ای مسئول است به عمل آید در مورد آژانس و مأمورین آن همان طور که نسبت به اتباع ایران انجام می‌گیرد به عمل‌خواهد آمد.
مسئولیت بین‌المللی
ویرایشماده ۱۷ - هر گونه ادعایی از طرف دولت ایران علیه آژانس یا از طرف آژانس علیه دولت ایران در مورد هر گونه خسارت ناشی از اجراء حفاظت طبق‌این موافقتنامه به جز خسارات ناشی از حوادث هسته‌ای طبق قوانین بین‌المللی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
اقدامات در مورد بازرسی عدم انحراف
ویرایشماده ۱۸ - در صورتی که هیأت طبق گزارش دبیر کل انجام عملی را از طرف دولت ایران برای تحقیق در مورد عدم استفاده مواد هسته‌ای مشمول‌حفاظت طبق این موافقتنامه در ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر اختراعات انفجاری هسته‌ای لازم و فوری تشخیص دهد هیأت ممکن است به دولت‌ایران اطلاع دهد که عمل مذکور را بدون وقفه قطع نظر از این که انجام آن عمل طبق ماده ۲۲ این موافقتنامه درباره حل اختلافات پیش‌بینی شده یا نشده‌انجام دهد.
ماده ۱۹ - در صورتی که هیأت پس از بررسی اطلاعات ارسال شده توسط دبیر کل متوجه شود که آژانس قادر نیست عدم استفاده از مواد هسته‌ای‌مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه را برای ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر وسایل انفجار هسته‌ای تأیید نماید ممکن است طبق بند (ب) ماده ۱۲اساسنامه گزارشاتی تهیه نماید و در هر جا مناسب باشد سایر اقدامات مذکور در آن بند را به عمل آورد. در انجام چنین عملی هیأت درجه اطمینان ازاقدامات حفاظتی انجام شده را در نظر خواهد داشت و فرصت مناسب به دولت ایران خواهد داد تا حتی‌الامکان اطمینان لازم را به هیأت بدهد.
تفسیر و اجرا موافقتنامه و رفع اختلافات
ویرایشماده ۲۰ - دولت ایران و آژانس طبق تقاضای هر یک در مورد مسائل ناشی از تفسیر یا اجراء این موافقتنامه مشورت خواهند نمود.
ماده ۲۱ - دولت ایران حق خواهد داشت تقاضا نماید هر گونه مسئله ناشی از تفسیر یا اجراء این موافقتنامه به وسیله هیأت مورد رسیدگی قرار گیرد.
هیأت از دولت ایران دعوت به عمل خواهد آورد که در مذاکره درباره هر گونه مسأله‌ای از این قبیل که از طرف هیأت مطرح شده باشد شرکت نماید.
ماده ۲۲ - هر گونه اختلاف ناشی از تفسیر یا اجراء این موافقتنامه به استثناء اختلاف درباره رأی هیأت طبق ماده ۱۹ فوق با اقدامی که بر اساس آن رأی‌از طرف هیأت انجام گرفته و از طریق هیچ گونه مذاکره یا اقدام دیگر مورد توافق دولت ایران و آژانس رفع نمی‌گردد طبق تقاضای هر یک به یک دادگاه‌داوری بدین شرح ارجاع خواهد گردید:
دولت ایران و آژانس هر یک یک نفر داور تعیین خواهند نمود و این دو نفر داور شخص ثالثی را انتخاب می‌کنند که ریاست دادگاه را به عهده خواهندداشت. در صورتی که ظرف ۳۰ روز از تاریخ تقاضای انتخاب داور - دولت ایران با آژانس کسی را انتخاب ننماید دولت ایران و آژانس ممکن است ازرییس دادگاه بین‌المللی تقاضا نماید که یک نفر را به عنوان داور انتخاب نماید.
همین عمل در صورتی که داور سوم ظرف ۳۰ روز از انتخاب و انتصاب داور دوم انتخاب نشده باشد انجام خواهد گرفت. دادگاه با اکثریت یک چهارم‌کل اعضاء تشکیل جلسه خواهد داد و کلیه تصمیمات بایستی به تصویب دو نفر داور برسد. اقدامات موضوع داوری از طرف دادگاه تعیین خواهد شد.
رأی دادگاه داوری برای دولت ایران و آژانس لازم‌الاجرا است.
تعلیق اجرای حفاظت طبق موافقتنامه‌های دیگر
ویرایشماده ۲۳ - اجراء اقدامات حفاظتی آژانس در ایران طبق سایر موافقتنامه‌های ایمنی با آژانس مادامی که این موافقتنامه در حال اجراء است متوقف‌می‌گردد. در صورتی که ایران برای یک پروژه از آژانس کمک دریافت نموده باشد تعهدات مندرج در موافقتنامه مربوط به پروژه مبنی بر عدم استفاده ازموادی که در پیشبرد مقاصد نظامی تأثیر دارد به قوت خود باقی خواهد بود.
اصلاح موافقتنامه
ویرایشماده ۲۴ -
الف - دولت ایران و آژانس طبق تقاضای هر یک در مورد اصلاح این موافقتنامه با یکدیگر مشورت خواهند نمود.
ب - کلیه اصلاحات با موافقت دولت ایران و آژانس انجام خواهد گرفت.
ج - اصلاحات وارده بر این موافقتنامه طبق شرایط لازم‌الاجراء شدن خود موافقتنامه لازم‌الاجراء خواهد گردید.
د - دبیر کل کلیه کشورهای عضو آژانس را بلافاصله از هر گونه اصلاح وارده بر این موافقتنامه آگاه خواهند نمود.
لازم‌الاجرا شدن و مدت اعتبار
ویرایشماده ۲۵ - این موافقتنامه از تاریخی که آژانس از طرف دولت ایران اعلامیه کتبی مبنی بر رفع موانع قانونی و اساسنامه برای اجراء موافقتنامه دریافت‌دارد به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
دبیر کل کلیه دول عضو را فوراً از اجرای این موافقتنامه آگاه خواهد نمود.
ماده ۲۶ - این موافقتنامه تا زمانی که ایران عضو پیمان است به قوت خود باقی خواهد بود.
قسمت دوم - مقدمه
ویرایشماده ۲۷ - منظور از این قسمت موافقتنامه تعیین اقداماتی است که باید برای انجام شرایط قسمت اول در مورد حفاظت به عمل آید.
هدفهای حفاظت
ویرایشماده ۲۸ - هدف از اقدامات حفاظتی مشروح در این قسمت موافقتنامه کشف به موقع انحراف مقادیر معتنابهی مواد هسته‌ای از فعالیتهای هسته‌ای‌صلح‌آمیز به ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر وسایل انفجار هسته‌ای یا مقاصد نامعلوم و ممانعت به موقع از چنین انحرافاتی است.
ماده ۲۹ - بدین منظور محاسبه مواد به عنوان یک اقدام حفاظتی بسیار مهم و همچنین مراقبت و نظارت به عنوان اقدامات مهم دیگر صورت خواهدگرفت.
ماده ۳۰ - نتایج فنی فعالیتهای تحقیقی آژانس عبارت از صورتی خواهد بود مشتمل بر مقدار موادی که برای مدت معین محاسبه نشده باشد و ذکرحدود صحت و مقادیر مذکور در مورد هر منطقه توازن دارد.
سیستم ملی محاسبه و کنترل مواد هسته‌ای
ویرایشماده ۳۱ - طبق ماده ۷۳ فوق آژانس در انجام بازرسی خود از سیستم محاسبه و کنترل هسته‌ای برای محاسبه کلیه مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق‌این موافقتنامه استفاده کامل خواهد کرد و از محاسبه و کنترل مجدد و غیر لازم توسط ایران جلوگیری خواهد نمود.
ماده ۳۲ - سیستم محاسبه و کنترل ایران در مورد کلیه مواد اتمی مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه بر اساس ساختمان مناطق توازن مواد هسته‌ای‌خواهد بود و شرایطی همان طور که در ترتیبات فرعی مقتضی تشخیص داده شده و معین گردیده برای انجام اقدامات زیر تعیین خواهد نمود.
الف - یک سیستم سنجش برای تعیین مقدار مواد هسته‌ای دریافت شده تولید شده - ارسال شده - مفقود شده یا به هر صورت دیگر از موجودی خارج‌گردیده و مقادیری که موجود است.
ب - ارزیابی صحت و دقت سنجشها و تخمین حدود تردید در صحت و دقت آن.
ج - اقداماتی برای تشخیص - تجدیدنظر و سنجش اختلافات فرستنده، دریافت‌کننده در مورد مقدار مواد.
د - اقداماتی برای تهیه صورت موجودی.
ه - اقداماتی برای ارزیابی موجودی ذخیره محاسبه‌نشده و خسارات محاسبه نشده.
و - یک سیستم سوابق و گزارشات در مورد هر یک از مناطق توازن مواد که نمودار موجودی مواد هسته‌ای و تغییرات آن شامل دریافتها و انتقالات‌منطقه توازن مواد می‌باشد.
ز - شرایطی برای حصول اطمینان از انجام محاسبه و ترتیبات مربوط به نحو صحیح - و
ح - اقداماتی برای ارائه گزارشات به آژانس طبق مواد ۶۹ - ۵۹ زیر.
آغاز عملیات حفاظت
ویرایشماده ۳۳ - حفاظت طبق این موافقتنامه در مورد مواد داخل معدن و یا آماده کردن سنگهای معدنی اجراء نخواهد شد.
ماده ۳۴ -
الف - هر گاه موادی حاوی اورانیوم یا توریوم که به مرحله سوخت هسته‌ای مشروح در بند فرعی (ج) زیر نرسیده باشد مستقیماً یا به طور غیرمستقیم به دولتی که فاقد سلاحهای هسته‌ای می‌باشد صادر شده باشد دولت ایران مقدار ترکیب و مقصد آن را به آژانس اطلاع خواهد داد مگر این که‌این مواد بخصوص برای مقاصد غیر هسته‌ای استخراج شده باشد.
ب - هر گاه موادی حاوی اورانیوم یا توریوم که به مرحله سوخت هسته‌ای مشروح در بند فرعی (ج) زیر نرسیده باشد وارد گردد دولت ایران آژانس را ازمقدار و ترکیبات آن آگاه خواهد کرد مگر این که مواد مخصوصاً برای مقاصد غیر هسته‌ای وارد شده باشد - و
ج - هر گاه مواد هسته‌ای با ترکیبات و خلوصی مناسب برای سوخت یا غلظت ایزوتوپی از کارخانه خارج گردد یا برای مصرف آماده شده باشد یا چنین‌موادی یا هر گونه مواد هسته‌ای دیگری که در مرحله بعدی قابلیت سوخت پیدا خواهد کرد به ایران وارد گردد این مواد هسته‌ای مشمول اقدامات‌حفاظتی تعیین شده در این موافقتنامه خواهند گردید.
پایان حفاظت
ویرایشماده ۳۵ -
الف - اقدامات حفاظتی در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه بر حسب شرایط مذکور در ماده ۱۱ فوق پایان می‌پذیرد.
هر گاه شرایط ماده مذکور ایفاء نگردد لیکن دولت ایران مواد هسته‌ای تحت حفاظت را در آن موقع غیر قابل استفاده تشخیص دهد دولت ایران و آژانس‌در مورد انجام اقدامات ایمنی مقتضی مشاوره خواهند نمود.
ب - حفاظت در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه بر حسب شرایط مندرج در ماده ۱۳ فوق پایان می‌پذیرد مشروط بر این که‌دولت ایران و آژانس تصویب نمایند این مواد هسته‌ای غیر قابل اصلاح است.
معافیت از اقدامات حفاظتی
ویرایشماده ۳۶ - طبق تقاضای دولت ایران آژانس مواد هسته‌ای را به شرح زیر از انجام اقدامات حفاظتی معاف خواهد نمود.
الف - مواد ویژه قابل انفجار هسته‌ای هنگامی که به مقادیر گرمی یا کمتر به عنوان عامل محرک در وسائل به کار رفته باشد.
ب - مواد هسته‌ای که در فعالیتهای غیر هسته‌ای طبق ماده ۱۳ فوق از آن استفاده شود در صورتی که چنین مواد هسته‌ای را بتوان به دست آورد - و
ج - پلوتونیوم با غلظت ایزوتوپی پلوتونیوم - ۲۳۸ متجاوز از ۸۰٪
ماده ۳۷ - طبق تقاضای دولت ایران آژانس مواد هسته‌ای را که در غیر این صورت مشمول حفاظت می‌بود از حفاظت معاف خواهد کرد مشروط بر این‌که کل مقدار مواد هسته‌ای که طبق این ماده در ایران معاف گردیده‌است هیچگاه از مقادیر زیر تجاوز ننماید:
الف - کلاً یک کیلوگرم از مواد قابل تجزیه که برای استخراج انرژی اتمی به کار می‌رود که ممکن است مشتمل یک یا بیشتر از مواد مذکوره زیر باشد:
- ۱ - پلوتونیوم.
- ۲ - اورانیوم با غلظت ۲٪ (۲۰٪) و بیشتر.
مقدار آن عبارت خواهد بود از حاصل ضرب وزن در غلظت آن.
- ۳ - اورانیوم با غلظت کمتر از ۲٪ (۲۰٪) و بیشتر از اورانیوم طبیعی.
مقدار آن عبارت خواهد بود از حاصل ضرب وزن در ۵ برابر مربع غلظت آن.
ب - جمعاً ده متر یک تن اورانیزم طبیعی و اورانیوم آزاد شده با غلظت بیش از ۰٬۰۰۵٪ (۱۵٪)
ج - ۲۰ متر یک تن اورانیزم آزاد شده با غلظت ۰٬۰۰۵٪ (۱۵٪) یا کمتر – و
د - ۲۰ متر یک تن توریوم.
یا مقادیر بیشتری که ممکن است به وسیله هیأت مدیره تعیین شود.
ماده ۳۸ - در صورتی که قرار باشد مواد هسته‌ای معاف از حفاظت با مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه توأماً آماده گردد و یا در انبارنگهداری شود شرایطی برای اجراء مجدد حفاظت در مورد آنها تعیین خواهد گردید.
ترتیبات فرعی
ویرایشماده ۳۹ - دولت ایران و آژانس ترتیبات فرعی اتخاذ خواهند نمود که به طور مشروح تا حدودی که برای انجام مسئولیتهای آژانس تحت این موافقتنامه‌به نحو مؤثر و کافی ضروری باشد نحوه اجرای مقررات این موافقتنامه را مشخص خواهند کرد. ترتیبات فرعی مذکور ممکن است از طریق توافق بین‌دولت ایران و آژانس بدون ایجاد تغییر در موافقتنامه حاضر تمدید یا تغییر یابد.
ماده ۴۰ - ترتیبات فرعی همزمان با لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه و یا در اسرع وقت ممکن بعد از آن لازم‌الاجراء خواهد گردید. دولت ایران و آژانس‌حداکثر سعی خود را به کار خواهند برد تا ظرف ۹۰ روز از تاریخ لازم‌الاجرا شدن موافقتنامه حاضر این ترتیبات به مرحله اجرا درآید تمدید این مدت باتوافق بین دولت ایران و آژانس صورت خواهد گرفت. دولت ایران اطلاعات مورد احتیاج برای تکمیل ترتیبات فرعی را فوراً تهیه و در اختیار آژانس‌خواهد گذاشت. به محض لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه آژانس حق خواهد داشت اقدامات مشروحه در آن را در مورد مواد هسته‌ای مندرج در صورت‌موجودی طبق ماده ۴۱ حتی قبل از لازم‌الاجرا شدن ترتیبات فرعی به عمل آورد.
صورت موجودی
ویرایشماده ۴۱ - بر اساس گزارش اولیه مذکور در ماده ۶۲ آژانس یک صورت موجودی از کلیه مواد هسته‌ای موجود در ایران و مشمول حفاظت طبق این‌موافقتنامه قطع نظر از مبدأ آن تهیه خواهد نمود. و این صورت موجودی را بر اساس گزارشهای بعدی و نتیجه اقدامات بازرسی نگهداری خواهد کرد. نسخ صورت موجودی در فواصل مختلف برای تصویب در اختیار دولت ایران قرار خواهد گرفت.
اطلاعات نمونه‌ای
ویرایشمقررات عمومی:
ماده ۴۲ - طبق ماده ۸ فوق اطلاعات نمونه‌ای در مورد دستگاه‌های موجود طی مذاکرات مربوط به ترتیبات فرعی برای آژانس تهیه خواهد شد - حدودزمانی برای تهیه این اطلاعات در مورد دستگاه‌های جدید در ترتیبات فرعی تعیین خواهد گردید و چنین اطلاعاتی هر چه زودتر قبل از ورود موادهسته‌ای به یک دستگاه تهیه خواهد شد.
ماده ۴۳ - اطلاعات خاص که باید برای آژانس تهیه شود در مورد هر دستگاهی شامل موارد زیر خواهد بود:
الف - مشخصات دستگاه یعنی طرز کار - منظور از آن ظرفیت اسمی و محل جغرافیایی آن و نام و آدرسی که در آنجا برای کار عادی از آن استفاده‌می‌شود.
ب - شرحی راجع به وضع کلی دستگاه حتی‌الامکان با توجه به فرم محل و مقدار مواد هسته‌ای و همچنین وضع کلی لوازم مهمی که از مواد هسته‌ای‌استفاده می‌کنند یا آن را تولید یا آماده می‌سازند.
ج - شرحی راجع به کیفیت دستگاه از لحاظ محاسبه و مراقبت مواد – و
د - شرحی راجع به روشهای موجود و پیشنهادی برای محاسبه و کنترل مواد اتمی با توجه مخصوص به مناطق توازن مواد که به وسیله کارکنان مربوطه‌بوجود آمده - اندازه‌گیری مقدار مواد و روشهای تهیه صورت موجودی فیزیکی.
ماده ۴۴ - اطلاعات دیگری نیز در مورد حفاظت هر دستگاه برای آژانس فراهم خواهد گردید مخصوصاً در مورد مسئولیت سازمانی محاسبه و کنترل‌مواد دولت ایران اطلاعات دیگری در مورد بهداشت و ایمنی برای ملاحظه آژانس تهیه خواهد کرد که بازرسان از آن در مواجهه با دستگاه‌ها استفاده‌خواهند کرد.
ماده ۴۵ - اطلاعات نمونه‌ای در مورد تغییراتی که به منظورهای حفاظتی به وجود آمده برای بررسی در اختیار آژانس قرار خواهد گرفت. آژانس از هرگونه تغییری که طبق ماده ۴۴ فوق در اطلاعات مذکور به عمل آمده به موقع آگاه خواهد گردید تا هنگام لزوم در مورد اقدامات حفاظتی - تعدیل به عمل‌آورد.
منظور از بررسی اطلاعات نمونه‌ای
ویرایشماده ۴۶ - اطلاعات نمونه‌ای که برای آژانس تهیه گردیده برای مقاصد زیر به کار می‌رود:
الف - مشخص نمودن کیفیت دستگاه‌ها و مواد هسته‌ای با شرح کافی در مورد حفاظت مواد هسته‌ای به منظور ایجاد تسهیل در امر تحقیق و رسیدگی.
ب - تعیین مناطق توازن مواد که از آن در محاسبات آژانس استفاده می‌شود و انتخاب نقاط سوق‌الجیشی که نقاط حساس اندازه‌گیری هستند و برای‌تعیین مقدار و موجودی مواد هسته‌ای به کار خواهند رفت. در تعیین چنین حد توازن مواد آژانس ضمناً از مقیاسهای زیر استفاده خواهد کرد:
- ۱ - اندازه منطقه توازن مواد بستگی به درجه صحت و دقت توازن مواد دارد.
- ۲ - در تعیین منطقه توازن مواد از هر فرصتی برای کنترل و مراقبت استفاده خواهد شد تا از کامل بودن نحوه اندازه‌گیری مقدار مواد اطمینان حاصل‌گردد و بدین وسیله اجراء حفاظت آسان گردد و فعالیتهای اندازه‌گیری در نقاط حساس اندازه‌گیری متمرکز شود.
- ۳ - تعداد منطقه توازن مواد که در استفاده یک دستگاه یا در محلهای جداگانه‌ای هستند ممکن است در یک توازن مواد به صورت یک جا درآیند تا درصورتی که آژانس تشخیص دهد که با مقاصد تحقیقی آن مطابقت دارد برای محاسبات آژانس از آن استفاده به عمل آید.
- ۴ - ممکن است بر حسب تقاضای دولت ایران یک منطقه توازن مواد مخصوص برای اقدامی مربوط به اطلاعات بازرگانی متغیر به وجود آید.
ج - به منظور تنظیم وقت و ایجاد روشهایی برای تهیه صورت موجودی فیزیکی مواد هسته‌ای برای محاسبات آژانس.
د - به منظور تهیه سوابق و گزارشات مورد نیاز و تعیین روشهای سنجش و ارزیابی سوابق.
ه - تهیه لوازم تعیین روشهایی برای رسیدگی و تحقیق در مورد مقدار و سنجش مواد هسته‌ای – و
و - انتخاب روشهای مقتضی برای مراقبت و نگهداری و نقاط سوق‌الجیشی که در آن این روشها و فنون بایستی اجرا گردد.
نتایج بررسی اطلاعات خاص در ترتیبات فرعی درج خواهد گردید.
بررسی مجدد اطلاعات نمونه‌ای
ویرایشماده ۴۷ - اطلاعات نمونه‌ای از لحاظ تغییر در شرایط عمل - پیشرفت در فن حفاظت یا تجربه در اجراء روشهای تحقیقی برای اصلاح اقدامی که آژانس‌طبق ماده ۴۶ فوق به عمل آورده‌است مورد آزمایش مجدد قرار خواهد گرفت.
تحقیق در مورد اطلاعات نمونه‌ای
ویرایشماده ۴۸ - آژانس با همکاری (دولت ایران) ممکن است بازرسانی اعزام دارد که در مورد اطلاعات نمونه‌ای که طبق مواد ۴۲ تا ۴۵ فوق برای مقاصدمشروحه در ماده ۴۶ فوق در اختیار آژانس قرار گرفته تحقیق نمایند.
اطلاعات در مورد مواد هسته‌ای خارج از دستگاه‌ها
ویرایشماده ۴۹ - اطلاعات زیر هنگامی که مقرر گردد مواد هسته‌ای در خارج از کشور دستگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد برای آژانس تهیه خواهد شد.
الف - شرح کلی در مورد استفاده از مواد هسته‌ای - محل جغرافیایی آن و نام و نشانی استفاده‌کننده برای مقاصد عادی تجارتی – و
ب - شرح کلی راجع به روشهای موجود و پیشنهادی برای کنترل و محاسبه مواد هسته‌ای شامل مسئولیت سازمانی محاسبه و کنترل مواد.
آژانس طبق ماده حاضر به موقع از هر گونه تغییری که در اطلاعات تهیه شده برای آن به عمل آمده آگاه خواهد گردید.
ماده ۵۰ - اطلاعات تهیه شده برای آژانس طبق ماده ۴۹ فوق ممکن است تا حدودی مربوط برای مقاصد مندرج در بندهای (ب) و (ه) ماده ۴۶ فوق‌مورد استفاده قرار گیرد.
سیستم مربوط به سوابق
ویرایشمقررات عمومی:
ماده ۵۱ - در ایجاد یک سیستم ملی کنترل مواد که در ماده ۷ فوق به آن اشاره شد دولت ایران ترتیبی اتخاذ خواهد داد که در مورد هر منطقه توازن موادسوابقی نگهداری شود - شرح این سوابق در ترتیبات فرعی درج خواهد گردید.
ماده ۵۲ - دولت ایران ترتیباتی برای تسهیل در امر بررسی سوابق به وسیله بازرسان مخصوصاً در صورتی که سوابق به زبانهای انگلیسی - فرانسه‌روسی یا اسپانیولی نگهداری نشود اتخاذ خواهد نمود.
ماده ۵۳ - سوابق حداقل برای مدت پنج سال نگهداری خواهد شد.
ماده ۵۴ - سوابق مشتمل خواهد بود بر:
الف - سوابق محاسبه کلیه مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه.
ب - سوابق عمل دستگاه‌های حاوی این گونه مواد هسته‌ای.
ماده ۵۵ - سیستم اندازه‌گیری که سوابق مورد استفاده برای تهیه گزارشات بر اساس آن نگهداری می‌شود یا مطابق آخرین استانداردهای بین‌المللی است‌و یا از لحاظ کیفیت معادل چنین استانداردهایی است.
سوابق مربوط به محاسبات
ویرایشماده ۵۶ - سوابق مربوط به محاسبات در مورد هر منطقه توازن مواد حاوی مواد زیر می‌باشد:
الف - کلیه تغییرات موجودی به نحوی که تعیین صورت ذخیره را در هر موقع امکان‌پذیر سازد.
ب - کلیه نتایج مربوط به اندازه‌گیری‌ها که برای تعیین اصل موجودی مورد استفاده قرار می‌گیرد – و
ج - کلیه تعدیلات و اصلاحات که نسبت به تغییرات موجودی - موجودی ذخیره و صورت موجودیهای فیزیکی به عمل آمده‌است.
ماده ۵۷ - سوابق کلیه تغییرات صورت موجودی و صورت موجودیهای فیزیکی در مورد هر دسته از مواد هسته‌ای حاوی مشخصات مواد - اطلاعات‌مربوط به دسته‌های مختلف مواد و اطلاعات مربوط به منبع آنها می‌باشد. این سوابق اورانیوم توریوم و پلوتونیوم را به طور جداگانه در هر دسته از موادهسته‌ای محاسبه خواهد کرد. در مورد هر تغییر موجودی تاریخ تغییر موجودی و در صورت اقتضاء منطقه توازن مواد فرستنده و منطقه توازن مواددریافت‌کننده مشخص خواهد شد.
سوابق عمل
ویرایشماده ۵۸ - سوابق عمل به صورت مناسب در مورد هر منطقه توازن مواد مشتمل بر موارد زیر خواهد بود:
الف - آن دسته از اطلاعات مربوط به عملیات که برای تغییر مقدار و ترکیب مواد هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب - اطلاعاتی که از اندازه مخازن و وسائل - نمونه‌گیری و تجزیه و تحلیل روشهای کنترل و تشخیص و تخمین اشتباهات اتفاقی و منظم به دست‌می‌آید.
ج - شرحی درباره توالی اقدامات انجام شده برای تهیه یک صورت اصل موجودی به منظور حصول اطمینان از صحت آن.
د - شرحی در مورد اقدامات انجام شده به منظور حصول اطمینان از علت و اهمیت هر گونه خسارت احتمالی اتفاقی و پیش‌بینی نشده.
سیستم گزارشها
ویرایشکلیات
ماده ۵۹ - دولت ایران گزارشهایی طبق آن چه در مواد ۶۰ تا ۶۹ زیر مشروح است در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه در اختیارآژانس خواهد گذاشت.
ماده ۶۰ - گزارشها به زبانهای انگلیسی - فرانسه - روسی یا اسپانیولی تهیه خواهد شد مگر این که در ترتیبات فرعی ترتیب دیگری تعیین شده باشد.
ماده ۶۱ - گزارشها بر اساس سوابقی تهیه خواهد شد که طبق مواد ۵۱ تا ۵۸ فوق نگهداری می‌شود و به نحو مقتضی مشتمل بر گزارش مربوط به‌محاسبات و گزارشهای خاص خواهد بود.
گزارشهای مربوط به محاسبات
ویرایشماده ۶۲ - یک گزارش اولیه در مورد کلیه مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه برای آژانس تهیه خواهد گردید. گزارش اولیه ظرف ۳۰ روزاز تاریخ آخرین روز ماه تقویمی که در آن موافقت حاضر لازم‌الاجراء می‌گردد. از طرف دولت ایران برای آژانس ارسال خواهد گردید و وضعیت را ازآخرین روز آن ماه منعکس خواهد نمود.
ماده ۶۳ - دولت ایران گزارشهای محاسبه‌ای زیر را در مورد هر منطقه توازن مواد برای آژانس تهیه خواهد کرد:
الف - گزارشهای مربوط به تغییر موجودی نمودار کلیه تغییرات در موجودی مواد هسته‌ای است گزارشها هر چه زودتر در هر صورت ظرف ۳۰ روز ازپایان ماهی که در آن تغییرات در موجودی رخ داده‌است ارسال خواهد گردید - و
ب - گزارشهای مربوط به توازن مواد نمودار توازن مواد موجود در یک منطقه توازن مواد طبق صورت اصل موجودی مواد هسته‌ای می‌باشد. گزارشهاهر چه زودتر و در هر صورت ظرف ۳۰ روز از تهیه صورت اصل موجودی ارسال خواهد گردید. گزارشها بر اساس اطلاعاتی خواهد بود که در تاریخ‌گزارش موجود بوده‌است و ممکن است بعداً در تاریخ دیگری در صورت لزوم اصلاح گردد.
ماده ۶۴ - گزارشهای مربوط به تغییر موجودی مشخصات و اطلاعات مربوط به هر دسته از مواد هسته‌ای - تاریخ تغییر موجودی و در صورت اقتضاءمنطقه توازن مواد مبدأ و منطقه توازن مواد دریافت‌کننده را تعیین خواهد کرد. این گزارشها با یادداشتهای کوتاه همراه خواهد بود.
الف - شرح تغییرات موجودی بر اساس اطلاعات مربوط به کار که جزو سوابق عمل می‌باشد طبق ماده ۵۸ (الف) فوق - و
ب - شرح برنامه کار پیش‌بینی شده مخصوصاً تهیه یک صورت اصل موجودی طبق آن چه که در ترتیبات فرعی تعیین گردیده‌است.
ماده ۶۵ - دولت هر گونه تغییر - تعدیل یا اصلاحی را که در موجودی در فواصل مختلف در یک صورت یک جا یا به طور جداگانه گزارش خواهد داد. تغییرات موجودی بر حسب دسته‌های مواد هسته‌ای گزارش داده خواهد شد همان طوری که در ترتیبات فرعی تعیین شده تغییرات جزئی در موجودی‌مواد هسته‌ای مانند انتقال نمونه‌های تجزیه‌ای ممکن است به طور یک جا به عنوان یک تغییر موجودی گزارش داده شود.
ماده ۶۶ - آژانس هر شش ماه یک بار صورتهایی از موجودی ذخیره مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه در مورد منطقه توازن مواد براساس گزارشهای تغییر موجودی و مدت آن برای دولت ایران تهیه خواهد نمود.
ماده ۶۷ - گزارشهای مربوط به توازن مواد شامل موارد زیر است مگر این که دولت ایران و آژانس با موافقت یکدیگر ترتیب دیگر اتخاذ نمایند:
الف - شروع اصل موجودی.
ب - تغییرات موجودی (ابتدا افزایشها سپس کاهشها).
ج - پایان موجودی ذخیره.
د - اختلافات فرستنده - گیرنده.
ه - تعدیل موجودی ذخیره
و - پایان اصل موجودی – و
ز - مواد محاسبه نشده.
صورتی از اصل موجودی که در آن کلیه دسته‌های مختلف مواد به طور جداگانه تعیین گردیده‌است و مشخصات مواد و اطلاعات مربوط به هر دسته‌تعیین شده‌است ضمیمه هر گزارش مربوط به توازن مواد خواهد بود.
گزارشهای ویژه
ویرایشماده ۶۸ - دولت ایران در مورد زیر بدون تأخیر گزارش ویژه‌ای تهیه خواهد نمود:
الف - در صورتی که هر گونه واقعه یا وضعیت غیر عادی باعث شود که دولت ایران معتقد گردد مواد هسته‌ای در حال حاضر یا در گذشته مفقود گردیده‌که از حدودی برای مصرف آن در ترتیبات فرعی تعیین شده تجاوز نموده‌است یا
ب - در صورتی که نگهداری و مراقبت و به طور غیرمنتظره‌ای از آنچه در ترتیبات فرعی تعیین شده تا حدی تغییر کرده باشد که انتقال غیر مجاز موادهسته‌ای امکان‌پذیر شده باشد.
تفصیل و وضوح گزارشها
ویرایشماده ۶۹ - طبق تقاضای آژانس دولت ایران در مورد هر گزارشی تا آن جا که به حفاظت مربوط است شرح و توضیح مفصل خواهد داد.
بازرسی
ویرایش
کلیات
ماده ۷۰ - آژانس حق دارد طبق مواد ۷۱ تا ۸۴ زیر بررسیهایی به عمل آورد:
منظور از بازرسی
ویرایشماده ۷۱ - آژانس ممکن است بازرسیهای ویژه به عمل آورد تا:
- - الف - درباره اطلاعات مندرج در گزارش اولیه در مورد مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه تحقیق نماید.
- - ب - تغییراتی را که از تاریخ گزارش اولیه در وضعیت رخ داده مشخص نموده و درباره آنها تحقیق نماید.
- - ج - مقدار و ترکیب مواد هسته‌ای را طبق مواد ۹۴ و ۹۷ زیر قبل از انتقال آن از ایران یا هنگام انتقال آن به ایران تعیین و در صورت امکان درباره آن‌تحقیق به عمل آورد.
ماده ۷۲ - آژانس ممکن است بازرسیهای عادی به عمل آورد تا:
- - الف - در مورد تطبیق گزارشات یا سوابق تحقیق نماید.
- - ب - در مورد محل - مشخصات - مقدار و ترکیب کلیه مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه تحقیق نماید - و
- - ج - در مورد اطلاعات مربوط به علل احتمالی عدم محاسبه مواد اختلافات فرستنده، گیرنده و موارد غیر مسلم در موجودی ذخیره تحقیق نماید.
ماده ۷۳ - آژانس ممکن است طبق اقدامات مذکور در ماده ۷۸ زیر بازرسیهای مخصوص به عمل آورد:
- - الف - به منظور تحقیق در مورد اطلاعات مندرج در گزارشهای ویژه یا -
- - ب - در صورتی که آژانس تشخیص دهد که اطلاعات تهیه شده به وسیله دولت ایران شامل توضیحات دولت ایران و اطلاعات حاصل از بازرسیهای‌عادی برای انجام مسئولیتهای آژانس طبق این موافقتنامه کافی نیست.
بازرسی موقعی مخصوص تلقی خواهد شد که به کوششهایی بیش از آنچه برای بازرسی معمولی طبق مواد ۷۹ تا ۸۳ زیر لازم است پایه اطلاعات یامحلهایی اضافه بر آنچه در ماده ۷۷ زیر برای بازرسیهای ویژه و عادی یا هر دو تعیین شده احتیاج داشته باشد.
حدود بازرسیها
ویرایش
ماده ۷۴ - برای مقاصد تعیین شده در مواد ۷۱ تا ۷۳ فوق آژانس ممکن است:
الف - سوابقی را که بر حسب مواد ۵۱ تا ۵۸ فوق نگهداری می‌شود مورد بررسی قرار دهد.
ب - کلیه مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه را مستقلاً اندازه‌گیری نماید.
ج - در مورد کار و اندازه‌های کالیبری دستگاه‌ها و سایر لوازم مخصوص اندازه‌گیری و کنترل تحقیق به عمل آورد.
د - اقدامات لازم را برای مراقبت و نگهداری به عمل آورد.
ه - از سایر روشهای معقول که از لحاظ فنی امکان‌پذیر تشخیص داده شده استفاده به عمل آورد.
ماده ۷۵ - به آژانس در محدوده ماده ۷۴ فوق اختیار داده خواهد شد تا:
الف - ملاحظه نماید که در نقاط حساس اندازه‌گیری نمونه‌هایی طبق روشهای نمونه‌گیری برای محاسبه توازن مواد تهیه گردد و طرز عمل و تجزیه این‌نمونه‌ها را ملاحظه نموده آنها را در دو نسخه نگهداری نماید.
ب - ملاحظه نماید که اندازه‌گیری مواد هسته‌ای در نقاط حساس اندازه‌گیری نمودار توازن مواد باشد و اندازه‌های (کالیبری) دستگاه‌ها و سایر لوازم به‌کار رود - و ج - سایر اندازه‌های دستگاه‌ها تعیین گردد.
د - ترتیبی دهد که از وسایل خود برای اندازه‌گیری مستقل و مراقبت استفاده کند و در صورت توافق در این مورد و ذکر آن در ترتیبات فرعی ترتیب‌نصب چنین مسائلی داده شود.
ه - از مهره‌ها و علامات مشخصه خود در صورت توافق در این مورد و ذکر آن ترتیبات فرعی برای مراقبت استفاده نماید - و
و - ترتیباتی با دولت ایران در مورد ارسال نمونه‌های تهیه شده برای استفاده آژانس اتخاذ نماید.
حدود دسترسی برای بازرسی
ویرایشماده ۷۶ - الف - برای مقاصد مذکور در بندهای الف و ب ماده ۷۴ فوق و در ماده ۷۱ (الف) و تا زمانی که نقاط سوق‌الجیشی در ترتیبات فرعی تعیین‌گردد بازرسان آژانس به هر محلی که گزارش اولیه یا بازرسیهای انجام شده دلالت بر وجود مواد هسته‌ای در آن بنمایند دسترسی خواهند داشت.
ب - برای انجام مقاصد مذکور در بند ج ماده ۷۱ بازرسان به کلیه نواحی که طبق ماده ۹۲ (د) (۳) و ماده ۹۵ (د) (۳) اطلاع آژانس رسانیده شوددسترسی خواهد داشت.
ج - برای انجام مقاصد مذکور در ماده ۷۲ فوق بازرسان فقط به نقاط سوق‌الجیشی تعیین شده در ترتیبات فرعی و سوابقی که طبق مواد فوق نگهداری‌می‌شود دسترسی خواهند داشت.
د - چنانچه دولت ایران به این نتیجه برسد که رسیدگی به یک وضعیت غیر عادی احتیاج دارد به حدود دسترسی وسیعتری برای آژانس دارد - دولت‌ایران و آژانس بلافاصله ترتیباتی برای اعطاء اختیار به آژانس برای انجام مسئولیتهای حفاظتی آن با توجه به حدود مذکور اتخاذ خواهند نمود. دبیر کل‌این قبیل ترتیبات را به هیأت اطلاع خواهد داد.
ماده ۷۷ - در مراحلی که ممکن است منتهی به بازرسیهای مخصوص برای مقاصد تعیین شده در ماده ۷۳ فوق شود - دولت ایران و آژانس بی‌درنگ بایکدیگر مذاکره خواهند نمود. در نتیجه چنین مذاکراتی آژانس ممکن است:
الف - بازرسیهایی علاوه بر بازرسیهای عادی طبق مواد ۸۳ - ۷۹ زیر به عمل آورد – و
ب - با موافقت دولت ایران به اطلاعات یا محلهای بیشتری از آن چه در ماده ۷۷ فوق تعیین شده دسترسی یابد. هر گونه عدم توافق در این مورد طبق‌مواد ۲۱ و ۲۲ فوق برطرف خواهد شد. در صورتی که اقدام از طرف دولت ایران لازم و فوری تشخیص داده شود ماده ۱۸ فوق اجراء خواهد گردید.
سرعت و شدت بازرسیهای معمولی
ویرایشماده ۷۸ - آژانس تعداد - شدت و مدت بازرسیهای عادی را با حداکثر استفاده از وقت و اجراء اقدامات حفاظتی مندرج در این موافقتنامه به نحو مؤثربه حداقل ممکن خواهد رسانید و از منابع بازرسی تحت اختیار خود بهترین و اقتصادی‌ترین استفاده را به عمل خواهد آورد.
ماده ۷۹ - آژانس ممکن است هر سال یک بازرسی عادی در مورد دستگاه‌ها و مناطق توازن مواد خارج از دستگاه‌ها با محتوی یا تولید سالانه (هر کدام‌مهمتر باشد) از مواد هسته‌ای به مقدار حداکثر ۵ کیلوگرم مؤثر به عمل آورد.
ماده ۸۰ - تعداد - شدت - مدت - تنظیم وقت و روش بازرسیهای عادی در مورد دستگاه‌هایی که با محتوی یا تولید سالانه بیش از ۵ کیلوگرم مؤثرمواد هسته‌ای بایستی بر این اساس تعیین گردد که در مراحلی که حداکثر بازرسی لازم است نحوه بازرسی شدیدتر از میزان لازم و کافی برای اطلاع دائم‌از مقدار و موجودی مواد هسته‌ای نشود حداکثر بازرسی عادی در مورد چنین دستگاه‌هایی به ترتیب زیر تعیین می‌گردد:
الف - برای راکتورها و تأسیسات انباری مهر شده حداکثر کل بازرسی عادی سالانه (۶). (۱) مرد و در سال تعیین شده.
ب - در مورد وسائلی غیر از راکتورها یا تأسیسات انباری مهر شده حاوی پلوتونیوم یا اورانیوم با غلظت متجاوز از ۵٪ حداکثر بازرسی عادی سالانه‌معادل X ۳۰ مرد - در روز می‌باشد که عبارت است از موجودی یا تولید سالانه مواد هسته‌ای (هر کدام بیشتر باشد) به صورت کیلوگرمهای مؤثر حداکثربازرسی تعیین شده در مورد هر یک از چنین وسائلی کمتر از ۱٫۵ مرد در سال نخواهد بود.
ج - در مورد هر یک از وسائلی که در بندهای (الف) یا (ب) فوق به آن اشاره نشده حداکثر بازرسیهای عادی سالانه یک سوم مرد - در سال بازرسی به‌علاوه ۰٫۴ Ex مرد - در روز بازرسی خواهد بود که در آن E عبارت است از موجودی با تولید سالانه مواد اتمی (هر کدام بیشتر باشد) به صورت‌کیلوگرمهای مؤثر.
دولت ایران و آژانس ممکن است توافق نمایند ارقام حداکثر بازرسی تعیین شده در ماده حاضر را در صورتی که هیأت مدیره مقتضی بداند تغییر دهند.
ماده ۸۱ - طبق مواد ۷۸ تا ۸۹ فوق مقیاسی که قرار است برای تعیین تعداد شدت - مدت - تنظیم وقت و روش بازرسیهای عادی در مورد هر یک ازدستگاه‌ها از آن استفاده شود شامل موارد زیر خواهد بود:
الف - فرم مواد هسته‌ای مخصوصاً این که مواد هسته‌ای به صورت یک جا یا اقلام جداگانه باشد. ترکیب شیمیایی آن و در مورد اورانیوم غلظت و میزان‌قابلیت دسترسی به آن.
ب - میزان سودمندی سیستم محاسبه و کنترل ایران.
شامل حدودی که کارکنان دستگاه‌ها در انجام وظیفه‌شان مشمول سیستم محاسبه و کنترل ایران نمی‌باشند. حدودی که اقدامات تعیین شده در ماده ۳۲ فوق به وسیله دولت ایران انجام گردیده میزان سرعت در تهیه گزارشها برای آژانس تطابق آنها با تحقیقات جداگانه آژانس و مقدار و صحت موادمحاسبه‌نشده طبق رسیدگی آژانس.
ج - مشخصات سوخت مواد هسته‌ای در ایران.
مخصوصاً تعداد و انواع دستگاه‌های محتوی مواد هسته‌ای مشمول حفاظت مشخصات چنین وسائلی از لحاظ حفاظت مخصوصاً در مورد مراقبت‌حدودی که تخصیص چنین وسایلی موجب تسهیل در امر تحقیق در مورد مقدار و موجودی مواد هسته‌ای می‌گردد و حدود ارتباط اطلاعات از مناطق‌توازن مواد مختلف به یکدیگر.
د - همبستگی متقابل بین‌المللی.
مخصوصاً مقدار مواد هسته‌ای که برای استفاده یا آماده‌شدن از ممالک دیگر وارد یا به ممالک دیگر صادر می‌گردد. هر گونه فعالیت تحقیقی از طرف‌آژانس و حدود ارتباط فعالیتهای هسته‌ای ایران با فعالیتهای هسته‌ای سایر ممالک – و
ه - پیشرفتهای فنی در زمینه حفاظت شامل استفاده از تکنیکهای آماری و نمونه‌برداری متناوب در اندازه‌گیری مواد هسته‌ای.
ماده ۸۲ - در صورتی که دولت ایران تشخیص دهد که فعالیتهای بازرسی به علت تمرکز نامتناسب روی وسایل به خصوصی به هدر می‌رود دولت ایران‌و آژانس با یکدیگر مشورت خواهند نمود.
اعلام بازرسی
ویرایشماده ۸۳ - قبل از ورود بازرسان به مراکز دستگاه‌ها یا مناطق توازن مواد در خارج از مرکز دستگاه‌ها آژانس به دولت ایران به ترتیب زیر اعلام قبلی‌خواهد نمود:
الف - در مورد بازرسیهای ویژه طبق بند ج ماده ۷۱ فوق حداقل ۲۴ ساعت قبل و در مورد آن دسته از بازرسیها که طبق بندهای الف - ب ماده ۷۱ فوق‌انجام می‌گیرد و همچنین فعالیتهای بازرسی مذکور در ماده ۴۸ فوق حداقل یک هفته قبل.
ب - در مورد بازرسیهای مخصوص طبق ماده ۷۳ فوق در اسرع وقت ممکن پس از انجام مشاوره بین دولت ایران و آژانس طبق ماده ۷۷ تفاهم حاصل‌است که اعلام ورود معمولاً جزئی از موضوع مشاوره خواهد بود.
ج - در بازرسیهای عادی طبق ماده ۷۳ فوق حداقل ۲۴ ساعت قبل در مورد دستگاه‌های مذکور در بند ب ماده ۸۰ فوق و تأسیسات انباری مهر شده‌محتوی پلوتونیوم یا اورانیوم با غلظت بیش از ۵٪ و در کلیه موارد دیگر یک هفته قبل.
اعلامهای مذکور حاوی نام بازرسان و ذکر دستگاه‌ها و مناطق توازن خارج از مرکز - دستگاه‌هایی که بایستی مورد بازدید قرار گیرد و مدت بازدیدخواهد بود.
در صورتی که قرار باشد بازرسان از خارج به ایران وارد شوند آژانس همچنین دولت ایران را از محل و موقع ورود آنها آگاه خواهد نمود.
ماده ۸۴ - با وجود شرایط ماده ۸۳ فوق آژانس می‌تواند قسمتی از بازرسیهای عادی را طبق ماده ۸۰ فوق و طبق اصل نمونه‌گیری غیر منظم به عنوان‌یک اقدام تکمیل و بدون اعلام قبلی انجام دهد. آژانس هر بار برنامه‌ای را که طبق بند ب ماده ۶۴ فوق به وسیله دولت ایران تهیه شده هنگام انجام هرگونه بازرسی بدون اعلام قبلی مورد توجه کامل قرار خواهد داد.
به علاوه هر گاه برای آژانس عملی بوده یا بر اساس برنامه اجرایی باشد آژانس دولت ایران را در فواصل مختلف از برنامه کلی بازرسیهای اعلام شده واعلام‌نشده خود مطلع خواهد نمود.
و پس از پیش‌بینی لازم در مورد بازرسی مدت این برنامه‌ها را به طور کلی تعیین خواهد کرد. در اجراء هر گونه بازرسی اعلام‌نشده آژانس حداکثر سعی‌خود را به کار خواهد برد تا از اشکالات اساسی کارکنان دستگاه‌ها و دولت ایران با توجه به شرایط مذکور در ماده ۴۴ فوق و ماده ۸۹ زیر بکاهد.
به همین ترتیب دولت ایران حداکثر سعی خود را برای تسهیل کار بازرسان به کار خواهد برد.
انتخاب بازرسان
ویرایشبرای انتخاب بازرسان از روشهای زیر استفاده خواهد شد:
ماده ۸۵ - الف - دبیر کل، نام - شرایط - ملیت - درجه و سایر مشخصات هر مأمور آژانس را برای انتخاب به عنوان بازرسی (در ایران) پیشنهادمی‌نماید کتباً به دولت ایران اطلاع خواهد داد.
ب - دولت ایران ظرف ۳۰ روز از دریافت چنین پیشنهادی موافقت یا مخالفت خود را به دبیر کل اطلاع خواهد داد.
ج - دبیر کل ممکن است هر مأموری را که دولت ایران با انتخاب او موافقت نموده به عنوان یکی از بازرسان در ایران انتخاب نماید و این انتخاب را به‌دولت ایران اطلاع خواهد داد.
د - مدیر کل طبق تقاضای دولت ایران رأساً دولت ایران را بلافاصله از انصراف از انتخاب یکی از مأمورین به عنوان بازرس در ایران مطلع خواهد نمودبه هر حال در مورد بازرسان مورد نیاز طبق ماده ۴۸ فوق و به منظور انجام بازرسیهای ویژه طبق ماده ۷۱ الف و ب انتخاب در صورت امکان ظرف ۳۰روز از لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه انجام خواهد گرفت. در صورتی که چنین انتخابی ظرف این مدت محدود غیر ممکن به نظر برسد بازرسان به طورموقت انتخاب خواهند شد.
ماده ۸۶ - در صورت لزوم دولت ایران هر چه زودتر نسبت به صدور یا تجدید روادید لازم در مورد هر بازرس اقدام خواهد کرد.
راهنمایی و بازدید بازرسان
ویرایشماده ۸۷ - بازرسان ضمن اجرای وظایف خود طبق ماده ۴۸ و مواد ۷۱ تا ۷۵ فوق فعالیتهای خود را به نحوی انجام خواهند داد که در ساختمان و کاردستگاه‌ها توقف یا تأخیری به وجود نیاید و یا امنیت آنها مختل نگردد مخصوصاً بازرسان خود شخصاً با دستگاه‌ها کار نخواهند کرد و به کارکنان یک‌دستگاه در انجام هیچ کاری دستور نخواهند داد. در صورتی که بازرسان تشخیص دهند که طبق ماده ۷۴ و ۷۵ فوق بایستی در یک دستگاه کارهای‌بخصوصی توسط کارکنان انجام گیرد تقاضایی در این مورد تسلیم خواهند کرد.
ماده ۸۸ - در صورتی که بازرسان به خدماتی در ایران از جمله استفاده از لوازم برای انجام بازرسی احتیاج داشته باشند دولت ایران تسهیلاتی برای‌دسترسی بازرسان به این قبیل خدمات فراهم خواهد آورد.
ماده ۸۹ - دولت ایران حق دارد ترتیبی دهد که بازرسان طی انجام امور بازرسی خود به وسیله نمایندگان دولت ایران همراهی شوند مشروط بر این که‌این امر موجب تأخیر در کار بازرسان نگردد و آنها را از انجام وظایفشان باز ندارد.
گزارشهایی درباره فعالیتهای تحقیقی آژانس
ویرایشماده ۹۰ - آژانس دولت ایران را از موارد زیر مطلع خواهد نمود:
الف - نتایج بازرسیها در فواصل مختلف به منظور درج در ترتیبات فرعی.
ب - نتایجی که از فعالیتهای تحقیقی خود در ایران گرفته مخصوصاً به وسیله گزارشاتی در مورد هر منطقه توازن مواد که بلافاصله پس از تهیه یک‌صورت موجودی فیزیکی و تحقیق در مورد آن به وسیله آژانس و روشن شدن توازن مواد تهیه خواهد شد.
انتقالات بین‌المللی
ویرایشکلیات
ماده ۹۱ - مواد هسته‌ای مشمول یا نیازمند حفاظت طبق این موافقتنامه که به طور بین‌المللی برای مقاصد مذکور در این موافقتنامه انتقال یافته به شرح‌زیر تحت مسئولیت دولت ایران تلقی خواهد گردید:
الف - در مورد ورود به ایران از زمانی که چنین مسئولیتی دیگر به عهده کشور صادرکننده نیست یعنی حداکثر تا زمانی که مواد به مقصد می‌رسد.
ب - در صورت صدور از ایران تا زمانی که دولت دریافت‌کننده چنین مسئولیتی را به عهده می‌گیرد یعنی حداکثر تا زمانی که مواد به مقصد می‌رسد.
دولتهای مربوطه طبق ترتیبات مناسب نقطه‌ای را که در آن مسئولیت انتقال می‌یابد تعیین خواهد نمود. نه ایران و نه هیچ دولت دیگری چنین مسئولیتی‌را در قبال مواد هسته‌ای صرفاً به دلیل این که این مواد در حال عبور به طرف یا از طرف سرزمین آن دولت می‌باشد یا در یک کشتی زیر پرچم آن دولت ویا با هواپیمای آن دولت حمل می‌شود ندارد.
انتقالات به خارج از ایران
ویرایشماده ۹۲ -
الف - دولت ایران هر گونه تصمیم مبنی بر انتقال مواد هسته‌ای مشمول حفاظت طبق این موافقتنامه را به خارج از ایران در صورتی که‌محموله از یک کیلوگرم مؤثر تجاوز نماید یا در صورتی که ظرف سه ماه قرار باشد محموله‌های مختلف جداگانه به همان کشور ارسال گردد که هر کدام‌کمتر از یک کیلوگرم مؤثر لکن در مجموع از یک کیلوگرم مؤثر تجاوز نماید به آژانس اعلام خواهند نمود.
ب - چنین اعلامیه‌هایی پس از خاتمه ترتیبات مربوط به انعقاد موافقتنامه و انتقال و به طور عادی حداقل دو هفته قبل از آماده شدن مواد هسته‌ای برای‌حمل به آژانس ارسال خواهد شد.
ج - دولت ایران و آژانس ممکن است در مورد روشهای مختلف اعلام قبلی با یکدیگر توافق نمایند.
د - اعلامیه موارد زیر را روشن خواهد نمود:
- ۱ - مشخصات و در صورت امکان مقدار و ترکیب مورد نظر مواد هسته‌ای که قرار است حمل گردد و منطقه توازن که مواد از آن جا حمل گردیده‌است.
- ۲ - کشور مقصد مواد هسته‌ای.
- ۳ - تاریخها و محلهایی که قرار است در آن مواد هسته‌ای برای حمل آماده گردد.
- ۴ - تاریخهای تقریبی ارسال و ورود مواد هسته‌ای.
- ۵ - نقطه‌ای که کشور دریافت‌کننده مسئولیت مواد هسته‌ای مشمول این موافقتنامه را در آن به عهده خواهد گرفت و تاریخ احتمالی وصول به آن نقطه.
ماده ۹۳ - اعلامیه‌ای که در ماده ۹۲ فوق به آن اشاره شد به ترتیبی خواهد بود که آژانس بتواند در صورت لزوم بازرسی ویژه و در صورت امکان در موردمقدار و ترکیب مواد هسته‌ای قبل از انتقال به خارج از ایران تحقیق به عمل آورد و در صورت تمایل آژانس و یا درخواست دولت ایران مواد هسته‌ای راهنگامی که برای حمل آماده می‌شود مهر نماید. به هر حال انتقال مواد هسته‌ای به هیچ وجه به موجب هیچ گونه اقدام یا تصمیمی که از طرف آژانس‌طبق چنین اعلامیه‌ای اتخاذ شود به تأخیر نخواهد افتاد.
ماده ۹۴ - در صورتی که مواد هسته‌ای در کشور دریافت‌کننده مشمول حفاظت آژانس نباشد دولت ایران ترتیبی خواهد داد تا آژانس ظرف سه ماه ازتاریخی که کشور دریافت‌کننده مسئولیت مواد هسته‌ای را از ایران به عهده می‌گیرد تأیید آن کشور را مبنی بر انتقال مواد دریافت دارد.
انتقالات به ایران
ویرایشماده ۹۵ - الف - دولت ایران آژانس را از هر گونه انتقال پیش‌بینی شده مواد هسته‌ای که طبق این موافقتنامه مشمول حفاظت می‌گردد در صورتی که‌محموله بیش از یک کیلوگرم مؤثر باشد یا در صورتی که قرار باشد ظرف مدت سه ماه محموله‌های جداگانه از همان دولت دریافت گردد که هر یک کمتراز یک کیلوگرم مؤثر وزن داشته لیکن در مجموع وزن آن از یک کیلوگرم مؤثر تجاوز نماید مطلع خواهد نمود.
ب - آژانس هر چه زودتر اعلام قبلی مبنی بر ورود مواد هسته‌ای پیش‌بینی شده و در هر حال حداکثر تا تاریخی که دولت ایران مسئولیت مواد هسته‌ای‌را به عهده می‌گیرد دریافت خواهد نمود.
ج - دولت ایران و آژانس ممکن است در مورد روشهای مختلفی برای اعلام قبلی توافق نمایند.
د - در اعلامیه موارد زیر ذکر خواهد گردید:
۱ - مشخصات و در صورت امکان مقدار و ترکیب مواد هسته‌ای پیش‌بینی شده.
۲ - دولت ایران مسئولیت مواد هسته‌ای مشمول این موافقتنامه را در چه نقطه‌ای از انتقال به عهده خواهد گرفت و تاریخ احتمالی وصول به آن نقطه -و
۳ - تاریخ ورود پیش‌بینی شده محل و تاریخی که قرار است مواد هسته‌ای از بسته‌بندی خارج گردد.
ماده ۹۶ - اعلامیه مذکور در ماده ۹۵ فوق بایستی به ترتیبی باشد که آژانس بتواند در صورت لزوم برای تشخیص و در صورت امکان تحقیق در موردمقدار و ترکیب مواد هسته‌ای هنگامی که محموله از بسته‌بندی خارج می‌گردد بازرسی ویژه به عمل آورد.
گزارشهای مخصوص
ویرایشماده ۹۷ - همان طور که در ماده ۶۸ فوق پیش‌بینی شده‌است در صورتی که هر گونه واقعه یا وضعیت غیر عادی باعث شود که دولت ایران معتقد گرددمواد هسته‌ای مفقود می‌گردد یا در گذشته مفقود شده - از جمله وقوع تأخیر زیاد در یک انتقال بین‌المللی - گزارش مخصوصی در این مورد تهیه خواهدنمود.
تعاریف
ویرایشماده ۹۸ - از لحاظ این موافقتنامه:
الف - تعدیل یعنی بررسی سابقه محاسبه یا گزارش مبنی بر اختلاف فرستنده - گیرنده یا مواد محاسبه نشده.
ب - تولید سالیانه از لحاظ مواد ۷۹ و ۸۰ فوق به مقدار مواد هسته‌ای که سالانه از یک دستگاه با یک ظرفیت اسمی خارج می‌شود اطلاق می‌گردد.
ج - دسته یعنی قسمتی از مواد هسته‌ای که در محاسبه به عنوان یک واحد و یا نقطه حساس اندازه‌گیری واحد مورد بررسی قرار می‌گیرد و ترکیب ومقدار آن به وسیله یک سری مختصات و اندازه‌های معین شده‌است. مواد هسته‌ای ممکن است یکی یا به صورت اقلام جداگانه باشد.
د - اطلاعات مربوط به دسته - یعنی وزن کل هر عنصر مواد هسته‌ای و در مورد پلوتونیوم و اورانیوم هر گاه مقتضی باشد ترکیب ایزوتوپی آنهاواحدهای محاسبه به قرار زیر خواهد بود:
الف - گرمهای پلوتونیوم.
ب - گرمهای کل اورانیوم و گرمهای اورانیوم - ۲۳۵ به علاوه اورانیوم ۲۳۳ در مورد اورانیومی که در این ایزوتوپها تغلیظ شده - و
ج - کیلوگرمهای توریوم - اورانیوم طبیعی یا اورانیوم آزاد شده برای گزارش وزن اقلام جداگانه در دسته قبل از روند شدن به نزدیک‌ترین رقم با یکدیگرجمع می‌شود.
د - موجودی ذخیره یک حد توازن مواد عبارت است از مقدار جبری آخرین اصل موجودی آن حد توازن مواد و کلیه تغییرات موجودی که از تاریخ‌تهیه صورت آن اصل موجودی رخ داده‌است.
ه - اصلاح یعنی بررسی سابقه یک محاسبه یا گزارش به منظور اصلاح یک اشتباه مشخص یا منعکس نمودن اندازه اصلاح شده مقداری که قبلاً درسابقه یا گزارش وارد گردیده بود هر اصلاحی باید نوع بررسی مربوطه را مشخص نماید.
و - کیلوگرم مؤثر یعنی یک واحد بخصوص که در حفاظت مواد هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقدار کیلوگرمهای مؤثر با تعیین موارد زیر به دست‌می‌آید:
الف - در مورد پلوتونیوم وزن آن به کیلوگرم.
ب - در مورد اورانیوم با غلظت ۱٪ (۱٪) و بیشتر - وزن آن به کیلوگرم ضربدر مربع غلیظ آن.
ج - در مورد اورانیوم با غلظت کمتر از ۱٪ و بیشتر از ۰٫۰۰۵٪ (۰٫۵٪) وزن آن به کیلوگرم ضربدر ۰٫۰۰۰۱ - و
د - در مورد اورانیوم آزاد شده با غلظت ۰٫۰۵٪ (۵٪) یا کمتر در مورد توریوم وزن آن به کیلوگرم ضربدر ۰٫۰۰۰۰۵ -
ه - غلظت یعنی نسبت جمع وزن ایزوتوپهای اورانیوم - ۲۳۳ و اورانیوم ۲۳۵ به کل اورانیوم مورد نظر.
و - دستگاه یعنی:
الف - یک راکتور - یک دستگاه حساس - یک کارخانه برای تبدیل - یک کارخانه برای آماده کردن مجدد - یک کارخانه جداکننده ایزوتوپ یا یک‌تأسیسات انباری جداگانه یا
ب - هر محلی که مواد اتمی معمولاً در آن به مقدار بیش از یک کیلوگرم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ج - تغییر موجودی یعنی افزایش یا کاهش مواد هسته‌ای در یک حد توازن مواد بر حسب دسته‌های مواد هسته‌ای چنین تغییری شامل یکی از مواد زیراست:
الف - افزایشها:
- ۱ - واردات.
- ۲ - دریافت محلی: دریافت از سایر حد توازن مواد. دریافت از یک فعالیت معاف از حفاظت (غیر صلح‌آمیز) یا دریافتهایی در آغاز عملیات حفاظت.
- ۳ - تولیدات هسته‌ای: تولید مواد قابل تجزیه که برای استخراج انرژی هسته‌ای به کار می‌رود در یک راکتور - و
- ۴ - رفع معافیتها.
اجرای مجدد اقدامات حفاظتی در مورد مواد هسته‌ای که قبلاً به علت مقدار یا نوع استفاده از حفاظت معاف بوده‌است.
ب - کاهشها:
- ۱ - صدور.
- ۲ - حمل محلی: حمل به سایر حد توازن مواد یا حمل برای یک فعالیت معاف از حفاظت (غیر صلح‌آمیز).
- ۳ - خسارت هسته‌ای: خسارات مواد هسته‌ای به علت تبدیل آن به عناصر یا ایزوتوپهای دیگر در نتیجه رآکسیونهای هسته‌ای.
- ۴ - اندازه‌گیری مواد زائد غیر قابل استفاده - مواد هسته‌ای که اندازه‌گیری شده یا بر اساس اندازه‌هایی تخمین زده شده و به نحوی مصرف گردیده که‌دیگر برای استفاده هسته‌ای مناسب نیست.
- ۵ - باز دادن مواد زائد - مواد هسته‌ای که در اثر آماده کردن یا اتفاقی مربوط به کار به وجود آمده و در حال حاضر غیر قابل استفاده‌است لکن در انبارنگهداری می‌شود.
- ۶ - معافیت - معافیت مواد هسته‌ای از حفاظت بر حسب نوع استفاده یا مقدار آن.
- ۷ - خسارات دیگر - برای مثال خسارات اتفاقی (یعنی خسارات جبران‌ناپذیر مواد هسته‌ای که سهواً در اثر یک حادثه مربوط به کار یا دزدی به وجودآمده‌است).
ج - نقطه حساس اندازه‌گیری یعنی محلی که در آن مواد هسته‌ای به شکلی ظاهر می‌شود که ممکن است در آن نقطه وفور مواد یا موجودی محاسبه‌شود. نقاط حساس اندازه‌گیری بدین ترتیب منحصر به بده و بازده (شامل مواد زائد غیر قابل استفاده و ذخیره در حد توازن مواد) نمی‌باشد.
د - بازرسی مرد - در روز برای مقاصد بند ۸۰ فوق ۳۰۰ مرد در روز بازرسی یک مرد در روز یعنی یک روز که طی آن یک نفر بازرس همه اوقات دستگاه‌را تحت نظر داشته که جمعاً از ۸ ساعت تجاوز نمی‌کند.
ه - حد توازن مواد یعنی محوطه داخل یا خارج یک دستگاه به ترتیبی که:
الف - بتوان مقدار مواد هسته‌ای را در هر انتقال به حد توازن مواد یا از حد توازن مواد تعیین نمود - و
ب - اصل موجودی مواد هسته‌ای در هر حد توازن مواد را بتوان در صورت لزوم طبق روشهای تعیین شده معین نمود تا توازن مواد برای مقاصد ایمنی‌آژانس به وجود آید.
ج - مواد محاسبه شده یعنی تفاوت بین موجودی ذخیره اصل و موجودی.
د - مواد هسته‌ای یعنی هر منبع یا هر گونه مواد قابل تجزیه که برای استخراج انرژی اتمی به کار می‌رود طریق آنچه که در ماده ۲۰ قانون ذکر گردیده.
هر گونه تصمیم جدیدی که از طرف هیأت طبق ماده ۲۵ قانون پس از اجراء این قرارداد در مورد منبع مواد یا مواد قابل تجزیه که برای استخراج انرژی‌اتمی به کار می‌رود گرفته شود فقط با موافقت دولت مربوطه که طبق این موافقتنامه قابل اجراء است.
ه - اصل موجودی عبارت است از مقدار محاسبه شده یا تخمینی دسته‌های مختلف مواد هسته‌ای موجود در یک مدت معین در داخل یک حد توازن‌مواد که طبق روشهای تعیین شده به دست آمده‌است.
و - اختلاف فرستنده - گیرنده عبارت است از اختلاف مقدار مواد اتمی در یک دسته واحد طبق اظهار حد توازن مواد فرستنده با مقداری که طبق‌اندازه‌گیری حد توازن مواد دریافت‌کننده به دست آمد است.
ز - اطلاعات مربوط به منبع عبارت است از آن گونه اطلاعاتی که اندازه‌گیری مقدار یا اندازه‌گیری کالیبر دستگاه‌ها به دست آمده و یا از آن دریافتن‌ارتباطات تجربی استفاده شده و این اطلاعات برای تشخیص مواد هسته‌ای و اطلاعات مربوط به دسته به کار می‌رود، اطلاعات مربوط به منبع ممکن‌است به عنوان مثال شامل وزن ترکیبات - عوامل متغیر در تعیین وزن عناصر - وزن مخصوص تمرکز عناصر - نسبتهای ایزوتوپی - رابطه بین حجم وفشار و رابطه بین پلوتونیوم تهیه شده و نیروی به وجود آمده گردد.
ح - نقطه سوق‌الجیشی عبارت است از محلی که طی آزمایش اطلاعات خاص انتخاب شده و در آن اطلاعات لازم و کافی برای اجراء اقدامات حفاظتی‌تحت شرایط عادی و یا پیوستن به اطلاعات رسیده از کلیه نقاط سوق‌الجیشی دیگر به دست آمده و مورد تحقیق قرار می‌گیرد. یک نقطه سوق‌الجیشی‌ممکن است شامل هر محلی که در آن اندازه‌گیری حساس برای محاسبه توازن مواد و اقدامات مراقبتی انجام می‌گیرد بشود.
در روز ۱۹ ژوئن ۱۹۷۳ در دو نسخه به زبان (انگلیسی) در وین تنظیم گردید.
ترجمه
پروتکل تعلیقی موافقتنامه بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دولت ایران و دولت ممالک متحده آمریکا
ویرایشپروتکل تعلیقی موافقتنامه بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دولت ایران و دولت ممالک متحده آمریکا برای اجرا و تدارک اجرای اقدامات تأمینی‌طبق پیمان عدم گسترش سلاحهای هسته‌ای
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (که ذیلاً آژانس نامیده می‌شود) و دولت ایران و دولت ممالک متحده آمریکا.
با وقوف بر این که آژانس طبق مقررات موافقتنامه منعقده بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دولتین ایران و ممالک متحده آمریکا - جهت اجرای‌موافقتنامه اقدامات تأمینی مورخ ۴ مارس ۱۹۶۹ (که ذیلاً موافقتنامه انتقال اقدامات تأمینی نامیده می‌شود) در مورد مواد و تجهیزات و لوازم تسهیلاتی‌که طبق متن اصلاح شده موافقتنامه همکاری بین دولتین ممالک متحده آمریکا و ایران مورخ ۵ مارس ۱۹۵۷ راجع به استفاده‌های صلح‌جویانه از انرژی‌اتمی (که ذیلاً موافقتنامه همکاری نامیده می‌شود) باید تحت نظارت قرار گیرد - تا حد امکان برای جلوگیری از استعمال مواد و تجهیزات مذکور در راه‌گسترش مقاصد نظامی مبادرت به اجرای اقدامات تأمینی نموده‌است - و
با آگاهی از این که ایران به عنوان یک دولت فاقد سلاحهای هسته‌ای و یک دولت عضو پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌ای (که ذیلاً پیمان نامیده‌می‌شود) طبق بند ۱ ماده ۳ پیمان موافقتنامه‌ای به منظور اجرای اقدامات تأمینی (که ذیلاً موافقتنامه اقدامات تأمینی پیمان نامیده می‌شود) با آژانس‌امضاء نموده‌است - و
با وقوف بر این که در ماده ۲۳ موافقتنامه اقدامات تأمینی پیمان تعلیق اقدامات تأمینی آژانس که طبق موافقتنامه‌های اقدامات تأمینی دیگر با آژانس‌اعمال می‌گردد پیش‌بینی شده‌است – و
با وقوف بر این که تحت ماده ۹ موافقتنامه همکاری - دولت ایران متعهد شده‌است که هیچ گونه مواد منجمله تجهیزات و لوازم تسهیلاتی که تحت‌موافقتنامه همکاری از طرف آمریکا به دولت ایران یا اشخاص مجاز تحت قلمرو قضایی آن تحویل داده شده و همچنین هیچ گونه مواد ویژه اتمی که‌ضمن استعمال مواد و تجهیزات و لوازم مذکور تولید می‌شود در مقاصد نظامی صرف نخواهد گردید.
به شرح زیر موافقت نمودند:
- ۱ - موافقتنامه اقدامات تأمینی پیمان طبق مقررات مندرج در آن اجراء خواهد شد و موافقتنامه انتقال اقدامات تأمینی طی مدت و تا حدودی که‌موافقتنامه اقدامات تأمینی پیمان لازم‌الاجراء است و اقدامات تأمینی مشخصه در موافقتنامه اقدامات تأمینی پیمان توسط آژانس اعمال می‌گردد معلق‌تلقی خواهد گردید.
- ۲ - چنانچه دولت ایران بخواهد از اختیار خود طبق ماده ۱۴ موافقتنامه اقدامات تأمینی پیمان برای استعمال مواد هسته‌ای که تحت موافقتنامه مذکورمشمول اقدامات تأمینی می‌گردد در فعالیتهای نظامی که به موجب پیمان منع نگردیده استفاده نماید دولت ایران - آژانس و دولت ممالک متحده آمریکارا مطمئن خواهد نمود که این گونه مواد مشمول تعهداتی که توسط دولت ایران در ماده ۹ موافقتنامه همکاری نسبت به دولت آمریکا به عمل آمده‌نخواهد گردید و همچنین اطمینان خواهد داد که هیچ گونه مواد - تجهیزات و وسائل تسهیلاتی که از طرف ممالک متحده تحت موافقتنامه همکاری به‌ایران تحویل گردیده‌است در مقاصد نظامی مذکور صرف نخواهد شد.
- ۳ - این پروتکل توسط و یا از طرف دبیر کل آژانس و نمایندگان مجاز دولتین ایران و ممالک متحده آمریکا به امضاء خواهد رسید و از تاریخ دریافت‌اطلاعیه کتبی ایران توسط آژانس مبنی بر انجام تشریفات قانونی تصویب پروتکل مذکور از طرف ایران لازم‌الاجرا خواهد گردید.
این پروتکل در تاریخ ۱۹ ژوئن ۱۹۷۳ در سه نسخه به زبان انگلیسی تنظیم گردید.
امضاء: از طرف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی.
امضاء: از طرف دولت ایران.
امضاء: از طرف دولت ممالک متحده آمریکا.
موافقتنامه فوق مشتمل بر نود و هشت ماده و پروتکل تعلیقی موافقتنامه سه جانبه منضم به قانون مربوط به موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران وآژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پروتکل تعلیقی موافقتنامه سه جانبه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا و آژانس بین‌المللی‌انرژی اتمی می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
نیز نگاه کنید به
ویرایشمنبع
ویرایش- ↑ مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم - ۹ شهریور ۱۳۵۰ تا ۱۶ شهریور ۱۳۵۴ - جلد دوازدهم - ص. ۵۹۰۱