عطار (غزلیات) - ویکی‌نبشته

عطار (غزلیات)
از عطار

چون نیست هیچ مردی در عشق یار ما را
ز زلفت زنده می‌دارد صبا انفاس عیسی را
ای به عالم کرده پیدا راز پنهان مرا
گفتم اندر محنت و خواری مرا
سوختی جانم چه می‌سازی مرا
گر سیر نشد تو را دل از ما
بار دگر شور آورید این پیر درد آشام را
چون شدستی ز من جدا صنما
در دلم افتاد آتش ساقیا
در دلم بنشسته‌ای بیرون میا
ای عجب دردی است دل را بس عجب
روز و شب چون غافلی از روز و شب
برقع از ماه برانداز امشب
چه شاهدی است که با ماست در میان امشب
سحرگاهی شدم سوی خرابات
تا درین زندان فانی زندگانی باشدت
زهی ماه در مهر سرو بلندت
دم مزن گر همدمی می‌بایدت
بعدجوی از نفس سگ گر قرب جان می‌بایدت
ای شکر خوشه‌چین گفتارت
تا به عمدا ز رخ نقاب انداخت
عشق جانان همچو شمعم از قدم تا سر بسوخت
آه‌های آتشینم پرده‌های شب بسوخت
دولت عاشقان هوای تو است
دلبرم در حسن طاق افتاده است
آن نه روی است ماه دو هفته است
تا کی از صومعه خمار کجاست
چون ز مرغ سحر فغان برخاست
دوش کان شمع نیکوان برخاست
اینت گم گشته دهانی که توراست
چون مرا مجروح کردی گر کنی مرهم رواست
عاشقی و بی نوایی کار ماست
این چه سوداست کز تو در سر ماست
راه عشق او که اکسیر بلاست
طرقوا یا عاشقان کین منزل جانان ماست
تا آفتاب روی تو مشکین نقاب بست
تو را در ره خراباتی خراب است
چون به اصل اصل در پیوسته بی‌تو جان توست
عزیزا هر دو عالم سایه‌ی توست
عقل مست لعل جان افزای توست
قبله‌ی ذرات عالم روی توست
آنکه چندین نقش ازو برخاسته است
بیا که قبله‌ی ما گوشه‌ی خرابات است
ندای غیب به جان تو می‌رسد پیوست
لعل گلرنگت شکربار آمدست
چون کنم معشوق عیار آمدست
تا که عشق تو حاصل افتادست
این گره کز تو بر دل افتادست
مرا در عشق او کاری فتادست
ندانم تا چه کارم اوفتادست
مفشان سر زلف خویش سرمست
عزم آن دارم که امشب نیم مست
دلی کز عشق جانان دردمند است
پی آن گیر کاین ره پیش بردست
زان پیش که بودها نبودست
ره عشاق راهی بی‌کنار است
آتش عشق تو در جان خوشتر است
لعلت از شهد و شکر نیکوتر است
آن دهان نیست که تنگ شکر است
عشق را گوهر ز کانی دیگر است
ذره‌ای اندوه تو از هر دو عالم خوشتر است
مرکب لنگ است و راه دور است
اگر تو عاشقی معشوق دور است
چه رخساره که از بدر منیر است
هر که را ذره‌ای ازین سوز است
روی تو شمع آفتاب بس است
شمع رویت ختم زیبایی بس است
وشاقی اعجمی با دشنه در دست
نیم شبی سیم برم نیم مست
دوش ناگه آمد و در جان نشست
در سرم از عشقت این سودا خوش است
چشم خوشش مست نیست لیک چو مستان خوش است
حسن تو رونق جهان بشکست
در دلم تا برق عشق او بجست
سر عشقت مشکلی بس مشکل است
ره میخانه و مسجد کدام است
تا در تو خیال خاص و عام است
غم بسی دارم چه جای صد غم است
درج لعلت دلگشای مردم است
خاصیت عشقت که برون از دو جهان است
هر شور وشری که در جهان است
تا چشم برندوزی از هرچه در جهان است
عشق تو قلاوز جهان است
تا عشق تودر میان جان است
جهانی جان چو پروانه از آن است
همه عالم خروش و جوش از آن است
رهی کان ره نهان اندر نهان است
چون دلبر من سبز خط و پسته دهان است
کم شدن در کم شدن دین من است
عشق تو ز اختیار بیرون است
عشق جمال جانان دریای آتشین است
شیر در کار عشق مسکین است
بت ترسای من مست شبانه است
هر که درین دیرخانه مرد یگانه است
ای به وصفت گمشده هرجان که هست
خراباتی است پر رندان سرمست
شادی به روزگار شناسندگان مست
بی تو از صد شادیم یک غم به است
نور ایمان از بیاض روی اوست
شمع رویت را دلم پروانه‌ای است
گر جمله تویی همه جهان چیست
ای دلشده دلربای من کیست
در عشق قرار بی‌قراری است
طریق عشق جانا بی بلا نیست
سخن عشق جز اشارت نیست
عشق را اندر دو عالم هیچ پذرفتار نیست
هر که درین درد گرفتار نیست
دل بگسل از جهان که جهان پایدار نیست
از تو کارم همچو زر بایست نیست
ای دل ز جان در آی که جانان پدید نیست
از قوت مستیم ز هستیم خبر نیست
دل خون شد از توام خبر نیست
در ره عشاق نام و ننگ نیست
طمع وصل تو مجالم نیست
آفتاب رخ تو پنهان نیست
سرو چون قد خرامان تو نیست
هر دلی کز عشق تو آگاه نیست
کیست که از عشق تو پرده‌ی او پاره نیست
در ده خبر است این که ز مه ده خبری نیست
عشق جز بخشش خدایی نیست
آیینه‌ی تو سیاه رویی است
زهی زیبا جمالی این چه روی است
هر دیده که بر تو یک نظر داشت
تاب روی تو آفتاب نداشت
درد دل من از حد و اندازه درگذشت
در عشق تو عقل سرنگون گشت
ای دلم مست چشمه‌ی نوشت
تا دل من راه جانان بازیافت
تا گل از ابر آب حیوان یافت
تا دل ز کمال تو نشان یافت
دل کمال از لعل میگون تو یافت
پیشگاه عشق را پیشان که یافت
خاک کویت هر دو عالم در نیافت
بس که دل تشنه سوخت وز لبت آبی نیافت
هر دل که ز عشق بی نشان رفت
دوش جان دزدیده از دل راه جانان برگرفت
آتش سودای تو عالم جان در گرفت
گر نبودی در جهان امکان گفت
ای زلف تو دام و دانه خالت
ای آفتاب طفلی در سایه‌ی جمالت
ای بی نشان محض نشان از که جویمت
ای چو چشم سوزن عیسی دهانت
ای مشک خطا خط سیاهت
ای آفتاب سرکش یک ذره خاک پایت
ای پرتو وجودت در عقل بی نهایت
رطل گران ده صبوح زانکه رسیده است صبح
صبح دم زد ساقیا هین الصبوح
کشتی عمر ما کنار افتاد
عکس روی تو بر نگین افتاد
گر هندوی زلفت ز درازی به ره افتاد
چون نظر بر روی جانان اوفتاد
چون لعل توام هزار جان داد
شرح لب لعلت به زبان می‌نتوان داد
پیر ما بار دگر روی به خمار نهاد
عشق تو پرده، صد هزار نهاد
هرچه دارم در میان خواهم نهاد
دلم قوت کار می‌برنتابد
دلم در عشق تو جان برنتابد
دل ز هوای تو یک زمان نشکیبد
هر آن دردی که دلدارم فرستد
هر شب دل پر خونم بر خاک درت افتد
گر پرده ز خورشید جمال تو برافتد
نه به کویم گذرت می‌افتد
در زیر بار عشقت هر توسنی چه سنجد
مرا با عشق تو جان درنگنجد
حدیث عشق در دفتر نگنجد
جانا حدیث حسنت در داستان نگنجد
جانا شعاع رویت در جسم و جان نگنجد
اسرار تو در زبان نمی‌گنجد
تا زلف تو همچو مار می‌پیچد
هر دل که ز خویشتن فنا گردد
بودی که ز خود نبود گردد
گر نکوییت بیشتر گردد
دلی کز عشق او دیوانه گردد
اگر دردت دوای جان نگردد
قد تو به آزادی بر سرو چمن خندد
عاشق تو جان مختصر که پسندد
خطش مشک از زنخدان می برآرد
خطی کان سرو بالا می‌درآرد
صبح بر شب شتاب می‌آرد
دل درد تو یادگار دارد
سر زلف تو بوی گلزار دارد
فرو رفتم به دریایی که نه پای و نه سر دارد
هر که بر روی او نظر دارد
لب تو مردمی دیده دارد
بر در حق هر که کار و بار ندارد
زین درد کسی خبر ندارد
دلی کز عشق جانان جان ندارد
اگر درمان کنم امکان ندارد
بار دگر پیر ما رخت به خمار برد
آتش عشق آب کارم برد
عشق تو به سینه تاختن برد
نام وصلش به زبان نتوان برد
درد من از عشق تو درمان نبرد
هرچه نشان کنی تویی، راه نشان نمی‌برد
دم عیسی است که با باد سحر می‌گذرد
از کمان ابروش چون تیر مژگان بگذرد
هر دل که وصال تو طلب کرد
چون شراب عشق در دل کار کرد
بس نظر تیز که تقدیر کرد
تا دوست بر دلم در عالم فراز کرد
عشق تو مست جاودانم کرد
دست با تو در کمر خواهیم کرد
پشت بر روی جهان خواهیم کرد
ترسا بچه‌ای ناگه قصد دل و جانم کرد
زلف تو مرا بند دل و غارت جان کرد
هر که را عشق تو سرگردان کرد
عزم خرابات بی‌قنا نتوان کرد
روی در زیر زلف پنهان کرد
بی لعل لبت وصف شکر می‌نتوان کرد
چون باد صبا سوی چمن تاختن آورد
خطت خورشید را در دامن آورد
زین دم عیسی که هر ساعت سحر می‌آورد
چو طوطی خط او پر بر آورد
لوح چو سیمت خطی چو قیر بر آورد
چو جان و دل ز می عشق دوش جوش بر آورد
دل دست به کافری بر آورد
خطی سبز از زنخدان می بر آورد
زنده‌ی عشق تو آب زندگانی کی خورد
درد من هیچ دوا نپذیرد
چون زلف بیقرارش بر رخ قرار گیرد
چو به خنده لب گشایی دو جهان شکر بگیرد
چون پرده ز روی ماه برگیرد
چو قفل لعل بر درج گهر زد
دست در دامن جان خواهم زد
عشق آمد و آتشی به دل در زد
دل به سودای تو جان در بازد
ترسا بچه‌ی مستم گر پرده براندازد
گر از گره زلفت جانم کمری سازد
گر آه کنم زبان بسوزد
مرا سودای تو جان می بسوزد
اگر ز پیش جمالت نقاب برخیزد
گرچه ز تو هر روزم صد فتنه دگر خیزد
هر روز غم عشقت بر ما حشر انگیزد
دل برای تو ز جان برخیزد
اگر ز زلف توام حلقه‌ای به گوش رسد
بوی زلف یار آمد یارم اینک می‌رسد
هم بلای تو به جان بی قراران می‌رسد
جان در مقام عشق به جانان نمی‌رسد
در صفت عشق تو شرح و بیان نمی‌رسد
از سر زلف دلکشت بوی به ما نمی‌رسد
مرد ره عشق تو از دامن تر ترسد
ذوق وصلت به هیچ جان نرسد
شکن زلف چو زنار بتم پیدا شد
ای به خود زنده مرده باید شد
پیر ما وقت سحر بیدار شد
قصه‌ی عشق تو چون بسیار شد
یک شرر از عین عشق دوش پدیدار شد
در راه تو هر که راهبر شد
چو خورشید جمالت جلوه‌گر شد
برقع از خورشید رویش دور شد
بار دگر پیر ما مفلس و قلاش شد
بیچاره دلم در سر آن زلف به خم شد
چون عشق تو داعی عدم شد
گر در صف دین داران دین دار نخواهم شد
هر که در بادیه‌ی عشق تو سرگردان شد
هر که در راه حقیقت از حقیقت بی‌نشان شد
جهان از باد نوروزی جوان شد
در راه عشق هر دل کو خصم خویشتن شد
تا نور او دیدم دو کون از چشم من افتاده شد
پیر ما از صومعه بگریخت در میخانه شد
تا دل لایعقلم دیوانه شد
کسی کز حقیقت خبردار باشد
چه دانستم که این دریای بی پایان چنین باشد
حدیث فقر را محرم نباشد
عشقت ایمان و جان به ما بخشد
هر زمانم عشق ماهی در کشاکش می‌کشد
هر زمان عشق تو در کارم کشد
قوت بار عشق تو مرکب جان نمی‌کشد
نور روی تو را نظر نکشد
نه دل چو غمت آمد از خویشتن اندیشد
در قعر جان مستم دردی پدید آمد
در عشق به سر نخواهم آمد
کارم از عشق تو به جان آمد
ره عشاق بی ما و من آمد
لعل تو به جان فزایی آمد
دی پیر من از کوی خرابات برآمد
نقد قدم از مخزن اسرار برآمد، چون گنج عیان شد
عشق تو ز سقسین و ز بلغار برآمد
سرمست به بوستان برآمد
چو ترک سیم برم صبحدم ز خواب درآمد
نگارم دوش شوریده درآمد
مستغرقی که از خود هرگز به سر نیامد
دلا دیدی که جانانم نیامد
عاشقان زنده‌دل به نام تو اند
آنها که در هوای تو جان‌ها بداده‌اند
آنها که پای در ره تقوی نهاده‌اند
عاشقان از خویشتن بیگانه‌اند
پیش رفتن را چو پیشان بسته‌اند
ز لعلت زکاتی شکر می‌ستاند
نه قدر وصال تو هر مختصری داند
دلی کز عشق تو جان برفشاند
روی تو کافتاب را ماند
عقل در عشق تو سرگردان بماند
دلم بی عشق تو یک دم نماند
گرد ره تو کعبه و خمار نماند
آن را که غمت به خویش خواند
چون تتق از روی آن شمع جهان برداشتند
چون سیمبران روی به گلزار نهادند
عاشقانی کز نسیم دوست جان می‌پرورند
از می عشق نیستی هر که خروش می‌زند
چون لبش درج گهر باز کند
هر که درین دایره دوران کند
آفتاب رخ آشکاره کند
هر زمانی زلف را بندی کند
دل ز میان جان و دل قصد هوات می‌کند
هر که عزم عشق رویش می‌کند
عشق توام داغ چنان می‌کند
زلف شبرنگش شبیخون می‌کند
گر فلک دیده بر آن چهره‌ی زیبا فکند
چو تاب در سر آن زلف دلستان فکند
دل نظر بر روی آن شمع جهان می‌افکند
سر مستی ما مردم هشیار ندانند
عاشقان چون به هوش باز آیند
اصحاب صدق چون قدم اندر صفا زنند
آنها که در حقیقت اسرار می‌روند
دل ز جان برگیر تا راهت دهند
قومی که در فنا به دل یکدگر زیند
هر که سرگردان این سودا بود
شبی کز زلف تو عالم چو شب بود
آن را که ز وصل او خبر بود
عشق بی درد ناتمام بود
آنچه نقد سینه‌ی مردان بود
عشق را پیر و جوان یکسان بود
آنرا که ز وصل او نشان بود
هر که را با لب تو پیمان بود
هر که را اندیشه‌ی درمان بود
زلف تو که فتنه‌ی جهان بود
هر که را ذره‌ای وجود بود
هر که را در عشق تو کاری بود
مرد یک موی تو فلک نبود
چو در غم تو جز جان چیزی دگرم نبود
کسی کو خویش بیند بنده نبود
با لب لعلت سخن در جان رود
دل به امید وصل تو باد به دست می‌رود
تا سر زلف تو درهم می‌رود
چه سازی سرای و چه گویی سرود
گر نسیم یوسفم پیدا شود
هر گدایی مرد سلطان کی شود
چون تو جانان منی جان بی تو خرم کی شود
هر که صید چون تو دلداری شود
یک حاجتم ز وصل میسر نمی‌شود
ای کوی توام مقصد و ای روی تو مقصود
هرچه در هر دو جهان جانان نمود
رهبان دیر را سبب عاشقی چه بود
گر دلبرم به یک شکر از لب زبان دهد
برق عشق از آتش و از خون جهد
زلف را چون به قصد تاب دهد
یک شکر زان لب به صد جان می‌دهد
هر که را ذوق دین پدید آید
یا دست به زیر سنگم آید
عشق تو به جان دریغم آید
سر زلف دلستانت به شکن دریغم آید
هر که را دانه‌ی نار تو به دندان آید
یک ذره نور رویت گر ز آسمان برآید
چو از جیبش مه تابان برآید
چو نقاب برگشایی مه آن جهان برآید
گر نه از خاک درت باد صبا می‌آید
دلبرم رخ گشاده می‌آید
صبح از پرده به در می‌آید
آن ماه برای کس نمی‌آید
آن روی به جز قمر که آراید
تشنه را از سراب چگشاید
دو جهان بی‌توام نمی‌باید
گر رخ او ذره‌ای جمال نماید
رخت را ماه نایب می‌نماید
نه یار هرکسی را رخسار می‌نماید
سر زلف تو پر خون می‌نماید
رخ ز زیر نقاب بنماید
کسی کو هرچه دید از چشم جان دید
قطره گم گردان چو دریا شد پدید
برکناری شو ز هر نقشی که آن آید پدید
تا که گشت این خیال‌خانه پدید
واقعه‌ی عشق را نیست نشانی پدید
تا خطت آمد به شبرنگی پدید
در ره عشق تو پایان کس ندید
هنگام صبوح آمد ای هم نفسان خیزید
دل چه خواهی کرد چون دلبر رسید
درد کو تا دردوار خواهم رسید
عقل را در رهت قدم برسید
دوش آمد و ز مسجدم اندر کران کشید
دلم دردی که دارد با که گوید
الا ای زاهدان دین دلی بیدار بنمایید
قدم درنه اگر مردی درین کار
میی درده که در ده نیست هشیار
اگر خورشید خواهی سایه بگذار
از پس پرده‌ی دل دوش بدیدم رخ یار
درآمد دوش ترکم مست و هشیار
بردار صراحیی ز خمار
ای عشق تو کیمیای اسرار
در عشق تو گم شدم به یکبار
اشک ریز آمدم چو ابر بهار
عشق آبم برد گو آبم ببر
ای در درون جانم و جان از تو بی خبر
ای تو را با هر دلی کاری دگر
پیر ما می‌رفت هنگام سحر
آتش عشق تو دلم، کرد کباب ای پسر
نیست مرا به هیچ رو، بی تو قرار ای پسر
جان به لب آوردم ای جان درنگر
گر ز سر عشق او داری خبر
باد شمال می‌وزد، طره‌ی یاسمن نگر
ساقیا گه جام ده گه جام خور
چو پیشه‌ی تو شیوه و ناز است چه تدبیر
گرفتم عشق روی تو ز سر باز
عشق تو مرا ستد ز من باز
ای دل ز دلبران جهانت گزیده باز
هر که زو داد یک نشانی باز
هر که سر رشته‌ی تو یابد باز
ای روی تو شمع پرده‌ی راز
ای شیوه‌ی تو کرشمه و ناز
ذره‌ای دوستی آن دمساز
جان ز مشک زلف دلم چون جگر مسوز
عمر رفت و تو منی داری هنوز
چند جویی در جهان یاری ز کس
آفتاب عاشقان روی تو بس
در عشق روی او ز حدوث و قدم مپرس
دوش آمد و گفت از آن ما باش
ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش
غیرت آمد بر دلم زد دور باش
گر مرد رهی ز رهروان باش
در عشق تو من توام تو من باش
منم اندر قلندری شده فاش
دستم نرسد به زلف چون شستش
بیچاره دلم که نرگس مستش
اگر دلم ببرد یار دلبری رسدش
آنکه سر دارد کلاهت نرسدش
عشق آن باشد که غایت نبودش
عاشقی نه دل نه دین می‌بایدش
چون دربسته است درج ناپدیدش
بنمود رخ از پرده، دل گشت گرفتارش
ای پیر مناجاتی رختت به قلندر کش
درکش سر زلف دلستانش
هر مرد که نیست امتحانش
ای ز عشقت این دل دیوانه خوش
می‌شد سر زلف در زمین کش
آخر ای صوفی مرقع پوش
ترسا بچه‌ی شکر لبم دوش
مست شدم تا به خرابات دوش
دلی کامد ز عشق دوست در جوش
ای دل ز جفای یار مندیش
دلا در سر عشق از سر میندیش
هر که هست اندر پی بهبود خویش
ای از همه بیش و از همه پیش
هر روز که جلوه می‌کند رویش
ز دست رفت مرا بی تو روزگار دریغ
ای لب تو نگین خاتم عشق
خاصگان محرم سلطان عشق
هر که دایم نیست ناپروای عشق
عقل کجا پی برد شیوه‌ی سودای عشق
ای عشق تو با وجود هم تنگ
ای عقل گرفته از رخت فال
صورت نبندد ای صنم، بی زلف تو آرام دل
زهی در کوی عشقت مسکن دل
ای زلف تو شبی خوش وانگه به روز حاصل
عشق جانی داد و بستد والسلام
صبح رخ از پرده نمود ای غلام
گشت جهان همچو نگار ای غلام
خورد بر شب صبحدم شام ای غلام
صبح بر افراخت علم ای غلام
صبح برانداخت نقاب ای غلام
عاشق لعل شکربار توام
شیفته‌ی حلقه‌ی گوش توام
خط مکش در وفا کزآن توام
فتنه‌ی زلف دلربای توام
در خطت تا دل به جان در بسته‌ام
تا دیده‌ام رخ تو کم جان گرفته‌ام
از می عشق تو مست افتاده‌ام
کار بر خود سخت مشکل کرده‌ام
من شراب از ساغر جان خورده‌ام
بی دل و بی قراری مانده‌ام
بیشتر عمر چنان بوده‌ام
روی تو در حسن چنان دیده‌ام
از بس که روز و شب غم بر غم کشیده‌ام
ای برده به آب‌روی آبم
نه از وصل تو نشان می‌یابم
از عشق تو من به دیر بنشستم
تو بلندی عظیم و من پستم
درآمد دوش ترک نیم مستم
ساقیا توبه شکستم، جرعه‌ای می ده به دستم
دی در صف اوباش زمانی بنشستم
مرا قلاش می‌خوانند، هستم
از می عشق تو چنان مستم
عزم عشق دلستانی داشتم
دوش چشم خود ز خون دریای گوهر یافتم
آنچه من در عشق جانان یافتم
دوش، چون گردون کنار خویش پر خون یافتم
دوش درون صومعه، دیر مغانه یافتم
دوش دل را در بلایی یافتم
یک غمت را هزار جان گفتم
دریاب که رخت برنهادم
بر درد تو دل از آن نهادم
ای عشق تو پیشوای دردم
منم آن گبر دیرینه که بتخانه بنا کردم
تا روی تو قبله‌ی نظر کردم
هر شبی عشقت جگر می‌سوزدم
گم شدم در خود نمی‌دانم کجا پیدا شدم
در سفر عشق چنان گم شدم
ای عشق بی نشان ز تو من بی نشان شدم
تا ز سر عشق سرگردان شدم
تا جمال تو بدیدم مست و مدهوش آمدم
دوش از وثاق دلبری سرمست بیرون آمدم
رفتم به زیر پرده و بیرون نیامدم
تو می‌دانی که در کار تو چون مضطر فرو ماندم
تا بر رخ تو نظر فکندم
تا عشق تو را به جان ربودم
تا عشق تو سوخت همچو عودم
سواد خط تو چون نافع نظر دیدم
عشق بالای کفر و دین دیدم
دریغا کانچه جستم آن ندیدم
تا چشم باز کردم نور رخ تو دیدم
آن در که بسته باید تا چند باز دارم
من با تو هزار کار دارم
ازین کاری که من دارم نه جان دارم نه تن دارم
تا عشق تو در میان جان دارم
مسلمانان من آن گبرم که دین را خوار می‌دارم
جانا مرا چه سوزی چون بال و پر ندارم
دل رفت وز جان خبر ندارم
فریاد کز غم تو فریادرس ندارم
سر مویی سر عالم ندارم
بی تو زمانی سر زمانه ندارم
چه سازم که سوی تو راهی ندارم
اگر عشقت به جای جان ندارم
تا نرگست به دشنه چون شمع کشت زارم
نظری به کار من کن که ز دست رفت کارم
اگر برشمارم غم بیشمارم
بی تو نیست آرامم کز جهان تو را دارم
پشتا پشت است با تو کارم
چون من ز همه عالم ترسا بچه‌ای دارم
ترسا بچه‌ای کشید در کارم
ترک قلندر من دوش درآمد از درم
گنج دزدیده ز جایی پی برم
خبرت هست که خون شد جگرم
گر بوی یک شکن ز سر زلف دلبرم
گر از میان آتش دل دم برآورم
تیر عشقت بر دل و جان می‌خورم
روزی که عتاب یار درگیرم
زیر بار ستمت می‌میرم
کار چو از دست من برفت چه سازم
با این دل بی خبر چه سازم
از بس که چو شمع از غم تو زار بسوزم
بی لبت از آب حیوان می‌بسم
هرگاه که مست آن لقا باشم
دامن دل از تو در خون می‌کشم
دل و جانم ببرد جان و دلم
ای عشق تو قبله‌ی قبولم
کجایی ساقیا می ده مدامم
خویش را چند ز اندیشه به سر گردانم
ای جان و جهان رویت پیدا نکنی دانم
هرگز دل پر خون را خرم نکنی دانم
درد دل را دوا نمی‌دانم
من پای همی ز سر نمی‌دانم
بجز غم خوردن عشقت غمی دیگر نمی‌دانم
کجا بودم کجا رفتم کجاام من نمی‌دانم
زلف و رخت از شام و سحر باز ندانم
من این دانم که مویی می ندانم
چو خود را پاک دامن می ندانم
از عشق در اندرون جانم
چون نام تو بر زبان برانم
گر در سر عشق رفت جانم
از در جان درآی تا جانم
ز تو گر یک نظر آید به جانم
ازین دریا که غرق اوست جانم
درین نشیمن خاکی بدین صفت که منم
دست می ندهد که بی تو دم زنم
چون ندارم سر یک موی خبر زانچه منم
زهره ندارم که سلامت کنم
دل ز عشقت بی خبر شد چون کنم
قصه‌ی عشق تو از بر چون کنم
دل ندارم، صبر بی دل چون کنم
رفت وجودم به عدم چون کنم
دل ز دستم رفت و جان هم، بی دل و جان چون کنم
آه گر من زعشق آه کنم
بی رخت در جهان نظر چکنم
چاره نیست از توام چه چاره کنم
هر زمان بی خود هوایی می‌کنم
این دل پر درد را چندان که درمان می‌کنم
محلم نیست که خورشید جمالت بینم
چشم از پی آن دارم تا روی تو می‌بینم
دردا که ز یک همدم آثار نمی‌بینم
به دریایی در اوفتادم که پایانش نمی‌بینم
در درد عشق یک دل بیدار می نبینم
ای برده به زلف کفر و دینم
در ره او بی سر و پا می‌روم
هر شبی وقت سحر در کوی جانان می‌روم
ما هرچه آن ماست ز ره بر گرفته‌ایم
ما به عهد حسن تو ترک دل و جان گفته‌ایم
باده ناخورده مست آمده‌ایم
ما می از کاس سعادت خورده‌ایم
دست در عشقت ز جان افشانده‌ایم
ما ز عشقت آتشین دل مانده‌ایم
در چه طلسم است که ما مانده‌ایم
ما رند و مقامر و مباحی‌ایم
ما درد فروش هر خراباتیم
گرچه در عشق تو جان درباختیم
هرچه همه عمر همی ساختیم
بس که جان در خاک این در سوختیم
تا به دام عشق او آویختیم
تا به عشق تو قدم برداشتیم
تا با غم عشق آشنا گشتیم
ما ترک مقامات و کرامات گرفتیم
ما بار دگر گوشه‌ی خمار گرفتیم
هر آن نقشی که بر صحرا نهادیم
تا ما ره عشق تو سپردیم
تا دردی درد او چشیدیم
ما ز خرابات عشق مست الست آمدیم
چه مقصود ار چه بسیاری دویدیم
دردا که درین بادیه بسیار دویدیم
تا ما سر ننگ و نام داریم
ما ننگ وجود روزگاریم
ما مرد کلیسیا و زناریم
چون زلف تاب دهد آن ترک لشکریم
ما در غمت به شادی جان باز ننگریم
من نمیرم زانکه بی جان می‌زیم
ای صدف لعل تو حقه‌ی در یتیم
بر هرچه که دل نهاده باشیم
بیا تا رند هر جایی بباشیم
ساقیا خیز که تا رخت به خمار کشیم
اکنون که نشانه‌ی ملامیم
بیار آن جام می تا جان فشانیم
ما گبر قدیم نامسلمانیم
گاه لاف از آشنایی می‌زنیم
وقت آن آمد که ما آن ماه را مهمان کنیم
ما ره ز قبله سوی خرابات می‌کنیم
ما چو بی‌ماییم از ما ایمنیم
گر مردی خویشتن ببینیم
ای جان ز جهان کجات جویم
نشستی در دل من چونت جویم
در عشق همی بلا همی جویم
چون قصه‌ی زلف تو دراز است چگویم
چون نیاید سر عشقت در بیان
ای روی تو شمع بت‌پرستان
ای گرفته حسن تو هر دو جهان
ای نهان از دیده و در دل عیان
قصد کرد از سرکشی یارم به جان
ای روی تو شمع تاج داران
ای جگرگوشه‌ی جگرخواران
ای به روی تو عالمی نگران
ای روی تو شمع پاکبازان
ای یاد تو کار کاردانان
نیست آسان عشق جانان باختن
نیست ره عشق را برگ و نوا ساختن
کافری است از عشق دل برداشتن
بندگی چیست به فرمان رفتن
عاشقی چیست ترک جان گفتن
کفر است ز بی نشان نشان دادن
با تو سری در میان خواهد بدن
دل ز عشق تو خون توان کردن
عشق را بی‌خویشتن باید شدن
عشق چیست از خویش بیرون آمدن
کاری است قوی ز خود بریدن
آتشی در جمله‌ی آفاق زن
خال مشکین بر آفتاب مزن
گر سر این کار داری کار کن
گر مرد نام و ننگی از کوی ما گذر کن
خیز و از می آتشی در ما فکن
ای پسر این رخ به آفتاب درافکن
چو دریا شور در جانم میفکن
زلف به انگشت پریشان مکن
بیم است که صد آه برآرم ز جگر من
باز آمده‌ای از آن جهانم من
ترسا بچه‌ای ناگه چون دید عیان من
لعل تو داغی نهاد بر دل بریان من
در رهت حیران شدم ای جان من
عشق تو در جان من ای جان من
چند باشم در انتظار تو من
در دل دارم جهانی بی‌تو من
گر با تو بگویم غم افزون شده‌ی من
ای دل و جان زندگانی من
میل درکش روی آن دلبر ببین
بار دیگر روی زیبایی ببین
ای روی تو آفتاب کونین
هر که جان درباخت بر دیدار او
ای چو گویی گشته در میدان او
ای صبا گر بگذری بر زلف مشک افشان او
ای صبا برگرد امشب گرد سر تاپای او
ای سراسیمه مه از رخسار تو
ماییم دل بریده ز پیوند و ناز تو
تا دل ز دست بیفتاد از تو
ای مرا زندگی جان از تو
هر زمان شوری دگر دارم ز تو
ای خرد را زندگی جان ز تو
می‌روم بر خاک دل پر خون ز تو
برخاست شوری در جهان از زلف شورانگیز تو
ای جلوه‌گر عالم، طاوس جمال تو
ای دل و جان کاملان، گم شده در کمال تو
ای غذای جان مستم نام تو
ای جگر گوشه‌ی جانم غم تو
ای غنچه غلام خنده‌ی تو
آنچه با من می‌کند سودای تو
ای دلم مستغرق سودای تو
ای دل مبتلای من شیفته‌ی هوای تو
چون نیست کسی مرا به جای تو
ای سیه گر سپید کاری تو
گر چنین سنگدل بمانی تو
دلا چون کس نخواهد ماند دایم هم نمانی تو
ای جهانی پشت گرم از روی تو
ای خم چرخ از خم ابروی تو
ای دو عالم پرتوی از روی تو
ای دو عالم یک فروغ از روی تو
جانا بسوخت جان من از آرزوی تو
ذره‌ای نادیده گنج روی تو
ای مرقع پوش در خمار شو
ای دل به میان جان فرو شو
در کنج اعتکاف دلی بردبار کو
دوش درآمد ز درم صبحگاه
شب را ز تیغ صبحدم خون است عمدا ریخته
صد قلزم سیماب بین بر طارم زر ریخته
ای آتش سودای تو دود از جهان انگیخته
ای چشم بد را برقعی بر روی ماه آویخته
ای لبت حقه‌ی گهر بسته
ای ذره‌ای از نور تو بر عرش اعظم تافته
ای روی همچو ماهت یک پرده بر گرفته
ای دل اندر عشق، دل در یار ده
ساقیا گر پخته‌ای می خام ده
سر پا برهنگانیم اندر جهان فتاده
دوش آمد زلف تاب داده
جانا منم ز مستی سر در جهان نهاده
ای اشتیاق رویت از چشم خواب برده
ترسا بچه‌ای دیدم زنار کمر کرده
ای یک کرشمه‌ی تو صد خون حلال کرده
ای ز سودای تو دل شیدا شده
ای هر دهان ز یاد لبت پر عسل شده
ای درس عشقت هر شبم تا روز تکرار آمده
ای ز صفات لبت عقل به جان آمده
ای ز شراب غفلت مست و خراب مانده
در راه تو مردانند از خویش نهان مانده
ای جهانی خلق حیران مانده
ای پای دل ز عشق تو در گل بمانده
منم از عشق سرگردان بمانده
ای زلف تو دام ماه افکنده
ای روی تو زهر سو رویی دگر نموده
ای جان ما شرابی از جام تو کشیده
ای گرد قمر خطی کشیده
چون کشته شدم هزار باره
جهان جمله تویی تو در جهان نه
ای شکر با لب تو شیرین نه
ای راه تو بحر بی کرانه
من کیم اندر جهان سرگشته‌ای
دوش وقت صبح چون دل داده‌ای
ماه را در مشک پنهان کرده‌ای
مورچه‌ی قیرفام بر قمر آورده‌ای
ای که ز سودای عشق بی سر و پا مانده‌ای
بوی زلفت در جهان افکنده‌ای
بحری است عشق و عقل ازو برکناره‌ای
گر کسی یابد درین کو خانه‌ای
شعله زد شمع جمال او ز دولتخانه‌ای
آن را که نیست در دل ازین سر سکینه‌ای
ای صد هزار عاشقت از فرق تا به پای
ای از شکنج زلفت هرجا که انقلابی
درآمد از در دل چون خرابی
گر تو نسیمی ز زلف یار نیابی
از من بی خبر چه می‌طلبی
جانا دلم ببردی و جانم بسوختی
عشق را گر سری پدیدستی
اگر از نسیم زلفت اثری به جان فرستی
جانا دلم ببردی در قعر جان نشستی
ای همه راحت روان، سرو روان کیستی
ای آفتاب از ورق رویت آیتی
گر مرد راه عشقی ره پیش بر به مردی
درج یاقوت درفشان کردی
تا تو ز هستی خود زیر و زبر نگردی
خطی از غالیه بر غالیه‌دان آوردی
با خط سرسبز بیرون آمدی
ای لبت ختم کرده دلبندی
ای که با عاشقان نه پیوندی
گر مرد این حدیثی زنار کفر بندی
ای کاش درد عشقت درمان‌پذیر بودی
گر یار چنین سرکش و عیار نبودی
گر از همه عاشقان وفا دیدی
ای آنکه هیچ جایی آرام جان ندیدی
الصلا ای دل اگر در عشق او اقرار داری
جانا دهنی چو پسته داری
هم تن مویم از آن میان که نداری
تورا گر نیست با من هیچ کاری
تو را تا سر بود برجا کجا داری کله داری
پروانه شبی ز بی قراری
ای بوس تو اصل هر شماری
درآمد دوش دلدارم به یاری
ترسا بچه‌ای شنگی زین نادره دلداری
دوش سرمست به وقت سحری
گاهیم به لطف می نوازی
چه عجب کسی تو جانا که ندانمت چه چیزی
گر مرد این حدیثی زین باده مست باشی
تا تو خود را خوارتر از جمله‌ی عالم نباشی
هر دمم مست به بازار کشی
چون خط شبرنگ بر گلگون کشی
هر دمم در امتحان چندی کشی
گرد مه خط معنبر می کشی
در ده می عشق یک دم ای ساقی
جانا ز فراق تو این محنت جان تا کی
گر یک شکر از لعلت در کار کنی حالی
ماییم ز عالم معالی
دی ز دیر آمد برون سنگین دلی
دست نمی‌دهد مرا بی تو نفس زدن دمی
گر من اندر عشق مرد کارمی
ای جان جان جانم تو جان جان جانی
هزاران جان سزد در هر زمانی
زلف را تاب داد چندانی
ای در میان جانم وز جان من نهانی
ای روی تو فتنه‌ی جهانی
ای هرشکنی از سر زلف تو جهانی
ای یک کرشمه تو غارتگر جهانی
ای حسن تو آب زندگانی
دردی است درین دلم نهانی
ترسا بچه‌ی لولی همچون بت روحانی
ای ساقی از آن قدح که دانی
به هر کویی مرا تا کی دوانی
خاک کوی توام تو می‌دانی
کجایی ای دل و جانم مگر که در دل و جانی
ز سگان کویت ای جان که دهد مرا نشانی
ای هجر تو وصل جاودانی
بس نادره جهانی ای جان و زندگانی
چاره‌ی کار من آن زمان که توانی
ترسا بچه‌ای به دلستانی
گفتم بخرم غمت به جانی
ای گشته نهان از همه از بس که عیانی
خال مشکین بر گلستان می زنی
هر زمان لاف وفایی می زنی
خواجه تا چند حساب زر و دینار کنی
گر نقاب از جمال باز کنی
ای دل اندر عشق غوغا چون کنی
گه به دندان در عدن شکنی
هر نفسی شور عشق در دو جهان افکنی
هر شبم سرمست در کوی افکنی
در همه شهر خبر شد که تو معشوق منی
به سر زلف دلربای منی
نگر تا ای دل بیچاره چونی
تا در سر زلف تاب بینی
به وادییی که درو گوی راه سر بینی
هر روز ز دلتنگی جایی دگرم بینی
چون لبت به پسته اندر صفت گهر نبینی
هرچه هست اوست و هرچه اوست توی
ای لب گلگونت جام خسروی
گر تو خلوتخانه‌ی توحید را محرم شوی
سرمست درآمد از سر کوی
نگاری مست لایعقل چو ماهی
جان به لب آورده‌ام تا از لبم جانی دهی
آفتاب رویت ای سرو سهی
زلف تیره بر رخ روشن نهی
گه به کرشمه دلم ز بر بربایی
ای راه تو را دراز نایی
منم و گوشه‌ای و سودایی
ز عشقت سوختم ای جان کجایی
از غمت روز و شب به تنهایی
دوش از سر بیهوشی و ز غایت خودرایی
سر برهنه کرده‌ام به سودایی
ترسا بچه‌ای دیشب در غایت ترسایی
دلا در راه حق گیر آشنایی
ترسا بچه‌ایم افکند از زهد به ترسایی
رخ تو چگونه ببینم که تو در نظر نیایی
چون روی بود بدان نکویی
ای آفتاب رویت از غایت نکویی